Bazı yöresel bakla (Vicia faba L.) populasyonlarının bitkisel özellikleri ve tane verimlerinin belirlenmesi

Bu çalışma, bazı yöresel bakla populasyonlarının bitkisel özellikleri ve tane verimlerini belirlemek ve tescilli bakla çeşit/hatları ile karşılaştırmak amacıyla 2003-2005 yılları arasında Samsun'da yürütülmüştür. Çalışmada Eresen-87, Filiz-99 ve Lara bakla çeşitleri, ICARDA'dan FLIP85-172FB ve FLIP86-116FB hatları ile Samsun, Amasya, Sinop ve Tokat illerinin bazı ilçe ve köylerindeki yetiştiricilerden toplanan 10 bakla populasyonu olmak üzere toplam 15 bakla genotipi kullanılmıştır. Genotiplere ait tane verimleri 2003-2004 ve 2004-2005 yetiştirme dönemlerinde sırasıyla 165.43-391.48 kg/da ve 277.99- 589.23 kg/da arasında değişim göstermiştir, iki yılın ortalamasına göre en yüksek tane verimi Eresen-87 (479.02 kg/da) çeşidinden, en düşük verim ise G14 populasyonundan (221.71 kg/da) elde edilmiştir. Tane verimi bakımından istatistiksel olarak birbirinden farksız ilk 10 genotip arasına giren populasyonlar G3, G4, G5, G6 ve G7 olmuştur. Bunlar arasında G3 populasyonu 395.09 kg/da tane verimi ile öne çıkmış ve tüm genotipler arasında ikinci sırada yer almıştır. Araştırmanın ilk yılında bitkiler daha fazla vejetatif gelişme göstermesine rağmen, biyolojik verim ikinci yıl daha yüksek bulunmuştur. Bu durumun ortaya çıkmasında tane verimlerinin ikinci yıl daha yüksek olması önemli rol oynamıştır. En yüksek hasat indeksi, tane verimi bakımından da en üstün olma özelliğini gösteren Eresen-87 çeşidinde (%57.73) belirlenmiştir.

Determination of plant characteristics and seed yield of some local faba bean (Vicia faba L.) populations

This study was conducted in order to determine plant characteristics and seed yields of some local faba bean (Vicia faba L.) populations in comparison with registered faba bean cultivars/lines between 2003 and 2005 in Samsun. Totally 15 genotypes, three faba bean cultivars (Eresen-87, Filiz-99 and Lara), two lines (FLIP85-172FB and FLIP86-116FB) from İCARDA, 10 local populations collected from some districts and villages of Samsun, Amasya, Sinop and Tokat provinces, were used in the study. Seed yield ranged from 1654.3 to 3914.8 kg/ha and from 2779.9 to 5892.3 kg/ha in 2003-2004 and 2004-2005 growth season, respectively. On average of two years, the highest and the lowest seed yields were obtained from Eresen-87 (4790.2 kg/ha) and G14 population (2217.1 kg/ha), respectively. G3, G4, G5, G6 ve G7 populations were among the first ten high yielding genotypes, which were not statistically different from each other. G3 was in the second rank for seed yield (3950.9 kg/ha) among all faba bean genotypes. Although plants produced more vegetative parts in the first year, biological yieds were lower in the first year than in the second year. High seed yields had an important role in high biological yields determinated in the second year. The highest harvest index was determined in Eresen-87 (57.73%), which was also superior for seed yield.

PDF

___

Akçin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Selçuk Üniv. Yayınları: 43, Ziraat Fakültesi Yayınları: 8, Konya.
Anonim 2004a. DİE, Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer) 2002, Ankara.
Anonim 2004b. 2003 Yılı Milli Çeşit Listesi. http://www.tagem.gov.tr/yeni%20web/haber %20makale.htm
Anonim 2005. May-Agro Tohumculuk San. ve Tic. A.Ş., Çeşit Tanıtım CD'si. Bursa.
Anonim 2OO6.Tarla Bitkileri Tescilli Çeşitler. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü (alıntı yapıldığı tarih: 28.04.2006), izmir, http://www.aari.gov.tr
Artık, C. ve E. Pekşen. 2005. Gama ışınlamasının M1 generasyonunda bakla (Vicia faba L.)'nın bazı bitkisel özellikleri üzerine etkileri. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 20: 44-53.
Artık, C. ve E. Pekşen. 2006. Gama ışınlamasının M2 generasyonunda bakla (Vicia faba L.)'nın tane verimi ve bazı bitkisel özellikleri üzerine etkileri. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Dergisi (Basımda).
Beşer, E. 2000. Bakla (Vicia faba L.)'da Değişik Miktar ve Zamanlarda Verilen Cycocel'in Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 47s. Ankara.
Bozoğlu, H. 1989. Samsun Ekolojik Şartlarında Farklı Zamanlarda Ekilen Bakla Çeşitlerinin Gelişme Durumları ve Verimleri Üzerinde Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), 83, Samsun.
Bozoğlu, H. ve A. Gülümser. 1994. Samsun ekolojik şartlarında farklı zamanlarda ekilen bazı bakla çeşitlerinin gelişme durumları ve verimlerinin tesbiti üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan 1994), Cilt I Agronomi Bildirileri, 247-249, İzmir.
Bozoğlu, H., A. Pekşen, E. Pekşen ve A. Gülümser. 2002. Determination of green pod yield and some pod characteristics of faba bean (Vicia faba L.) cultivar/lines grown in different row spacings. Acta Horticulturae, 579: 347-350.
Dyke, G. V. ve R. D. Prew. 1983. Beans in Crop Rotations. (In: Faba Bean (Vicia faba L., A Basis for Improvement, Ed: Hebblethwaite, P.D.), 263-269, Butterworths, London.
Gates, P., E. R. Smith ve D. Boulter. 1983. Reproductive physiology of Vicia faba L. (In: Faba Bean (Vicia faba L., A Basis for Improvement, Ed: Hebblethwaite, P.D.), 133-142, Butterworths, London.
Gülümser, A. ve H. Bozoğlu. 1994. Samsun ekolojik şartlarında baklada yabancı otlarla mücadele yöntemlerinin tesbiti ve verime etkisi. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan 1994), Cilt I Agronomi Bildirileri, 117-121, İzmir.
Gülümser, A., H. Bozoğlu, E. Pekşen ve A. Kahraman. 1994. Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilebilecek bazı bakla çeşitlerinin tespiti üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan 1994), Cilt I Agronomi Bildirileri, 250-253, İzmir.
Iyad, W. M., G., Al-Karaki, K. Ereifej ve A. R. Al-Tawaha. 2004. Yield and its components of faba bean genotypes under rainfed and irrigation conditions. Asian Journal of Plant Sciences 3: 439-448.
Karabacak, H. 1998. Çukurova Kıraç Koşullarında Bazı Bakla (Vicia faba L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurlarının Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 32s. Adana.
Karadavut, U., H. H. Geçit, T. Sermenli, C. Erdoğan ve N. Sezer. 1998. Amik ovası koşullarında yetiştirilen bakla (Vicia faba L.) bitkisinin bitkisel özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. 2. Sebze Tarımı Sempozyumu (28-30 Eylül 1998), 216-221, Tokat.
Karadavut, U., C. Erdoğan, T. Sermenli, K. Mavi ve B. Gündüz. 2000. Ekim zamanının bakla (Vicia faba L.) bitkisinin verim ve verime etki eden karakterlere etkisi. III. Sebze Tarımı Sempozyumu, 434-437, İsparta.
Kıtıkı, A., N. Açıkgöz, M. Yaman, A. S. Cinsoy ve T. Dizdaroğlu. 1992. Eresen-87 bakla çeşidinde en uygun ekim sıklığının belirlenmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, ISSN 1300 - 0225, Sayı 2, Menemen, izmir.
Lawes, D. A., D. A. Bond ve M. H. Poulsen. 1983. Classification, origin, breeding methods and objectives. (In: Faba Bean (Vicia faba L., A Basis for Improvement, Ed: Hebblethwaite, P.D.), Butterworths, London.
Li-juan, L. 1993. Research on breeding and germplasm resource of autumn-sown faba bean. FABIS Newsletter, 32:11-14.
Nachi, N. ve J. L. Guen. 1996. Dry matter accumulation and seed yield in Faba Bean (Vicia faba L.) genotypes. Agronomie 16:47-59.
Pekşen, E., A. Pekşen ve C. Artık. 2006. Comparison of leaf and stomatal characteristics in faba bean (Vicia faba L.). Journal of Biological Sciences, 6 (2 ): 360-362.
Roupakias, D. G., A. S. Tsaftaris ve T. B. Lazaridou. 1993. Breeding for low tannin content, small seeded Vicia faba L. cultivars. FABIS Newsletter, 32: 3-7.
Odabaş, M. S. 2003. Sıcaklık ve Işığın Bakla (Vicia faba L.j'da Büyüme, Gelişme ve Verime Kantitatif Etkileri. O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış), 147 s., Samsun.
Tosun, O., D. Eser, H. H. Geçit ve H. Y. Emeklier. 1984. Bakla (Vicia faba L.)'da ekim zamanının verim üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 32. (Fasikül 1-2-3-4'den ayrı basım), 92-99, Ankara.
Tosun, F., A. Gülümser ve A. Zeytun. 1988. Samsun kıyı kesiminde yetiştirilebilecek bazı bakla çeşitlerinin tespiti üzerinde mukayeseli bir çalışma. Ondokuz Mayıs Ühiv. Ziraat Fak. Dergisi, 3 (2): 129-142.
Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metotları. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Ankara.