Müddessir Sûresi 30-31. Âyetler Bağlamında On Dokuzla Kimler Sınanıyor?

Kur’an’ı doğru anlayabilmenin birçok parametreleri vardır. Bunlardan biri de ayetlerin içinde yer aldığı siyâkı [context] tespittir. Türkçeye daha çok bağlam olarak tercüme edilen bu kelime, herhangi bir ayetin öncesi ve sonrası ile anlam bakımından alakasını ifade etmektedir. Âyetin siyâk, iç ve dış bağlamı, kısacası Kur’an bütünlüğü düşünülmeden, bulunduğu yerden bağımsız bir şekilde tefsir edilmeye çalışılması yanlış yapmayı kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu meyanda bağlamından koparılarak farklı mecralara çekilen birçok ayet bulunmaktadır. Nitekim bunlardan biri de Müddessir sûresi 30. âyettir. Bu makalede biz, Müddessir suresi 30-31. âyetler bağlamında başlıca üç konu üzerinde yoğunlaşmaya gayret ettik. Önce ilgili âyetlerin siyâk ve sibâkı, “عليها” kelimesindeki zamirin mercii ve her iki âyette kimlerin nasıl ve niçin sınandığı hususlarını ele almaya çalıştık. Bahsi geçen zamir, cehennemdeki görevli meleklere işaret etmekte ve onların sayısının on dokuz olduğunu bildirmektedir. Ancak on dokuz rakamını bu anlayıştan farklı şekilde anlamlandıran kişiler ve gruplar çıkmıştır. Onlar, bu rakama kutsallık izafe etmekle kalmamış, Kur’an’ın bütün sisteminin bu rakama göre kurgulandığını iddia etmişlerdir. Allah Teâlâ, bu sayıyla müminleri, kitap ehlini, kâfirleri ve kalplerinde hastalık olanları sınamaktadır. Allah Teâlâ, bahsi geçen grupları on dokuz sayısına verecekleri tepki ile denemek istemiştir. Bu perspektiften makale, on dokuz bağlamında ilgili âyetleri doğru anlamaya yönelik bir bakış açısı kazandırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Bağlam, On Dokuz, Sınanma, Mümin, Ehl-i Kitap, Kâfir

Surah Muddessir 30-31. Who is Tested by Nineteen in the Context of Verses?

There are many parameters to understand the Qur’ān correctly. One of them is to determine the siyaq-context in which the verses are included. This word expresses the relevance of any verse with what is before and after it, in terms of meaning. Attempting to interpret the verse independently, without considering the siyaq, internal and external context, in short, the integrity of the Qur’ān, makes any mistake inevitable. There are many verses that have been taken out of its context and drived into different areas. One of them is the 30th verse of sura al-Muddaththir. In this article, we have tried to concentrate on three main issues in the context of verses 30th and 31th. First of all, we tried to deal with the issues of siyaq and sibaq of the relevant verses, the reference of the pronoun in “عليها” and who was tested and how and in both verses. The aforementioned pronoun points to the angels in charge of hell and states their number as nineteen. However, there have been people and groups that have interpreted the number nineteen in a different way from this understanding. They not only attribute holiness to this number, but also claim that the entire system of the Qur’ān was constructed according to this number. With this number, Allah tests the believers, the people of the Book, disbelievers, and those with diseases in their hearts. Allah, the Exalted, wanted to test these groups with their reaction to the number nineteen. From this perspective, the article aims to provide a perspective towards correct understanding of the relevant verses in the context of nineteen.

Keywords:

Tafseer, Context, Nineteen, Testing, Believer, People of the Book, Unbelievers,

PDF

___

Albayrak, Halis. Kur’an’ın Bütünlüğü Üzerine. İstanbul: Şûle Yayınları, 1993.
Âlûsî, Şihabüddin Mahmud b. Abdillah el-. Rûḥu’l-meânî. thk. Ali Abdülbâri Atıyye. 30 Cilt. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-’İlmiyye, 1. Basım, 1415.
Ateş, Süleyman. Kur’ân Ansiklopedisi. 30 Cilt. İstanbul: Kur’ân Bilimleri Araştırma Vakfı, 1997.
Bakkal, Ali. “Kur’an’ı Anlamada Siyak-Sibakın Önemi”. Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Usûlü. Ankara: İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi, 2009.
Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‘ûd b. Muhammed el-Ferrâ’ el-. Meâlimu’t-tenzîl fî tefsîri’l-Ḳurʾân. thk. Muhammed Abdullah en-Nemr. Beyrut: Dâru Tayyibe li’n-Neşri ve’t-Tevzi’, 1997.
Beyzâvî, Abdullah b. Ömer b. Muhammed el-. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-teʾvîl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Marʿaşî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1418.
Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1971.
Çetiner, Bedreddin. Fâtiha’dan Nâs’a Esbâb-ı Nüzûl. İstanbul: Çağrı Yayınları, 3. Basım, 2010.
Derveze, M. İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. çev. Ahmet Çelen vd. 7 Cilt. İstanbul: Ekin Yayınları, 2. Basım, 1998.
Durmuş, Zülfikar. “Türkçe Meallerde Ashab-ı Kehf ile İlgili Yapılan Hatalar”. Uluslararası İnanç Turizmi ve Eshab-ı Kehf Sempozyumu 20 - 22 Eylül 2012 Kahramanmaraş. ed. Seydihan Küçükdağlı. Kahramanmaraş, Öncü Basımevi., 2013.
Ebu’s-Suûd, Muhammed b. Muhammed. İrşâdü’l-ʿaḳli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
Ekin, Yunus. “Siyâk Kavramının Semantik Analizi”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/1 (2013), 93-126.
Esed, Muhammed. Kur’ân Mesajı, Meâl- Tefsîr. çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. 3 Cilt. İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
Ferrâ, Yahyâ b. Ziyâd el-. Meâni’l-Ḳurʾân. thk. Ahmed Yusuf Necati. Dâru’l-Mısrıyye, ts.
Hamed, Ğanim Kaddûrî el-. “Kur’an-ı Kerim’in Sayı İ’cazı Tevehhüm mü Gerçek mi?” çev. Halil Sağlamoğlu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25 (2015).
İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnisiyye, 1984.
İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak. el-Muḥarrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-ʿazîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422.
İbn Kayyim, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşkī el-Hanbelî. Tefsîru’l- Ḳurʾâni’l-Kerîm. Beyrut: Mektebetu’l-Hilâl, 1. Basım, 1410.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. Hadislerle Kur’ân-ı Kerîm Tefsiri (İbn Kesîr Tefsiri). çev. Bekir Karlığa-Bedrettin Çetiner. 16 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1983.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿazîm. thk. Sâmî İbn Muhammed İbn Abdirrahmân İbn Selâme. Riyâd: Dâru’t-Taybe, 1999.
Karaman vd., Hayreddin. Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
Kâsımî, Muhammed Cemâluddîn b. Muhammed Saîd b. Kâsım el-. Tefsîrü’l-Ḳāsımî. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-’İlmiyye, 1. Basım, 1418.
Kaya, Remzi. “Ehl-i Kitap”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/516-519. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
Keskin, Hasan. “Ayetlerin Sayısı Hakkındaki İhtilaf Nedenleri”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/2 (2009), 49-67.
Keskin, Hasan. Kur’an’da Fitne Kavramı. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
Kılıçarslan, Mehmet - Harputlu, Kays. Nahiv Edatları Sözlüğü. İstanbul: Akdem Yayınları, 2021.
Kuntman, Orhan. “Ondokuz Meselesi’nin Reddi ve Bu Mesele ile İlgili Önemli Açıklamalar”. İslâmî Araştırmalar 2/7 (1988), 7-22.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh el-. el-Câmiʿ li-aḥkâmi’l-Ḳurʾân. thk. Ahmed el- Berdûnî - İbrahim Etfiyyiş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd el-. Teʾvîlâtü’l-Ḳurʾân. thk. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2005.
Mevdûdî, Ebü’l-A‘lâ el-. Tefhîmu’l-Kur’ân. çev. Muhammed Han Kayanî vd. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
Nesefî, Mahmud Hafızuddîn el-. Tefsîrü’n-Nesefî (Medârikü’t-tenzîl ve hakāiku’t-teʾvil). thk. Yusuf Ali Bedîvî. 3 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kelimi’t-Tayyib, 3. Basım, ts.
Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn er-. Mefâtîḥu’l-ġayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 3. Basım, 1420.
Sağlam, Mustafa. Tefsirde Anlam Kırılmaları. Ankara: Fecr Yayınları, 2022.
Sinanoğlu, Mustafa. “İmân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/216-219. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr es-. ed-Dürrü’l-Mensûr. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1. Basım, ts.
Şevkânî, Muhammed b. Ali eş-. Fethu’l-Kadîr. Dımeşk: Dâru İbn Kesîr, 1414.
Şimşek, M. Sait. Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri. 5 Cilt. Beyan Yayınları, 2012.
Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî el-Bağdâdî et-. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Ḳurʾân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. y.y.: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
Toptaş, Mahmut - vd. Kur’ân-ı Kerim ve 19 Efsanesi. İstanbul: İnkılâb Yayınları, 1. Basım, 1988.
Ünver, Mustafa. Kur’ân’ı Anlamada Siyâkın Rolü. Ankara: Sidre Yayınları, 1996.
Vural, Faruk. “Sebepleri ve Sonuçları Bakımından Fetret-i Vahiy Meselesi Üzerine Bir İnceleme”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/8 (2015), 83-102.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dîni Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Yayınları, 1979.
Yüksel, Edip. Üzerinde Ondokuz Var. İstanbul: Ad Yayıncılık, 2002.
Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî b. Sehl el-Bağdâdî ez-. Meâni’l-Ḳurʾân ve i’râbuhu. thk. Abdülcelil Abduh Şelebî. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, 1988.
Zemahşerî, Cârullah Muhammed b. Ömer ez-. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’Arabî, 3. Basım, 1407.
Zuhaylî, Vehbe İbn Mustafa ez-. et-Tefsîru’l-münîr. 30 Cilt. Dımeşk: Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, 1418.