Bazı Çivit Otu Isatis tinctoria L., Isatis constricta Davis Türleri ile Yün Hali İ pliklerinin Boyanması ve Elde Edilen Renklerin Bazı Haslık Değerlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Bu çal ışmada iki farkl ı çivit otu türü ile toplam 54 adet boyama yap ı lm ışt ı r. Isatis türleri ile yap ı lan boyamalarda; lsatis tinctoria türünde, ışı k hasl ığı değ erleri 2-5, sürtünme hasl ığı değerleri 3-4 ile 4-5, su damlas ı hasl ığı değerleri yaş 4-5 ile 5, kuru 5, y ı kama hasl ığı değerleri sı ras ı ile akma pamuklu ve yünlü beze 3-4 ile 5, solma 1 ile 3 aras ı nda değ işmiştir. Isatis constricta türünde ışı k hasl ığı değerleri 2-5, sürtünme hasl ığı değerleri 2-4, su damlas ı hasl ığı değerleri kuru 3-4, yaş 5 ve y ı kama hasl ığı değ erleri s ı ras ı ile akma pamuklu ve yünlü beze 3 ile 4-5 ve 3-4 ile 5, solman ı n ise 1- 3 aras ı nda değiştiği saptanm ışt ı r.

Anahtar Kelimeler:

çivit otu, Isatis tinctoria L., Isatis constricta Davis, boyama

A Research on Dyeing Carpet Wool Yarn with Some Woad Species lsatis tinctoria L., Isatis constricta Davis and Determination of Some Fastness Values of Obtained Colours

In this research totaly, 54 dyeing processes were performed by using two different lsatis species. In the dyeings performed with Isatis species, the values obtained Isatis tinctoria for light fastness were found to vary between 2-5, for abrasion fastness between 3-4 and 4-5, for wet water spotting between 4-5 and 5, and for dry as 5; in addition, washing fastness values varied between 3-4 and 5 for flowing into cotton and woollen yarn , and between 1 and 3 for fading. In Isatis constricta, light fastness values were determined to vary between 2-5, abrasion fastness values between 2-4, water spotting fastness values between 3-4 for wet and as 5 for dry. In addition, washing fastness values were found to vary between 3 and 4-5 and 3-4 and 5, respectively, for flowing into cotton and woollen yarn , while the values varied between 1-3 fcr fading.

Keywords:

woad, Isatis tinctoria L., Isatis constricta Davis, dyeing,

PDF

___

Anonim, 1978a. Boyal ı ya da Bask ı l ı Tekstil Marnulleri İ çin Renk Hasl ığı Deney Metotlan-Sürtünmeye Karşı Renk Haslığı Tayini. Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nlar ı TS 717/Mart 1978. 3s. Ankara.
Anonim, 1978b. Boyal ı ya da Bask ı l ı Tekstil Mamulleri Için Renk Hasl ığı Deney Metotları — Su Damlas ı na Karşı Renk Hasl ığı Tayini, Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nlar ı . TS 399/Mart 1978. 1s. Ankara.
Anonim, 1981. Boyal ı ve Baskı l ı Tekstil Mamulleri İ çin Renk Hasl ığı Deney Yöntemleri-Yı kamaya Karşı Renk Hasl ığı Tayini. Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nlar ı TS 716/Kas ı m 1979. 3s. Ankara.
Anonim, 1984a. Boyal ı ve Baskı l ı Tekstil Mamulleri için Renk Haslığı Deney Metotlan-Gün Işığı na Karşı Renk Hasl ığı Tayin Metodu. Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nlar ı TS 867/Ekim 1983. 5s. Ankara.
Anonim, 1984b. Tekstil Mamullerinin Renk Hasl ığı Tayinlerinde Lekelenmenin (Boya Akmas ı ) ve Solman ı n (Renk Değ işmesi) Değerlendirilmesi Için Gri Skalan ı n Kullan ı lmas ı Metotiar ı Türk Standartlar ı Enstitüsü Yay ı nları TS 423/Mart 1978. Ankara.
Anonymous, 1970. DIN 5033 (Farbmesung Begriffe der Farbmetrik) Deutchland.
Anonymous, 1986. Practical Hints on Dyeing with Natural Dyes. Conservation Analytical Laboratory of the Sm ıthson ı an Institution Washington DC USA. 15-19 thSeptember.
Anonymous, 1997. Cultivation and Extraction of Natural Dyes for Industrial Use in Natural Textile Production. Thüringer Landesanstalt für Landwirtschaft, Project:AIR-CT94-0981.
Anonymous, 1999. http:// www. Lars. bbsrc. ac. uk / plantsci / woadexp. html.
Derry, T. K. and T. I. Williams, 1979. A Short History of Technology. Oxford Universty Press.Dölen, E. 1992. Tekstil Tarihi. Marmara Üniversitesi Teknik E ğ itim Fakültesi Yay ı nları , No: 92/1, Bölüm 6, 457-520.
Grierson, S., G. David and R. S. Sinclair, 1985. The Colour and Fastness of Natural Dyes of The Scottish Highlands. JSDC, 101, 220-228.
Harmanc ı oğlu, M. 1951. Türkiye'de Bulunan Önemli Bitki Boyaları ndan Elde Olunan Renklerin Çe şitli Müessirlere Karşı Yin Üzerinde Hasl ı k Dereceleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay ı nlar ı , No:77, 212s., Ankara.
Hurry, J. B. 1930. The Woad Plant and Its Dye. Oxford University Press, 328 p., London.
M ı s ı rdal ı , H. 1985. Doğ u, Güneydo ğ u Anadolu ve Akdeniz Bölgelerinin Isatis L. Türleri Üzerinde Morfolojik ve Sitolojik Araştı rmalar. Tübitak Bilimsel Ara şt ı rma Grubu, Proje No: TBAG — 535, 139 s., Eskişehir.
Öztürk, I. 1997. Doğa! Bitkisel Boyalarla Yün Boyama. Ürün Yay ı nları 15, Temel Kaynaklar Dizisi 04, 96 s., Ankara.
Piccaglia, R. and G. Venturi, 1998. Dye Plants: a renewable source of natural colours. Agro- Food-lndustry Hi-Tech, 27- 30, July/August 1998.
Tezcan. ve A. Suyunu, 1991 İ pek Hai ı larda Doğal Boyarmaddeler. Tekstil ve Mühendislik, 5 (26),88-97.