Bu çalışma, etlik piliç rasyonlarına farklı seviyelerde çinko (Zn) ve mikrobiyal fitaz enzimi ilavesinin plazma, karaciğer ve pankreasın mineral muhtevasına ve kemik mineralizasyonuna etkisini incelemek için yapılmıştır. Altı hafta süren denemede, karışık cinsiyette, günlük yaşta 960 adet broyler civciv kullanılmıştır. Üç x 4 faktöriyel deneme planında kurulmuş olan araştırmada, 3 farklı Zn seviyesi (40, 100 ve 160 mg Zn/ kg yem) ve 4 farklı fitaz seviyesinden (0, 500, 1000 ve 1500 U fitaz /kg yem) oluşan 12 muamele grubu, 4 tekerrürlü olarak denenmiştir. Her alt grupta 20 adet civciv kullanılmıştır. Deneme süresince hayvanlara yem ve su ad-libitum olarak sağlanmıştır. Ana faktör olarak rasyon farklı Zn seviyeleri broyler civcivlerin plazma Cu, Fe, P ve Zn konsantrasyonlarını, karaciğer P ve pankreas Cu, Fe ve Zn konsantrasyonları ile parmak külü Ca ve P konsantrasyonlarını istatistik olarak önemli seviyede etkilememekle birlikte (P> 0.01; P> 0.05), karaciğer Cu, Fe ve Zn, pankreas P ve parmak külü Zn konsantrasyonlarına etkisi önemli olmuştur (P< 0.01). Rasyonda artan Zn seviyesi ile karaciğer Cu, Fe ve Zn konsantrasyonu artmış ve pankreas P konsantrasyonu 100 mg/kg Zn içeren grupta 40 mg/kg Zn içeren rasyona göre daha yüksek olmuş, fakat parmak külü Zn konsantrasyonu azalmıştır (P< 0.01). Farklı seviyelerde fitaz içeren rasyonların plazma ve pankreas Cu, Fe, P ve Zn konsantrasyonları ile karaciğer P konsantrasyonuna ve parmak külü Ca, P ve Zn konsantrasyonlarına etkisi istatistik olarak önemsiz (P> 0.05; P> 0.01), karaciğer Cu, Fe ve Zn konsantrasyonlarına etkisi ise önemli olmuştur (P< 0.01). Bin beş yüz U/kg fitaz içeren rasyonlarla yemlenen grupta karaciğer Cu, Fe ve Zn konsantrasyonları diğer fitaz seviyelerinden daha yüksek bulunmuştur (P< 0.01). Rasyon Zn ve fitaz seviyeleri arasındaki interaksiyonların broylerlerde plazma Fe, karaciğer ve pankreas Cu, Fe, P ve Zn konsantrasyonları ile parmak külü Zn konsantrasyonuna etkisi istatistik olarak önemsiz (P> 0.05; P> 0.01), fakat plazma Cu, P ve Zn konsantrasyonları ile parmak külü Ca ve P konsantrasyonlarına etkisi önemli olmuştur (P< 0.01;P< 0.05). Parmak külü Ca ve P konsantrasyonları bakımından, 40 mg/kg Zn içeren rasyonlarla yemlenen gruplarda en yüksek artış 1000 ve 1500 U/kg fitaz içeren gruplarda görülmüştür. Plazma, karaciğer, pankreas ve kemik dokularında mineral birikimi bakımından broyler rasyonlarına inorganik Zn ilavesinin gereksiz olduğu, fitaz enziminin ise rasyona katılmasının fayda sağlayabileceği sonucuna varılmıştır

In this study, the effect of supplementation of diet with zinc and phytase in different levels on mineral accumulation of plasma, liver, pancreas and toe ash in broilers was carried out and evaluated. A 6-wk experiment, 960 unsexed day-old broiler chicks were used. Twelve treatments consisting of three levels of zinc (40, 60 and 160 mg / kg diet) and four levels phytase (0, 500, 1000 and 1500 U / kg diet) in 3 x 4 factorial arrangement were used with four replicates of twenty birds each. During the experiment, feed and water were used as ad libitum. As a main factor, Zn levels of diet did not significantly effect of Cu, Fe, P and Zn concentration of plasma, P concentration of liver, Cu, Fe and Zn concentration of pancreas and Ca and P concentration of toe ash in broiler chicks which, significantly effect of Cu, Fe and Zn concentration of liver and P concentration of pancreas and Zn concentration of toe ash. Concentration of Cu, Fe and Zn in liver were increased of by the with increased Zn levels in the diet, and concentration of P in pancreas was content of 100 mg/kg Zn in groups higher than 40 mg/kg Zn, but concentration of Zn in toe ash decreased. The different levels of phytase in diets did not significantly effect on the concentrations of Cu, Fe, P and Zn of plasma and pancreas, P concentration of liver and concentrations of Ca, P and Zn toe ash, however significantly affected on the concentration of liver Cu, Fe and Zn. In broilers, fed to 1500 U phytase/kg level of phytase in diets, concentration of Cu, Fe and Zn in liver higher than other levels of phytase. The interactions of between Zn and phytase in diet of broiler did not significant effect on concentration of pancreas Cu, Fe, P and Zn, liver and plasma Fe and toe ash Zn, but which, were significant concentration of plasma Cu, P, Zn and toe ash Ca and P. Its concentrations of toe ash Ca and P increased fed to content of 40 mg/kg Zn in diets of broilers that, the highest concentration of Zn occurred content of 1000 and 1500 U/kg phytase of groups. There was no need to add inorganic zinc to broiler ration for the accumulation of mineral in plasma, liver, pancreas and bone. However, addition of phytase to broiler ratio was improved the accumulation of mineral in mentioned tissues.