İslâmiyet’in Arap Yarımadası’nda ortaya çıktığı ve yayılmaya başladığı çağlarda Bizans ile uzun yıllar savaşmış ve bu çetin mücade-leler gerekçesiyle de yorgun düşmüş olan İran, artık yerinden kımıl-dayamayacak kadar güçsüz ve neredeyse tükenmiş bir haldeydi. Yo-ğun halk kitleleri arasında aşırı memnuniyetsizlik her geçen gün yaygınlaşıyor, büyük toprak sahipleri ve ileri gelen kesimler arasında da alabildiğine bir huzursuzluk ve dağılma belirtileri iyiden iyiye his-sediliyordu. İşte böylesine kargaşa dolu bir ortam ve olumsuz şart-larda İran topraklarına Müslüman Arapların saldırıları başladı. İran-Arap savaşlarının ardından Sasanî İmparatorluğu'nun görkemli sa-rayları Arapların eline geçti. Sonuçta Sasanî saltanatı her geçen gün güç kaybederek dinsel çatışmalar yüzünden hem içte ve hem de dışta ağır yaralar aldı. Artık İran hızla yıkılışa doğru ilerlerken Araplar ise alabildiğine hızla yükselişe geçiyorlardı. Araplar tarafından fethedi-len şehirlerde yaşayan halkların önemli bir kısmı İslâm inanışını ka-bul etti. Bu arada askerî ve idarî kadrolardan pek çok İranlı, Arapla-rın hizmetine girdi. İran şehirleri zaman zaman isyana teşebbüs ettiy-se de başarılı olama¬dı. İslâmiyet, yaklaşık iki yüzyıl içerisinde Orta İran ve Horasan'da önemli ölçüde yayıldı. Bu makalede ilk İslâmi dö-nemlerde İran’ın değişik açılardan durumu ele alınmaktadır.