Koyck modeliyle Türkiye' de buğday üretimi ve fiyatı ilişkisinin analizi
Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de buğday üretimi ile fiyat arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Üreticilerin üretim kararını, bir önceki yılın fiyatına göre vermesi, ürün miktarı ve fiyatıyla ilgili dalgalanmalara neden olmaktadır. Buğday üretimi de, piyasada oluşan ortalama fiyatın gecikmeli değerinden etkilenmektedir. Gecikmeli değerlerin hesaplanması için Koyck modelinden yararlanılmıştır. Modelde 1973–2004 yılları buğday üretimi (bağımlı) ve buğday fiyatı (bağımsız) değişkenler olarak alınmıştır. Değişkenler üzerinde kararlılık sağladığı için doğal logaritmaları alınmıştır. Modelin çözüm sonucuna göre buğday üretimi geriye doğru en fazla 3 yılın fiyatından etkilenmektedir. Ayrıca, buğday fiyatlarında meydana gelen değişimin, buğday üretiminde hissedilir ölçüde bir etkiye neden olabilmesi için geçmesi gereken zamanın 0,8325 yıl (10 ay) olduğu hesaplanmıştır.
Analysis of correlation of wheat production and prices with Koyck models in Turkey
At this research, it was aimed to determine the correlations between wheat production and its price in Turkey. All producers make a decision while looking at previous year price level. So, this attitude causes a fluctuation of price and production level. Wheat production was effected delayed value of average price. Koyck model was used at the calculation of delayed value. At this model, wheat production (dependent) and wheat prices (independent) took a consider as variables between 1973 and 2003. Variables were converted into logarithmic scheme to stabilize them. According to the model results, wheat production was effected towards back from maximum 3 years prices. In additions, it was calculated that it needed 0.8325 year (10 months) that wheat production was affacted important level at wheat prices changes.
___
- Alt, F. 1942. Distributed Lags, Econometrica, 10, :113-128.
- Davidson,R., J. G. MacKinnon. 1993. Estimation and Inference in Econometrics, Oxford University Press, New York : 675-676.
- DİE. 2005,http://www.die.gov.tr, Erişim tarihi:01.05.2006.
- Dikmen, N. 2005. Koyck - Almon Yaklaşımı İle Tütün Üretimi ve Fiyat İlişkisi, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu,26-27 Mayıs 2005 İstanbul Üniversitesi, webadresi:http://www.ekonometridernegi.org/bildiriler/o1 6s1.pdf Erişim tarihi:12.01.2006
- Emeksiz, F., M. Almayrak, E. Güneş, A. Özçelik, O. O. Özer, K.Taştan. 2005. Türkiye’de Tarımsal Ürünlerin Pazarlama Kanalları ve Araçlarının Değerlendirilmesi, VI. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Kongresi, Bildiriler(II):1155-1172, 3-7 Ocak 2005 Ankara.
- Eraktan, S. F. Açıl. 2000. Ekonomi, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları:1512 Ders kitabı:465, Ankara.
- Eraktan, G. 2001. Tarım Politikası Temelleri ve Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikası, s:57, Uzel Yayınları, Ankara.
- Eraktan, G., C. Abay, B. Miran, E. Olhan. 2004. Türkiye’de Tarımın Teşvikinde Doğrudan Gelir Desteği Sistemi ve Sonuçları, İstanbul Ticaret Odası Yayını:2004-53: 68-71, İstanbul
- Eurostat, 2005. http://europa.eu.int/comm/eurostat/ Erişim Tarihi: 08.08.2005.
- Kılıçbay, A. 1983. Uygulamalı Ekonmetri, s.183 Filiz Kitabevi , İstanbul.
- Koutsoyıannıs, A. 1989. Ekonometri Kuramı, (Çev. Şenesen, ÜMİT. Şenesen, GÜLAY GÜNLÜK). s. 298-299, Verso Yayıncılık, Ankara.
- Koyck, L. M. 1954, Distributed Lags and Investment Analysis, s.21-50,North- Holland Publishing Company, Amsterdam.
- Kutlar, A. 2005. Uygulamalı Ekonometri, Nobel Yayın No: 769, Teknik Yayınlar:97:205-207 II. Baskı, Nisan, İstanbul.
- Kün, E., Y. C. Çifçi, M. Birsin, A. C. Ülger, S. Karahan, N. Zencirci, A. Öktem, M. Güler, N. Yılmaz ve M. Atak. 2004. Tahıl ve Yemeklik Dane Baklagiller Üretimi, VI. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Kongresi, Bildiriler(I): 367-407, 3-7 Ocak 2005 Ankara.
- Schwartz, G. 1978. “Estimating the Dimension of a Model”, The Annals of Statistics,5(2): 461-4.
- Tinbergen, J. 1949. “Long-Term Foreign Trade Elasticities,” Macoeconomica, 1:174-185.
- TMO, 2004. 2004 Yılı Hububat Rapor web adresi:http://www.tmo.gov.tr/uploads/yayinlar/hububat_raporu.pdf Erişim Tarihi: 26.05.2005
- TMO, 2005. Toprak Mahsulleri Ofisi Kayıtları, Yayınlanmamıştır.
- Yurdakul, F. 1998. “Pamuk Üretimi ile Pamuk Fiyatı Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: Koyck –Almon Yaklaşımı,” Çukurova Üniv. İktisadi ve İdari Bilimler Fak. Dergisi: 8 (1):341-353.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Halit APAYDIN