Sultan ER, Sertaç DOKUZLU, Azmatullah KARİMİ

Türkiye’de Avokado Üretimi ve Dış Ticareti

Makalede Türkiye’de ilk yetiştiriciliği 1970’li yıllarda başlamış olmasına karşılık özellikle son 10 yıl içerisinde hızlı bir gelişme gösteren avokadonun üretimi ve dış ticaretinin ikincil veriler yardımıyla ortaya konulması amaçlanmıştır. Avokado, yüksek besin değeri üzerine yapılan bilimsel çalışmaların bir sonucu olarak son yıllarda görsel ve yazılı basında sıklıkla yer alan, popüler hale gelmiş bir üründür. Avokado, araştırma geliştirme çalışmalarına uygun, alternatif kullanım alanları olan ve tüketiciler tarafından fonksiyonel gıda olarak görülen bir ürün konumundadır. Avokado üretiminde lider ülkelerin başında Meksika gelmektedir. Türkiye’de üretimi Akdeniz Bölgesi’nde ve özellikle de Antalya ilinin Alanya ilçesinde yaygınlaşmıştır. Dünyada en fazla üretimi ve ticareti yapılan çeşit Hass iken Türkiye’de en fazla Fuerte çeşidi üretilmektedir. Coğrafi işaret tesciline sahip Alanya Avokadosu da Fuerte çeşidi olup, günümüzde özellikle iç piyasada avokadonun nasıl tüketilmesi gerektiği konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Dünya avokado ihracatında değer bakımından önde gelen ülkeler Meksika, Hollanda ve Peru’dur. Dünya avokado ithalatının yaklaşık %40’ı Amerika Birleşik Devletleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye net ithalatçı bir ülke olmakla birlikte 2017 – 2021 yılları arasındaki ortalama ihracat birim değeri 1,660 ABD doları /ton, ortalama ithalat değeri ise 718 ABD doları/tondur. Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler Ukrayna ve Rusya Federasyonu olup, bu iki ülkenin savaş halinde olması ihracatın devamlılığını tehdit etmektedir. İthalatın ise yaklaşık %70’i Kenya’dan gerçekleştirilmektedir. Türkiye’nin ihracat birim değeri dikkate alındığında yüksek gelir potansiyeline sahip olan avokadonun ihracatını artırabilmesi için tesadüfi ihracattan ve kısmi yüklemelerden kaçınarak sürekli pazarlar bulması ve hem ekim alanlarını hem de verimliliğini artırarak, ithal ettiği ürünleri yurt içerisinden karşılaması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Avokado, Üretim, Dış Ticaret, Coğrafi İşaret

Avocado Production and Foreign Trade in Türkiye

The article aims to reveal the production and foreign trade of avocado in the light of secondary data that has shown a rapid development especially in the last 10 years, despite the fact that its first cultivation started in the 1970s. Avocado has become popular in recent years as a result of scientific studies on its high nutritional value. Avocado is suitable for research and development studies, has alternative uses and is accepted as a functional food by consumers. Mexico is one of the leading countries in avocado production. Its production in Türkiye has become widespread in the Mediterranean Region and especially in the Alanya district of Antalya province. While Hass is the most produced and traded variety in the world, Fuerte is the most produced variety in Türkiye. Alanya Avocado, which has a geographical indication registration, is also a Fuerte variety, and today there are studies on how avocados should be consumed, especially in the domestic market. The leading countries in terms of value in world avocado export are Mexico, Netherlands and Peru. About 40% of world avocado imports are carried out by the United States. Although Türkiye is a net importer country, the average export unit value between 2017 and 2021 is 1,660 USD/ton, and the average import value is 718 USD/ton. The countries to which Türkiye exports the most are Ukraine and the Russian Federation, and the fact that these two countries are at war threatens the continuity of exports. About 70% of imports are made from Kenya. Considering Türkiye's export unit value, avocados have a high income potential, it needs to find constant markets by avoiding accidental exports and partial shipments, and to meet imported products from within the country by increasing both their cultivation areas and productivity in order to increase their exports.

Keywords:

Avocado, Production, International Trade, Geographical Indication,

PDF

___

Bayram, S. (2010). AVOKADO (Persea americana Mill.) Yetiştiriciliği El Kitabı. BATEM: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/batem/Belgeler/Kutuphane/Teknik%20Bilgiler/avokado%20el%20kitabi.pdf
Bayram, S. (2022). Avokado Yetiştiriciliği. Tarım ve Orman Bakanlığı Kütüphanesi: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/batem/Belgeler/Kutuphane/Teknik%20Bilgiler/Avokado%20Yetistiriciligi.pdf
Bayram, S., Arslan, M., & Turgutoğlu, E. (2006). Türkiye'de Avokado Yetiştiriciliğinin Gelişimi, Önemi ve Önerilen Bazı Çeşitler. Derim, 23(2), 1-13.
California Avocado Commission. (2020). The History of California Avocados. Mayıs 23, 2022 tarihinde California Avocados: https://californiaavocado.com/avocado101/the-history-of-california-avocados/#:~:text=The%20avocado%20(Persea%20americana)%20originated,this%20wild%20variety%20was%20cultivated. ı Demircan, B., & Velioğlu, Y. (2021). Avokado: Bileşimi ve Sağlık Üzerine Etkileri. Akademik Gıda, 309-324.
FAO. (2022). FAOSTAT. Food and Agriculture Organization of the United Nations: https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL
Komaç, F. (2018). Düşük Kolestrol ve Yağ İçerikli Mayonez Üretiminde Avokado Püresinin Kullanım Olanaklarının Araştırılması. Antalya.
Murathan, Z. T., & Kaya, A. (2020). Alanya Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Hass ve Fuerte Avokado Çeşitlerinin Bazı Fitokimyasal İçerikleri ile Antioksidan Aktivitelerinin Belirlenmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 23(6), 1435-1440.
Öner, M. E., Tarhan, A., & Öner, M. D. (2020). Coğrafi işaretli Alanya avokadosu ile yoğurt üretimi ve bazı özelliklerinin araştırılması. Mediterranean Agrıcultural Sciences, 2(33), 231-237.
Özdemir, A. E., Çandır, E. E., Toplu, C., Kaplankıran, M., Demirkeser, T. H., & Yıldız, E. (2010). Hatay-Dörtyol Koşullarında Yetiştirilen Fuerte ve Zutano Avokado Çeşitlerinin Soğukta Muhafaza Performansı. Alatarım, 9(1), 1-7.
Seymour, G. B., & Tucker, G. (1993). Avocado. J. Seymour Graham B. and Taylor (Dü.) içinde, Biochemistry of Fruit Ripening (s. 53-81). Dordrecht: Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-94-011-1584-1_2
Trademap. (2022). Trade Map. Trade statistics for international business development: https://www.trademap.org
TÜİK. (2022). Türkiye İstatistik Kurumu. https://www.tuik.gov.tr/
Uzundumlu, A. S., Tosun, D., & Kurtoğlu, S. (2022). A Study on Forecasting of Avocado Consumption Per Capita in Turkey in the 2022-2027 Periods. 4th International Conference on Advanced Engineering Technologies 28-30 September 2022, (s. 150-155).
Vargas, G., Minerva, C., Contreras, M., & Castro, E. (2020). Avocado-Derived Biomass as a Source of Bioenergy and Bioproducts. Applied Sciences, 10(22), 8195.
Yıldırım, B., & Yılmaz, C. (2015). Avokado Yetiştiriciliği. Mersin/ Erdemli, Türkiye: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. https://antalya.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yeti%C5%9Ftirici%20Bilgileri/AVOKADO.pdf