Siyonistlerin Filistin’de Arazi Satın Alma Faaliyetlerine Tepkiler: El-Münadi Gazetesi Örneği (1912-1913)

19. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa’da gelişen milliyetçilik akımı ve onun oluşturduğu Yahudi aleyhtarlığı etkisiyle, Yahudi gazeteci Theodor Herzl liderliğinde bir grup Yahudi tarafından Siyonizm örgütü kurulmuştur. Örgütün temel amacı, Yahudi millî kimliğini korumaktır. Ayrıca yaşadıkları sorunlara bir çıkış yolu olarak onlara tanrı tarafından vaat edildiğine inandıkları topraklara ve eski krallıkların merkezine yani Filistin’e geri dönüp orayı yurt edinmeyi amaçlamaktaydılar. Siyonizm örgütü, bu amacını gerçekleştirmek için bir yandan nüfuzlu ülkelerle ve Osmanlı yönetimi ile temaslarda bulunurken diğer yandan da organize olup federasyonlar kurarak toprak satın alma ve Filistin’e Yahudi göçlerini destekleme gibi faaliyetlerde bulunmuşlardır. Bunun sonucunda Filistin’deki Yahudi nüfusu ve Yahudilerin elindeki topraklar, 19. yüzyılın sonundan 20. yüzyılın başlarına kadar bir hayli genişleyip artmıştır. Siyonizm’in 20. yüzyılın başlarından itibaren Filistin’e yerleşmeye yönelik artan faaliyetlerine karşılık Osmanlı Devleti bazı yasaklamalarla tedbir aldığı gibi Filistin halkı da tepki göstermiştir. Bu tepkilerde özellikle Filistin basını önemli bir role sahiptir. II. Meşrutiyet’in ilanının ardından oluşan serbestlik ortamında Osmanlı Devleti’nin her tarafında olduğu gibi Filistin’de de basın gelişme göstermiş ve çok sayıda gazete neşredilmeye başlanmıştır. El-Asmaʻi (1908), Filastin (1912) ve özellikle el-Kermil (1909) Filistin’e Yahudi göçü ve Yahudilerin Filistin’de toprak satın almalarına yönelik politikalara karşı çıkmıştır. Yine bunlardan biri de Siyonizm karşıtı yayın politikasıyla dikkat çeken ve Said Carullah’ın 8 Şubat 1912-17 Temmuz 1913 tarihleri arasında Kudüs’te Arapça olarak neşrettiği el-Münadi Gazetesi’dir. Bu makalede el-Münadi Gazetesi’nde neşredilen Siyonizm, Siyonistlerin Filistin’de toprak satın alma faaliyetleri ve bu durum karşısında bölgedeki Osmanlı memurlarının tutumları hakkındaki haber ve yazılara değinilecektir

Reactions to Zionists’ Land Purchase Activities in Palestine: The Example of al-Munadi Newspaper (1912-1913)

With the nationalist movement developing in Europe and the anti-Semitism current generated by the same, the Zionist organization was founded by a group of Jews led by Jewish journalist Theodor Herzl, towards the end of the 19th century. The main purpose of the organization was to protect the Jewish national identity. In addition, as a way out of the problems they were experiencing, they aimed to return to the lands they believed were promised to them by God and to the center of the ancient kingdoms, namely Palestine, and to make it their homeland. In order to achieve this goal, the Zionist organization, on the one hand, made contacts with influential countries and the Ottoman administration, and on the other hand, they organized themselves into federations and carried out activities such as buying land and supporting Jewish immigration to Palestine. As a result, the Jewish population in Palestine and the lands held by the Jews expanded and increased considerably between the end of the 19th century and the beginning of the 20th century. In response to the increasing activities of Zionism to settle in Palestine since the beginning of the 20th century, the Ottoman Empire took measures by some prohibitions and the people of Palestine reacted to these activities as well. The Palestinian press especially played an important role in these reactions. Following the declaration of the Constitutional Monarchy II, the press developed in Palestine, as in all parts of the Ottoman Empire, and many newspapers began to be published as a result. Al-Asmaʻi (1908), Filastin (1912) and especially al-Kermil (1909) opposed the policies of Jewish immigration to Palestine and the purchase of land by Jews in Palestine. One of those who opposed these policies was al-Munadi Newspaper which was published by Said Carullah in Arabic in Jerusalem between 8 February 1912 and 17 July 1913, which drew attention with anti-Zionist editorial policy thereof. News and articles about Zionism, the activities of Zionists to buy land in Palestine and the attitudes of Ottoman officials in the region in the face of this situation, will be discussed in this article.

___

  • Armaoğlu, Fahir; Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları (1948-1988), Kronik Kitap, İstanbul, 2017.
  • Aslan, Taner; “Yahudilerin Filistin’e Göçü Üzerine Bazı Düşünceler”, Erdem, Sayı 59, 2011, s.37-81.
  • Avcı, Yasemin-Ömür Yazıcı Özdemir; “Osmanlı Devrinin Son Yıllarında Kudüs’ü Yönetmek: Mutasarrıf Azmi Bey ve 1916 Tarihli Raporu”, Dr. Kemal Daşcıoğlu’na Vefa Kitabı, Ankara, Pegem Akademi, 2020, s. 341- 362.
  • Bozkurt, Celil; “Birinci Dünya Savaşı’nda Siyonizmle Mücadele ve Yahudi Tehciri: Gazze ve Yafa’nın Tahliyesi”, Belleten, C.85/302, Nisan 20121, s.193-225.
  • Derek J. Penslar, Zionism and Technocracy, Indiana, Indiana University Press, 1991.
  • Hey’eti’l-Mevsüatü’l-Filistiniyye; “Said Carullah”, el-Mevsüatü’l-Filistiniyye, C.2, Dimaşk, 1984, s.551.
  • Karaköse, Hasan; “Yahudilerin Filistin’e Yerleşme Girişimleri ve Süleyman Fethi Bey’in Layihası (1911)”, G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C.5/1, 2004, s.43-57.
  • Karaman, M. Lütfullah; “Siyonizm”, DİA, C.37, s.329-335.
  • Kayyali, Enes; El-Münadi Gazetesi’ne Göre Osmanlı Filistini (19.yüzyıl Başları), Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Adem Korkmaz, İstanbul Üniversitesi, SBE, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
  • Mandel, Nevilla J.; The Arabs and Zionism, London, 1976.
  • Menna’a, Adel; Tarihu Filistin fi Evahiri’l-Ahdi’l-Osmani, 2. bs., Beyrut, Müessesetü’d-Dirasati’l-Filistiniyye, 2003.
  • Menna’a, Adel; The Notables of Palestine at the End of the Ottoman Period (1800-1918), Beirut, Institute for Palestine Studies, 1995.
  • Öke, Mim Kemal; Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923), 7. bs., İstanbul, Timaş Yayınları, 2018.
  • Örenç, Ali Fuat; “Mutasarrıf”, DİA, C.31, 2020, s.377-379.
  • Tellioğlu, Ömer; Filistin’e Musevi Göçü (1880 – 1914), Danışman: Prof. Dr. Mahir Aydın, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih anabilim Dalı, Yayımlanmış Doktora Tezi, 2014.
  • Yasin, Mohammed A.M; “XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Siyonistlerin Filistin’e Yerleşmelerinin Engellenmesi”, Journal of Islamicjerusalem Studies, 19(3), 2019, s.317-334.
  • Yoush’a, Yakoup; Tarihi’s-Sahafeti’l-Arabiyye fi Filistin fi Evahiri’l-Ahid el-Osmani (1908-1918), Matbaatü’l-Maarif, Kudüs, 1974.