Yeniçeri Ocağı'nın Kaldırılmasından Sonra Tokat ve Çevresinde Güvenlik Sorunu

Osmanlı Devleti kurulduğu zamanlarda bir gaziler devleti idi. Sınırları genişlediğinde merkezi bir ordu olmasının gerektirdiğini anladı. Böylece, kısa bir süre sonra, Osmanlı fetih politikasına uygun olarak Yeniçeri Ocağı kuruldu. 18.yy.in başlarında Avrupa'da görülen hem teknolojik hem de silah endüstrisinin gelişmesi Osmanlı Devleti'nin askeri mekanizması, özellikle Yeniçerilerde zayıflığa neden oldu. Önce, bu mekanizmanın önemli işlevlerini anlamaya çalıştılar. Sonra buna çalışılmadı ve avantajın dışında zarar verdiler. Yeniçeriler Osmanlı Sultanlarının reformlarına karşı koymaya çalıştılar. Reformcu devlet adamları çoğu kez ya sindirildi ya da bertaraf edildi. Bu makalede, Yeniçerilerin kaldırılmasından sonra, Sivas Eyaleti'ne bağlı yönetim merkezleri olan Tokat, Amasya ve Zile'de görülen intizamsızlık ve bu problemlerin çözümü açıklanacaktır. Bazı yeniçeriler sürgüne gönderilmiş, bazıları idam edilmiştir. Dahası, Yeniçerilere yardım eden resmi görevliler de sürgüne gönderildi. Bundan sonra eyaletlerde güvenlik sağlanmıştır.

After Abolishing the Janissary Corps the Problem of Security in Tokat and its Vicinity

When the Ottoman Empire was established, she was a gazi state. While her frointers expanded she understood that to have a center army. Therefore, after a short time the Janissary corps was founded which was the basic military power for the policy of Ottoman conquest. At the beginning of 18th century technological progress and development of industry of weapon in Europe, caused weakness of the military mechanism of the Ottoman Empire especially in the Janissary corps. Before, this mechanism undertook important functions. Later it did not work and gave damages in front of advantage. The Janissaries tried to resist reforms of the Ottoman Sultans. Reformist statesmen were pacifized or eliminated many times. In this article, after abolishing the Janissary corps, appearing disorder and preventing of these problems are examined in Tokat, Zile and Amasya which administrative unit of province of Sivas. Some Janissaries were sent into exile and some of them were executed. Moreover, some state officers who had sometimes helped the Janissaries, were sent into exile. After this, security was provided in the country.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Hatt-ı Hümâyun, No: 17405; 1740 5L; 17409; 17419; 17419 A;17419 B; 17443; 17443 A; 17503; 19361; 19370; 19424; 25234; 25234 A; 25234 B.
Samsun Şer'iye Sicili, Defter No: 1755, Sayfa No: 122-A, Belge No: l
Tokat Şer'iye Sicili, Defter No: 30, Sayfa No: 50, Belge No: l (30, 50/1); 30, 46/1; 30, 48/1; 30,49; 30, 65/1; 30, 65/2; 31,107/3.
AHMED CEVAT PAŞA, 1299, Tarîh-i Askerî-i Osmanî, İstanbul
BARKAN, Ömer Lütfi, 1942 "Osmanlı İmparatorluğu'nda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I. İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler", Vakıflar Dergisi, 279-304.
BAYKARA, Tuncer; 1995, "Osmanlı Reformlarının İlk Zamanları: Yeniçeri Ocağı'nın Kaldırılması ve İlk Tatbikat", Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi 10,1-11.
DAĞLI, Yücel / ÜÇER, Cumhure; 1997, Tarih Çevirme Kılavuzu, Ankara, Cilt V
İLGÜREL, Mücteba, 1986 "Yeniçeriler", İslâm Ansiklopedisi, Cilt 13, İstanbul, 386.
KARAL, Enver Ziya, 19882 Selim III'ün Hatt-ı Hümâyunları, Ankara.
KÖPRÜLÜ, Fuad, 19883 Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, Ankara.
MUTLU, Şamil, 1994, Yeniçeri Ocağının Kaldırılışı ve II. Mahmud'un Edirne Seyahati - Mehmed Daniş Bey ve Eserleri, İstanbul.
OCAK, Ahmet Yaşar, 1997 "Osmanlı Beyliği Topraklarındaki Sufi Çevreler ve Abdalan-ı Rum Sorunu (1300-1389)", Osmanlı Beyliği (1300-1389), (Editör: Elizabeth A. Zachariadou), İstanbul, 159-172.
ÖZCAN, Abdülkadir, 2002 "Osmanlı Devleti'nin Askerî Yapısı", Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Ankara, Cilt 10.
SAKAOĞLU, Necdet, 1998, Anadolu Derebeyi Ocaklarından Köse Paşa Hanedanı, İstanbul
SAVAŞ, Ali İbrahim, 1999 Ebû Şeyi Nu'mân Efendi Tedbîrât-ı Pesendîde (Beğenilmiş Tedbirler), Ankara
SHAW, Stanford, 1982, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, Cilt I-II, İstanbul
ŞİRİN, Veli, 2002, Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye Ordusu ve Seraskerlik, İstanbul
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, 19842 Osmanlı Devleti Teşkilâtından Kapıkulu Ocakları I - Acemi ve Yeniçeri Ocağı , Ankara