CEZAEVİ OLARAK KULLANILDIĞI YILLARDA MUSALLA (ALAYBEYİ) CAMİİ

Musalla Mahallesi, Adıyaman ilinin en eski mahallelerinden biridir. Mahallede tarihi eser özelliği gösteren bir kaç yapı mevcuttur. Bu yapılardan biri de Musalla Camii’dir. Camiin ne zaman inşa edildiği konusunda muhtelif görüşler bulunmaktadır. Rivayetlerin de değerlendirmeye tutularak yapının tarihlendirilmesine çalışılmış ve Selçukluların Anadolu’ya girişiyle başlayan ve XVIII. Yüzyıla kadar gelen zaman aralığına yerleştirilmeye çalışılmıştır. Osmanlı kayıtlarında Alaybeyi Camii olarak zikredilen ve vakfa sahip olan bu yapının vakfiyesi elimizde olmadığından tarihleme bulanık kalmaktadır. 1938 yılında yapı ve sahip olduğu arazisi Adliye’ye satılmış, belli bir müddet cezaevi olarak kullanılmıştır. Bu sebepten halk arasında Hapishane Camii olarak da tesmiye edilmiştir. 1972 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne intikal eden yapı ve arazisi, düzenlenerek yeniden cami olarak hizmet vermeye başlamıştır. Cezaevi olarak kullanıldığı dönem, yakın tarihi içerdiğinden görgü tanıkları bulunmaktadır. Bu çalışmada, görgü tanıklarının beyanı doğrultusunda, Musalla Camiin cezaevi olarak kullandığı dönem ile ilgili bilgiler verilecektir.

In The Years When It Was Used As A Prison , Musalla (Alaybeyi) Mosque

Musalla neighborhood is one of the oldest neighborhood of Adıyaman.The neighborhood has a few structures that show historical characteristic.One of the these historical structure is Musalla mosque, there is various discours about when it built but judged in the narrations to determine when structure has been made, as a conclusion the structure has been made between when Selçuklu entered the anatolia and XVIII. Centuries.Ottoman records named the structure Alaybeyi mosque and also has a foundation in it but unfortunately there is no records of the foundation so thre is no accurate date for the construction. The structure sold to corthouse and changed its usage as a prison after a while local people called it prison mosque. At 1972 General Directorate of Foundations changed the usage again to be serve as a Moque only.There are witnesses about the time used like a prison , information will be given.

___

  • 1312 Mamuratülaziz Vilayet Salnamesi.
  • 1325 Mamuratülaziz Vilayet Salnamesi.
  • Adıyaman Tanıtma Vakfı (Atav) ve İpekyolu Kalkınma Ajansı, Adıyaman Kültür Envanteri, 2014.
  • BAYHAN, Ahmet Ali, SALMAN, Fikri, Adıyaman Yüzey Araştırması (2000- 2004), TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Doğuş Gazete ve Matbaacılık, Adıyaman, 2010.
  • BOZKURT, Nebi, “Namazgâh”, DİA, C.32, 2006, s,357-360
  • DALYAN, Murat Gökhan, Başlangıcından 1570 Yılına Kadar Adıyaman Tarihi, Yeni Reform Matbaacılık, Ankara, 2002.
  • DURMA, Abdulhalim, Evliyalar Şehri Adıyaman, Ankara, 2011.
  • ERDEM, İlhan, “Doğu Anadolu Türk Devletleri” Türkler Ansiklopedisi, C, VII, Ankara, 2002.
  • İpekyolu Kalkınma Ajansı Adıyaman Yatırım Destek Ofisi, Adıyaman İnanç Turizmi Raporu, 2014.
  • ÖZTÜRK, Said, TOSUN, Yusuf, Medeniyetler Kavşağı Adıyaman Sempozyumu (8-10 Eylül 2006 Adıyaman), Adıyamanlılar Vakfı Yayınları, İstanbul, 2008
  • ŞANCI, Fuat, “Commagene Coğrafyasında Türk İslam Eserleri (Adıyaman İlinde (Merkez İlçe) Cami ve Mescitleri”, I. Uluslararası Kommagene Kültür, Sanat ve Turizm Sempozyumu 24-25 Haziran 2010, (edt. Bahir Selçuk), Adıyaman, 2012, s. 117- 145.
  • TAŞTEMİR, Mehmet, XVI. Yüzyılda Adıyaman (Behisni, Hısn-ı Mansur, Gerger, Kahta) Sosyal ve İktisadi Tarihi, TTK, Ankara, 1999.