Krız Halkı Dili ve Lehçeleri

Krız, dört ila beş lehçeden oluşan küçük bir dildir. Doğu Kafkas ailesinin Lezgi koluna aittir ve bu ailenin tipik özelliklerini taşır. Bu dili konuşan kişiler, Kuzey Azerbaycan'ın Kuba (Quba) bölgesinde Şahdağ'ın doğusundaki dağlık bölgelerden gelmektedir ve geçimleri büyük ölçüde sığır yetiştiriciliğine dayanmaktadır. Temel kelime dağarcıklarına ve özgün folklora yansıyan atalar kültürü, çoğu ailenin ovaya taşınmasıyla ortak Azerbaycan ana akımına doğru kaymış ve yazısız dilleri artık ciddi şekilde tehlike altına girmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan, Krız, Doğu Kafkas dilleri, Nah-Dağıstan dilleri, Kuba bölgesi, İmailli bölgesi

Kryz People, Their Language and Its Dialects

Kryz is a small language made of four to five distinct dialects. It belongs to the Lezgic branch of the East Caucasian family, and shows typical features thereof. Its speakers originate from the highlands to the East of Mount Shahdagh in the region of Quba in Northern Azerbaijan, where their subsistence is mainly based on cattle breeding. Their ancestral culture, reflected in basic vocabulary and original folklore, has been shifting towards common Azerbaijani mainstream with the relocation of most families in the plain, and their unwritten language has now become severely endangered.

Keywords:

Azerbaijan, Kryz, East Caucasian languages, Nakh-Daghestanian languages, Quba region, Ismailli region,

PDF

___

Authier, Gilles (2009). Grammaire Kryz. Peeters: Louvain.
Authier, Gilles (2010). Azeri morphology in Kryz (East-Caucasian). In: Turkic Languages 14, 14–42.
Dirr, Adolf (1928). Einführung in das Studium der Kaukasischen Sprachen. Leipzig: Verlag der Asia Major. 412pp.
Gummatov, Israfil A. & Monika Rind-Pawlowski (2020). Kryz azerbaijani-english dictionary. (https://qriz.ru/en/kryz-azerbaijani-english-dictionary)
Kibrik Aleksandr E. & Sandro V. Kodzasov (1988). Sopostavitelnoe izuchenie dagestanskix jazykov: glagol. Moskva: Izdatel'stvo Moskovskogo universiteta.
Kibrik Aleksandr E. & Sandro V. Kodzasov (1990). Sopostavitelnoe izuchenie dagestanskix jazykov: Imja. Moskva : Izdatel'stvo Moskovskogo universiteta.
Nichols, Johanna (2013). The vertical archipelago: Adding the third dimension to linguistic geography. In Peter Auer, Martin Hilpert, Anja Stukenbrock and Benedikt Szmrecsanyi, eds., Space in Language and Linguistics, 38-60. Berlin: Mouton de Gruyter.