Ekmeklik bugdayda (triticum aestivum L.) diallel melez analizi ile bazı agronomik özelliklerin incelenmesi

Determination of some agronomic traits by diallel hybrid analysis in common wheat (triticum aestivum L.)

Abstract: In this study, by using 6 different originated common wheat genotypes [Gönen(G1), Saraybosna(G 2), Köksal-2000(G3), Atilla-12(G4), 15-4(G5), 22-1(G6)], full diallel crosses were made. Plant height, spike length, spikelet number/ spike, seed number/ spike, seed weight/ spike and 1000 kernel weight were investigated over F1 plants and parents.It is found that mean squares of GCA and SCA were significant for all investigated traits whereas it is determined that resiprocal effect was non-significant for spike length and seed number/spike and statistically significant for other traits.GCA effects were determined to be significant for all the traits, except spike lenght, in Gönen wheat. When the SCA effects were examined, in G1xG3 hybrid, except plant height, significant and positive SCA effects were observed for the other traits. The highest narrowsense heritability was found in plan height by 0.464 and the lowest in spike length by 0.003. The highest heterosis value was observed in G6xG3 hybrid by 82.54% in the seed number /spike, the lowest heterosis was in G5xG3 hybrid by - 28.31 % in the trait of seed weight/spike in the study. The highest and the lowest heterobeltiosis values were obtained in the seed weight / spike by 54.01 % and - 28.63 %, respectively.

PDF

___

Abdullah, G. M., A. S. Khan and Z. Alı. 2002. Heterosis study of certain important traits in wheat. Internatıonal Journal of Agriculture & Biology. 4(3): 326-328.
Akgün, N. ve A. Topal. 2002. Bazı makarnalık bugday (T.durum Desf.) melezlerinde verim özelliklerinin diallel analizi. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 16(30): 70-78.
Altınbas, M. ve O. Bilgen. 1996. ki Ekmeklik Bugday (T. aestivum L.) Melezinde Basak Özelliklerinin Genetigi Üzerinde Bir Arastırma. and. J. Of AARI. 84-89.
Anonim 2002. Bursa Bölgesi klim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlügü
Anonim, 2005. www. fao.org
Aydogan, E. 2003. Ekmeklik Bugdaylarda Diallel Analiz Yöntemi le Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtım Durumlarının Saptanması. Uludag Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Bursa. 58 s.
Balcı, A. ve . Turgut. 2002. Bazı ekmeklik bugday (Triticum aestivum var. aestivum) Hat ve Çesitlerinde Uyum Yetenekleri Üzerinde Arastırmalar. Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg.16:225-234.
Chowdry, M. A., M. T. Arshad, G. M. and K. Ihsan. 1997. Inheritance of some polygenic traits in Hexaploid Spring Wheat. Dep. of Plant Breeding and Genetics, Univ. of Agri. Faisalabad.
Dagüstü, N. ve M. Bölük. 2002. Yedi ekmeklik bugday (Triticum aestivum L.) diallel melezlerinde kimi tarımsal özelliklerinde heterosis. Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg.16:211-223
Falconer, D. S. 1980. Introduction To Quantitavive Genetics. Oliver and Boyd Ltd. London 565p.
Farooq, J. and I. Khaliq. 2004. Estimation of heterosis and Heterobeltiosis of some quantitative Characters in Bread Wheat Crosses. Asian Journal of Plant Sciences 3(4):508-511.
Genç, I. 1974. Yerli ve Yabancı Ekmeklik ve Makarnalık Bugday Çesitlerinde verim ve Verime Etkili Baslıca Karakterler Üzerinde Arastırmalar. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:82. Bilimsel Inceleme ve Arastırma Tezleri,10.
Griffing, B. 1956. Concept of General and Specific Combining Ability in Relation Diallel Crossing System. Aust. J. Biol. Sci. 9:463-493
Güler, M. and M. Özgen. 1994. Relationships Between Winter Durum Wheat ( T. durum Desf.) Parents and Hybrids For Some Morphological and Agronomical Traits. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 18 (3):229-223.
Jan, M., G. Hassan, I. Khalil and Razuiddin. 2005. Estimates of Heterosis and Heterobeltiosis For Morphological Traits in Wheat (Triticum aestivum L.) Pakistan Journal of Biological Sciences 8(9): 1261-1264.
Kan, A. ve B. Sade. 2002. Ekmeklik Bugdayda (Triticum aestivum L.) Kalite Özelliklerinin Kombinasyon Yetenegi, Melez Gücü ve Kalıtımı. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 16(29): 12-18.
Khaliq, A., M. A. Chaudhry, G. Nabi and A.H. Shah. 1985. Study of Heterosis in Various Interspecific Crosses of Wheat. J.Agric. Res., 23:5-9.
Khamandosh, D., A. V. Ali-Zade and A. P. Sauchanka. 1991.Combining Ability of Winter Bread Wheat Varities. Vestsi Akademi Navuk BSSR,Seriya Biyalagichnykh Navuk, 2.36-40.
Khan, N. U., M. S. Swati, G. Hassan and Q. Nawaz. 1995. Heterosis Exhibited by Some Morphological Traits of Diallel Crosses in Wheat (Triticum aestivum L.) Sarhad J. Agric., 11:485-489.
Kılınç, M. 2001. Ekmeklik Bugdayda Bazı Tarımsal Karakterlerin Uyum Yeteneklerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Univ. Ziraat Fak. Derg. 6(1-2): 51-60.
Kınacı, G. 1991. Bazı Makarnalık Bugday Dizi Melezlerinde Verim ve Verim Komponentlerinin Kalıtımı Üzerine Arastırmalar. Doktora Tezi. E.Ü. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı.
Kınacı, G. ve I. Demir. 1994. Ekmeklik ve Makarnalık Bugdaylarda Verim Komponentlerinin Genel Uyum Yetenegi Üzerinde Arastırmalar. Tarla Bitkileri Kongresi. Bitki Islahı Bildirileri 25-29 Nisan,11-12, Bornova, izmir.
Kınacı, G. 1996. Orta Anadolu için Line X Tester Yöntemiyle Süne Zararından Az Etkilenen Verimli ve Kaliteli Ekmek Bugday Çesitleri Islahı Üzerine Bir Arastırma. S.Ü. Ziraat Fak. D. 9(11):181-187.
Küçükakça, M. 1999. Makarnalık Bugdayda Erkenciligin Kalıtımı. Ege Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi. Bornova, zmir. 63s.
Li Youchun, P. Junhua and L. Zhongqi. 1997. Heterosis and Combining Ability For Plant Height and Its Components in Hybrid Wheat With Triticum timopheevi Cytoplasm. Euphytica,95:337-45
Menon, U. and S. N. Sharma. 1994. Combining Ability Analysis for Yield and Its Components in Bread Wheat Over Environments. Wheat Information Service, 79:18-23.
Özgüven, N. ve A. V. Katkat. 1997.u.Ü.Arastırma ve Uygulama Çiftligi Topraklarının Verimlilik Durumunun Belirlenmesi. Uludag Üniv. Zir. Fak. Derg.13:43-54.
Patil, V. R., S. C. Dosale and S. S. Mehetre. 1998. Mid-Parent Heterosis in Wheat. Advances in Plant Sci, 11:285-289.
Prodanovic, S. 1993. Genetic Values of F1 Wheat Hybrids Obtained in Diallel Crosses. Review of Research Work at the Faculty of Belgrade. 38:2 p.25-37.
Rasal, P. N., H. S. Patil, V. W. Chavan and B. S. Manake. 1991. Combining Ability Studies For Certain Quantative Traits in Wheat. J. of Maharashtra A. Unv. 16(2): 206-208.
Sadeque, Z., A. Bhowmik and M. S. Ali. 1991. Estimation of Heterosis in Wheat (Triticum aestivum L.) Ann. Bangladesh Agric. 1:75-79.
Singh, H., S. N. Sharma and R. S. Sain. 2004. Combining Ability For Some Quantative Characters in Hexaploid wheat (Triticum aestivum L.em. Thell) New Directions For A Diverse Planet. Proceedings of The 4th Internatıonal Crop Science Brisbane, Australia, 2 September -1 October 2004.
Soylu, S. 1998. Orta Anadolu Sartlarında Makarnalık Bugday Islahında Kullanılabilecek Uygun Anaç ve Melezlerin Çoklu Dizi Yöntemi le Belirlenmesi. Selçuk Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
Sözen, E. ve K. Yagdı. 2005. Bazı Ilerı Makarnalık Bugday Hatlarının Tarımsal Özellıklerı Üzerıne Arastırmalar. ADÜ Ziraat Fak. Dergisi 2005; 2(2) : 51 – 57
Sener, O., M. Kılınç ve T. Yagbasanlar. 2000. Ekmeklik Bugdayda Diallel Melez Analizi ile Bazı Tarımsal Karakterlerin Kalıtımının Belirlenmesi. Turk. J. Agric Forestry. 24:121-127.
Taleei, A. R. and A. H. Beigi. 1996. Study of Combining Ability and Heterosis in Bread Wheat Diallel Crosses. Iranian Agricultural Sciences.27 (2):67-75.
Topal, A. ve S. Soylu. 1998. Makarnalık Bugday Diallel Melez Populasyonunda Bazı Tarımsal Karakterlerin Kalıtımı ve Melez Gücü Üzerine Arastırmalar. Selçuk Üniv. Zir.Fak. Derg.12(16):1-16.
Tosun, M., I. Demir, C. Sever ve A. Gürel. 1995. Bazı Bugday Melezlerinde Çoklu Dizi (line x tester) Analizi. Anadolu J. of AARI. 5(2):52-63.
Turan, Z. M. 1995. Arastırma ve Deneme Metodları. Uludag Üniv. Ziraat Fak. Ders Notları. No: 62 Bursa. s.121.
Turgut, . 1993. Dört Ekmeklik Bugday Çesidinde Diallel Melez Analizleri II. Jinks-Hayman Tipi Analiz. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Derg. 5(1-2): 61-74.
Ulukan, H. 1997. Ekmeklik (T.aestivum L.) ve Makarnalık (T.durum Desf.) Bazı Bugday Melezlerinde F1 Kusagındaki Çesitli Morfolojik ve Agronomik Karakterler Yönünden Melez Günün Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. Samsun. s. 6-10.
Waila, D. P.,D. Tashi, P. Plaha and H. K. Chaudhary. 1993. Gene Action and Heterosis in Bread Wheat. Ludhiana Symp., 2:23-4.
Yagdı, K. ve H. R. Ekingen. 1995. Bes Ekmeklik Bugday Çesidinin Diallel Melez Döllerinde Bazı Agronomik Özelliklerin Kalıtımı. Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg. 11:81-93.
Yagdı, K. ve S. Karan. 2000. Ekmeklik Bugdayda (Triticum aestivum L.) Melez Gücünün Saptanması. Tur. J. Agric. For. 24:231-236.
Yıldırım, M. B., A. Öztürk, F. kiz ve H. Püskülcü. 1979. Bitki Islahında statistik- Genetik Yöntemler. Ege Bölge Zirai Arastırma Enstitüsü Yayın No:20 Menemen.