Mücahit Taha ÖZKAYA, Çetintaş Arzu GERAKAKİS

Effect of cutting size, rooting media and planting time on rooting of domat and Ayvalık olive (Olea europaea L.) cultivars in shaded polyethylene tunnel (Spt)

Domat (zor köklenen) ve Ayvalık (kolay köklenen) zeytin çeşitleri Türkiye için sırasıyla yeşil sofralık ve yağlık olarak önemlidir. Bu çalışmanın amacı Domat ve Ayvalık çeşitlerinin satışa hazır fidan elde etmektir. Bu, farklı boyutlarda ve farklı zamanlarda alınan çeliklerin, farklı ortamlarda ve Gölgeli Plastik Tünel (GPT) altında köklendirilmesi ile elde edilmiştir. Çelikler 1, 2 ve 3 boğumlu olarak 3 boyutta hazırlanmıştır. Köklendirme ortamları: I. Kontrol (kum), II. (Perlit: Turba: Kum: Mil) (1:1:1:1), III. (Perlit: Turba: Kum: Mil) (1:2:1:2), IV. (Perlit: Turba: Kum: Mil) (1:1:2:2), V. (Perlit: Turba: Kum: Mil) (0:0:1:1), VI. (Perlit: Turba: Kum: Mil) (1:0:1:1). Çelikler SPT ortamında 60 gün köklendirme amacıyla ve takibinde 30 gün süreyle gölgede tutulmuştur. Çeliklerde canlılık oranı, kallus oranı ve köklenme oranı ile vegetative gelişme belirlenmiştir. Ayvalık çeliklerinde hem kallus hem de kök oluşurken, Domat çeliklerinde sadece kallus oluşumu gözlenmiştir. En yüksek kallus (%70) oluşumu 1 boğumlu Ayvalık Mayıs çeliklerinde ve 1:0:1:1 ortamında elde edilirken en yüksek köklenme (%40) oranı aynı ortam ve tarihte fakat 3 boğumlu çeliklerde elde edilmiştir. Domat çeşidinde ise en yüksek kallus oluşumu yine Mayıs fakat 3 boğumlu çeliklerinde ve 1:2:1:2 oratmında gözlenmiştir. Köklenme oranı hem Domat hem de Ayvalık çeliklerinde çok düşük olmuştur. Bu da belki köklendirme ortamı olarak seçilen ortamların adventif kök oluşumu için uygun olmamasından kaynaklanabilir. Oysa anaç materyalin daha ekonomik olarak değerlendirilmesi için her üç boydaki iki yapraklı çeliklerin kullanılmasının uygun olduğu belirlenmiştir.

Domat ve Ayvalık zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin gölgeli plastik tünel altında köklendirilmesine zaman, çelik boyu ve ortamın etkisi

Domat (difficult to root) and Ayvalık (easy to root) are important olive cultivars for green table olives and olive oil respectively in Turkey. This research was carried out to obtain ready to sale nursery plants of Domat and Ayvalık. It was achieved rooting their cuttings in different sizes and under different media and taken in different times of the crop year in Shaded Polyethylene Tunnels (SPT). Cuttings were prepared in three sizes: 1, 2 and 3 nodes with two leaves. Rooting media was; I. Control (Sand), II. (Perlite: Peat: Sand: Silt) (1:1:1:1), III. (Perlite: Peat: Sand: Silt) (1:2:1:2), IV. (Perlite: Peat: Sand: Silt) (1:1:2:2), V. (Perlite: Peat: Sand: Silt) (0:0:1:1) and VI. (Perlite: Peat: Sand: Silt) (1:0:1:1). Cuttings were kept in SPT for 60 days for rooting and then kept under shade for another 30 days. Vegetative growth characteristics were determined by studying percent survival rate, callus development and rooting. While, Ayvalık cuttings formed both callus and roots, Domat cuttings formed only callus. The highest callus formation (70%) was observed on Ayvalık cuttings (1 node) taken in May in 1:0:1:1 rooting media, but the highest rooting (40%) was observed on cuttings of three nodes in the same date and media. In Domat, the highest callus was formed on cuttings (3 nodes) in May in 1:2:1:2 media. The rooting was very low in Domat however, as it was for Ayvalık too. This was probably because rooting media did not form a suitable environment for adventitious root formation. Cuttings with 1, 2 and 3 nodes carrying 2 leaves differed in percent rooting with different treatments. All three sizes of cuttings can be used in propagation by rooting for the economical use of stock material.

PDF

___

Celik, M., M. T. Ozkaya. and H. Dumanoğlu. 1993. The research on possibilities of using Shaded Polyethylene Tunnel (SPT) on the rooting of (Olea Europaea L). Acta Horticulturae, 1993. No.356, the 2nd International Symposium on Olive Growing. Jerusalem, Israel, 5-10 September 1993.
Davies, F. T. JR. and H. T. Hartman. 1988. The physiological bais of adventitious root formation. Acta Hort. 227:113-120.
Garner.R.J. and S.A. Chaudri. 1976. The Propagation of Tropical Fruit Trees. Hort. Rev. No.5. Comm.Bureau of Hort. And Plant. Crops. East Mailing, England. FAO and Commonwealth Agr. Bureau.
Hartman, H. T., D. E. Kestler and F. T. Davies. 1990. Plant propagation principles and practices. (5th Edition). Printice Hall. Englewood Cliff, New Jersey.
Ozkaya, M. T. 1997. The effects of Various Treatments on Anatomical and Biochemical Structures of Cuttings, in some Olive (Olea europaea L.) cultivars. PhD. Thessis Department of Horticulture, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara University, Turkey.
Ozkaya, M. T. and M. Celik. 1993. The effect of the rooting environment and the combination of auxin and polyamine on rooting ability of Turkish olive cultivars Gemlik and Domat. Acta Horticulture, No: 356, The 2nd International Symposium on Olive Growing. Jerusalem, Israel, 5-10 September 1993.
Rugını.E. and E. Fedeli. 1990. Olive (Olea europaea L.) as an oilseed crop. In: J.P.S. Bajaj (Editor), Biotechnology in Agriculture and Forestry, Vol. 10, Legumes and Oilseed Crops I. Springes-Verlag Berlin, Heiderberg.