TBMM’ye Gönderilen Telgraflar Işığında Milli Mücadele Döneminde Menteşe (Muğla) Sancağı

Bu çalışmada, 11 Mayın 1919 tarihinde Menteşe (Muğla) Sancağının sahil ilçelerinin İtalyan işgaline uğraması, 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in Yunan işgaline uğraması ve bu durum üzerine Menteşe (Muğla) Sancağında meydana gelen tepkiler, İtalyan ve Yunan işgallerine karşı Muğla-Merkez ve bağlı Fethiye, Köyceğiz, Marmaris, Milas ve Bodrum ilçelerinde Kuva-yı Milliye teşkilatlarının kurulması, I ve II. Nazilli Kongrelerinde Muğla’nın yeri, Aydın savaşlarında Muğla Kuva-yı Milliye Teşkilatı’nın yeri, Ankara Hükümeti’nin düzenli orduya geçiş kararı alması ve ordunun kurulması, Batı Cephesi’nde düzenli ordunun I. İnönü Zaferi üzerine 25 Ocak 1921 tarihinde Milas İlçesi’nden TBMM’ye gönderilen tebrik ve destek telgrafı, II. İnönü zaferi üzerine 9 Nisan 1921 tarihinde Milas İlçesi’nden TBMM’ye gönderilen tebrik ve bağış telgrafı, Sakarya Savaşı’nın kazanılması üzerine 22 Ağustos 1921 tarihinde Muğla-Merkez, Marmaris ve Fethiye ilçelerinden TBMM’ye gönderilen destek ve tebrik telgrafları, Sakarya Zaferi sonrası 24 Eylül 1921 tarihinde Mustafa Kemal Paşa’ya TBMM tarafından Müşirlik ve Gazilik Nişanının verilmesi üzerine Muğla’dan gönderilen tebrik telgrafı, Büyük Taarruz sonrasında Afyon’un kurtuluşu üzerine 29 Ağustos 1921 tarihinde Marmaris’ten Başkumandan’a gönderilen tebrik telgrafı ve 10 Temmuz 1923 tarihinde Milas’ta bulunan Eski Mebusan Meclisi Başkanı Halil Menteşe tarafından TBMM’ye gönderilen tebrik telgrafı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Milli Mücadele, Menteşe Sancağı, Telgraflar, Türkiye Büyük Millet Meclisi

Sancak of Menteşe during the National Struggle in the Light of Telegrams which were sent to the Turkish Grand Nationalasembly

In this paper, the Italian occupation of the coastal districts of Muğla Province on May 11, 1919; the Greek occupation of İzmir on May 15, 1919, and the reactions in Muğla Province on this situation; e the establishment of Kuva-yı Milliye Organizations against the Italian and Greek occupations in Muğla-Central and in its affiliated districts Fethiye, Köyceğiz, Marmaris, Milas and Bodrum Districts; The place of Muğla in the 1st and 2nd Nazilli Congresses; the place of the Muğla Kuva-yı Milliye Organization in the Aydın Wars,; the decision of the Ankara Government to switch to the regular army and the establishment of the army; congratulatory and support telegram sent to the Grand National Assembly of Turkey by Milas district on 25 January 1921 upon the 1st İnönü Victory of the regular army on the Western Front; Congratulatory and donation telegrams sent from Milas District to the Turkish Grand National Assembly on 9 April 1921 after the 2nd İnönü victory; support and congratulatory telegrams sent to the Turkish Grand National Assembly from Muğla-Central, Marmaris and Fethiye Districts on 22 August 1921 after the Sakarya War was won; The congratulatory telegram sent from after the war Muğla on September 24, 1921 to Mustafa Kemal Pasha after the Grand National Assembly of Turkey awarded him the Order of Müşirlik and Gazi; the congratulatory telegram sent from Marmaris to the Chief Commander on August 29, 1921, on the liberation of Afyon after the Great Offensive; and the congratulatory telegram sent to the Grand National Assembly on July 10, 1923 from Milas by Halil Menteşe, the Former Deputy Speaker of the Parliament in Istanbul, shall be discussed.

Keywords:

National Struggle, Sancak of Menteşe, Telegrams, Grand National Assembly,

PDF

___

Akça, Bayram, Sosyal-Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Muğla (1923-1960), ATAM, Ankara,2002
Akça, Bayram, “Milli Mücadelede Batı Cephesi: Menteşe (Muğla) Sancağı”, Türkiye Günlüğü, Sayı.149, Ankara, Kış 2022,233-250
Albayrak, Mustafa, Milli Mücadele Döneminde Batı Anadolu Kongreleri, 17 Mart 1919-2 Ağustos 1920,Ankara, 1998
Armaoğlu, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1990), Cilt I, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara,1992
Arslan, Recep, Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Marmaris (1923-1960), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, SOBE,( Yayınlanmamış YLT, Muğla, 2011
Bayar, Celal, Ben de Yazdım, Milli Mücadeleye Giriş, C.5, İstanbul,1997,
Çelebi, Mevlüt, “Menteşe Sancağı’nda İtalyan ve Yunan İşgallerine Karşı Tepkiler”, Muğla Üniversitesi, SOBE Dergisi (İLKE),Sayı.21, Muğla, Güz 2008,s.82-90
Çelebi, Mevlüt, Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Ankara,1999.
Eyicil, Semavi, Siyasi Tarih, Ankara,1990
Gün, Pınar, Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Muğla (1923-1960), Fethiye, 2006
İnönü, İsmet, Hatıralar 1, Haz. Sabahattin Selek, Bilgi Yay. Ankara, 2020, )
Karabekir, Kazım İstiklal Harbimiz, 5.Cilt, Emre Yayınları, İstanbul,1996, s.2419-2421
Kurat, Yuluğ Tekin, Osmanlı İmparatorluğunun Paylaşımı, Ankara, 1976,
Milli Mücadelede TBMM’ ye Anadolu’dan Çekilen Telgraflar, Yayına Hazırlayanlar: Haluk Selvi-Bülent Cırık, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No.162, Ankara,2020
Olaylarla Türk Dış Politikası, (1919-1995) Haz. Mehmet Gönlübol, Cem Sarı v.d, Siyasal Kitabevi, Ankara,1996 Özçelik, Ayfer, Ali Fuad Cebesoy Akçağ Yay. Ankara, 1993
Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, Örgün Yayınları, İstanbul, 1981
Şehir ve Kasabaların Harp Belgeleri, Bombardıman, İşgal ve Kurtuluş Tarihleri (1911-1922), Genelkurmay Başkanlığı Yay. Ankara, 1922 Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar C.IV, MEB Yay. İstanbul, 1991
Taşkıran, Bilgi, Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Milas 1923-1960,Milas, 2004
Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi, C.2,Kısım:3, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1994
Türkeş, Ünal, Kurtuluş Savaşında Muğla, İstanbul,1973,
Uykucu, Ekrem; Muğla Tarihi, İstanbul,1983.
Yakut, Kemal; “Milli Mücadele’de Eskişehir”, Türkiye Günlüğü, Milli Mücadele’nin Batı Cepheleri (I), Sayı.149, Ankara, Kış 2022