Ülkemizde Bulunmuş Eski Mısır Eserlerine Göre Anadolu-Mısır İlişkileri

Eskiçağın önemli uygarlık merkezlerinden biri olan Mısır ülkesi, Önasya ülkeleriyle hem siyasal hem de ticari bakımından yoğun bir ilişkide bulunmuştur. Mısır, Ege dünyası, Libya, Kıbrıs, Nubye, Filistin, Suriye ve Mezopotamya yanmda Anadolu ile de ilişki içindedir. Bu ülkeler, Mısır'dan özellikle tahıl ve altm gibi çok aranılan maddelerin yanmda fildişi gibi lüks mallan da temin etmektedirler. M.Ö. 7. yüzyıla gelinceye kadar istila yüzü görmemiş olan Mısır Devleti, dönemin en önemli siyasal ve askeri gücü olarak öne çıkmaktadır. Diğer devletler onunla hem müttefik olmak hem de ticaret yapmak için çaba göstermişlerdir. Bu ilişkiler sonucunda birçok Eski Mısır eseri Önasya ülkeleri ile Ege Dünyası'na yayılmıştır. Mısır ülkesinde üretilen eser sayısı, diğer ülkelerin üretimlerinden çok daha fazladır. Anadolu'da bu siyasal ve ticari gelişmeler sonucunda hem özgün Mısır hem de taklidi eserler ele geçmektedir. Makalemizde ülkemizde bulunan arkeolojik eserlere göre Anadolu-Mısır ilişkilerini kısaca ortaya koymak istiyoruz.

Anatolia-Egypt Relations According to Old Egyptian Finds from Anatolia

Egypt that was one of the centers of civilization at the ancient times, had been closely related both political and commercial activities with Near Eastern countries. Egypt, like Aegean World, Lybia, Cyprus, Nubia, Palestine, Syria and Mesopotamia, also interested with Anatolia. These countries, especially obtained grain, gold with together luxuries items like ivory from Egypt. Until 7th century B.C. had not conquered Egypt was a preliminary political and military force of Ancient Near Eastern. Other states had been struggled both to be an ally and to trade with Egypt. A lot of Egyptian artifacts was became diffused Near Eastern and Aegean World because of this relations. Quantity of material produced in Egypt were too much than the other countries' production. As a result, it was found both original and imitated Egyptian objects in Anatolian excavations and surveys. This article shortly aims to show the relationship between Anatolia and Egypt according to Egyptian finds from Anatolia.

PDF

___

Akurgal, E. 1983 Eski İzmir I; Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Ankara: TTK Yay. V-40.
Akurgal, E. ve L. Budde 1956 Vorlâufiger Bericht über die Ausgrabungen in Sinope, Ankara; TTK Yay. V-ll.
Algaze, G. - M. Rosenberg 1991 "The Tigris - Euphrates Archaeological Reconnaissance Project, 1989" 8. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 137-161
Alp, S. 1997 Hitit'lerin Mektuplaşmaları, İstanbul, Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
Andrea, Walter 1948 Kleinfunde aus Sendjirli, Berlin 1948
Atalay, Erol 1987 "Ephesos'ta Mısır Kültü ve Mısır Heykelcikleri" I. Anadolu Demir Çağları Sempozyumu, İzmir, 116-122
Atik ve Işın 2006 N.Atik ve M.A.Işm, "Tekirdağ-Karaevlialtı 2000, 2002, 2004 Yıllan Kazı Çalışmalan" 27. KSTl, Ankara, 47-58
Baines ve Malek 1986 John Baines ve Jaromi Malek, Eski Mısır, İstanbul; İletişim Yay. (Çev. Zeynep Aruoba, Oruç Aruoba)
Başaran,S. 2004 "Ainos (Enez) Ortaçağ", Arkeo-Atlas, 3, 148-149
Bayburtluoğlu 2003 a "2001 yılı Arykanda Kazısı Raporu" 24. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, Ankara, 353-358
Bayburtluoğlu,C. 2003b Yüksek Kayalığın Yanındaki Yer: Arykanda, İstanbul; Homer Yay.
Berges, D. -N.Tuna, 2000 "Apollonheiligtum von Emecik", İstanbuler Mitteilungen 50,171-214.
Berges, D. - N.Tuna 2001 "Kült-, Wettkampf- und politisehe Versammlungstâtte" AntikeWelt 32,155-166.
Berti, F. 1993 "Mission Archeologique Italienne de Iasos: Comte rendu des travaux de 1991" 14. Kazı Sonuçları Toplantısı II,Ankara, 91-109.
Bilgen, A.N. 2005 Çavlum, Eskişehir Alpu Ovasında Bir Orta Tunç Çağı Mezarlığı, Eskişehir.
Boehmer, R.M. 1972 Die Kleinfunde von Boğazköy, Berlin.
Boehmer R.M. 1979 Die Kleinfunde aus der Unterstadt von Boğazköy, Berlin (Boğazköy-Hattuşa VII)
Boardman, J. - P.R.S. Moorey 1986 "The Yunus Cemetery Groups: Haematite Skarabes" Fs Porada, Malibu (BiMes 21), 35-48.
Brandau vd. 2004 B. Brandau, H. Schckert, P. Jablonka, Resimlerle Troya, Arkadaş Yayınevi, Ankara
Bryce, T. 1998 "How old was Matanazi?" Journal of Egyptian Archaeology 84, 212-215.
Charvât, P. - J.G. Fuensanta 2001"Seals and Seal impressions from Tilbes Höyük, South Eastern Turkey (1996-1999)" Archiv Orientalia 691 A, 559-570.
Cline, Eric H. 1994, Sailing the Wine-Dark Sea, International Trade and the Late Bronze Age Aegean, London (BAR International Series 591)
Darga, A.M. 1992 Hitit Sanatı, Istanbul; Akbank Yayınları
Dedeoğlu, H. 2003 The Lydians and Sardis, Istanbul, A Turizm Yayınları
Dinçol, A.M. - R. Giveon 1987,"Mısır XXV. Sülaleye ait Yazılı Bir Belge", /. Anadolu Demir Çağları Sempozyumu, İzmir, 71-75
Durugönül, S. - M.Durukan 2004 "2002 Yılı Nagidos (Bozyazı) Kazısı" 25. Kazı Sonuçları Toplantısı, I, 69-76
Ediz, İ. 1994 "Çorum Müzesi Müdürlüğü 1992 Yılı Eskiyapar Kazısı" 4. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara 109-115
Edwards, I.E.S. 1971 "The Early Dynastic Period in Egypt" CAH 1/2, 1-70.
Egypt 1998 Egypt, The World of the Pharaohs, (Ed. R. Schulz, M. Seidel) Fransa
Eichler, F. Die österreichischen Ausgrabungen in Ephesos im Jahre 1966, (tarihsiz)
Erim, Kenan T. 1986 "Aphrodisias 1984" VII. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 541-577
Erim, Kenan T. 1987 "Aphrodisias 1985" VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, Ankara, 349-379
Erkanal, A. 1987 "Panaztepe Kazısının 1985 Yılı Sonuçlan" 8. Kazı Sonuçları Toplantısı I, Ankara, 253-261
Erkanal-Öktü, A.2000 "Überblick über die Siegelfunde von Bakla Tepe, Liman Tepe und Panaztepe", Corpus der Mionischen und Mykenischen Siegel 6, Berlin, 67-77.
Erkanal-Öktü, A. 2004 "2002 Yılı Panaztepe Kazılan" 25. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. cilt, Ankara, 245-252
Erkanal, H. 1985 "1983 Gimavaz Kazılan" 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 121-135
Faulkner, R.O. 1975 "Egypt; From the Inception of the Nineteeth Dynasty to the Death of Ramses II" CAHII/2,218-251.
French, D. 1985 "Tille Hüyük 1983", VI. Kazı Sonuçları Toplantısı, 245 258
French, D. 1986 "Tille 1984", VII. Kazı Sonuçları Toplantısı, 211-215
Gates, M.H. 2003 "2001 Season at Kinet Höyük (Yeşil-Dörtyol Hatay)" 24. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. cilt, Ankara, 283-298
Geniere, J. de La "Claros 1992; Bilan Provisoire des Fouilles dans le Santuaire d'Apollon" 15. Kazı Sonuçları Toplantısı II,Ankara, 53-68
Girginer, S. 2000 "Tepebağ Höyük (URU Adaniia) Kizzuwatna Ülkesinin Başkenti miydi?" Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana, Köprü Başı, (Haz. E.Artın ve M.S.Koz) İstanbul,YKY, 71-85
Goldman, H. 1956 Excavations at Tarsus-Gözlükule, cilt II-III, Princeton
Gökçe, N.-S. Lloyd 1953 "1951 Yılında Milli Eğitim Bakanlığı ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsü Tarafından Yapılan Sultantepe (Urfa) Kazısı" DTCFD XI-1,109-123.
Güllüce vd. 2006 H.Güllüce, M.Blömer, E. Winter, "Das Zentralheiligtum des Iupiter Dolichenus auf dem Dülük Baba Tepesi bei Doliche-Forschungen des Jahres 2004, 27. Kazı Sonuçları Toplantısı I, 105-116
v. Greaves, A.M. 2003 Miletos, Bir Tarih, İstanbul: Homer Kitabevi.
v. Graeve, V. 2003 "1991 Yılı Milet Çalışmaları" 14. Kazı Sonuçları Toplantısı II, Ankara 53-71
Gültekin, H. 1968 "Erythrai Kazısında Bulunan Fayans Figürinler" Türk Arkeoloji Dergisi 17-2, 101 -104,
Haevernick, Thea Elisabeth 1977-1978 "Obsidien'-Köpfehen im Museum Adana" İstanbuler Mitteilungen 27-28,461 -2, Taf. 163
Hayes, W. 1971 "The Middle Kingdom of Egypt" CAH 1/2,464-531.
Hayes, W. 1978a "Egypt; From the Death of Amennemes III to Seqenenre II" CAH 11/1,42-76.
Hayes, W. 1978b "Egypt; Internal Affairs from Tuthmosis to tha Death of Amenofis III" CAH IV1, 313-416.
Hogarth, D.G. 1922 "Engraved Hittite Objects" Journal of Egyptian Archeaology 8, 211-218.
Hornung, E. 2004 Mısır Tarihi, Istanbul: Kabalcı Yayınevi
Hölbl, G. 1985 "Aegyptica aus Vorhellenistischen Fundzusammenhangen im Bereich der Türkischen Mittelmeerküste" FsHermann Vetters, Viyana, 38-42
Hölbl, G. 1993 "Archaische Aegyptiaca aus Ephesos", Die epigraphische und altertumskundliche Erforschung Kleinasiens: Hundert Jahre Kleinasiatische Kommission, Viyana, 227-253.
Hölbl, G. 1999 "Funde aus Milet VIII. Die Aegyptiaca vom Afroditetempel auf dem Zeytintepe" Archeaologischer Anzeiger 1999/3, 345-371
Jeppesen, K. 1974 "Observation on the Buildings of the Mausoleum at Halicarnassus" Mansel'e Armağan, Ankara, TTK Yay.,II. cilt, 735-748
Kamil, T. 1982 Yortan Cemetery in the Early Bronze Age of Western Anatolia, Oxford (BAR International Series 145)
Korfmann, M. 2000 "1998 Yılı Troia Kazı Sonuçlan" 21.Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. cilt, Ankara, 287-298
Koşay, H.Z. 1938 Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Hafriyatı, 1936'daki Çalışmalara ve Keşiflere ait ilk rapor, Ankara (TTK Yay. V-2)
Koşay, H.Z. 1951 Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı, 1937-1939'daki Çalışmalara ve Keşiflere ait ilk rapor, Ankara (TTK Yay. V-5)
Koşay, H.Z. - M. Akok 1966 Alaca Hü'yük Kazısı, 1940-1948'deki Çalışma ve Keşiflere ait ilk Rapor, Ankara (TTK Yay. V-6)
Kucharek, A. 2001 "Die Skarabâen vom Oylum Höyük" İstanbuler Mitteilungen 51,118-121
Lloyd 1954 S. Lloyd, "Sultantepe" Anatolian Studies 4, 101 -110.
Lloyd - Gökçe 1953 S. Lloyd - N. Gökçe, "Sultantepe" Anatolian Studies 3, 27-51.
Macqueen, J.M. 2001 Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, (Çev. Esra Davutoğlu) Ankara, Arkadaş Yayınları
Magie, D. 1953 "Egyptian Deities in Asia Minor in Inscriptions and on Coins", American Journal of Achaeology 57, 1953, 163-187
De Martino, S. 2006 Hititler, Ankara, Dost Yayınları
Meriçboyu, Y. 2001 Antikçağ'da Anadolu Takıları, İstanbul: Akbank yay.
Meriçboyu, Y. - S. Atasoy 1969 "İzmit Kanlıbağ Tümülüsü", İAMY15-16, 67-96.
Neve, P. 1992 "Hattuşa-Stadt der Götter und Tempel", Antike Welt 23.
Von der Osten, H.H. 1937 The Alishar Hüyük, Seasons of 1930-1932 Part II, Chicago; OIP 29.
Özgüç, N. 1955 "Fırakdin Eserleri" Belleten XIX-75,295-300
Özgüç, N. 1977 "Acemhüyük Saraylarında Bulunmuş Olan Mühür Baskılan" Belleten XLI-162, 357-381
Özgüç, T. 1986 "Glazed Faience Objects from Kanish" FsPorada, Malibu (BiMes 21), 201-208
Özgüç, T. 1992"New Glazed Faience Objects from Kanish" Von Uruk nach Tuttul, 159-162
Polat,G.-Y.Polat2006, "Antandros 2003-2004 Yılı Kazılan" 27. Kazı Sonuçları Toplantısı II, 89-72.
Quack, J.F. 2002 "Demokratik İlişkiler Işığında Hattuşa ve Mısır Arasındaki İlişkiler" Hititler ve Hitit İmparatorluğu,Stuttgart, 518-520
Roeder, G. 1927 "Eine aegyptische Steinfîgür aus Kleinasien" Orientalische Literatür Zeitung 30, 545-548.
Sezer, T. 2001"İstanbul Arkeoloji Müzelerindeki Datça Pişmiş Toprak Eserleri" İAMY 17, 339-373.
Schmidt, E.F. 1930 The Alishar Hüyük, Seasons of 1928-1929, Part I, Chicago, OIP 19.
Stein,J.-A. Mısır 1995 "Excavations at Hacınebi Tepe 1993" 16. Kazı Sonuçları Toplan tısı II, Ankara, 121-140
Summers, G. 1990 "1988 Tüle Höyük Kazısı" 11. Kazı Sonuçları Toplantısı I, Ankara 305-316
Summers vd. 2002 G.D.Summers, F. Summers, D. Stronach, M.Özcan, "Kerkenesdağı Projesi 2000" 23. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, Ankara, 439-448.
Süel, A. 1993 "1990 Yılı Çorum-Ortaköy Kazı Çalışmaları", 14. Kazı Sonuçlan Toplantısı II, Ankara, 495-508
Süel, A. 1998 "Ortaköy-Şapinuva; Bir Hitit Merkezi" TÜBA-AR 1, 37- 62
Süel, A.-M. Süel 2000 "1998 Yılı Ortaköy-Şapinuva Kazı Çalışmalan", 21. Kazı Sonuçları Toplantısı I, Ankara, 321-326
Süel, M. 1996 Ortaköy-Şapinuva Arkeoloji Araştırmaları, Ankara
Sümer, O. 1952 "İstanbul'da Bulunan Mısır Eserleri" İAMY 5, 68-71.
Tuchelt, K. 1971 "Didyma" İstanbuler Mitteilungen 21, 45-108.
Tuna, N. 2004 "Datça/Emecik/Sarı Liman Mevkii Arkaik Tapmak 2002 Yılı Çalışmaları" 25. Kazı Sonuçları Toplantısı II, 41-48.
Uzunoğlu, E. 1986 "İmamoğlu Kazılan 1984 Yılı Çalışmaları" 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 181 -199
Ün, Gül 1989 "Müzemize Londra'dan Satın Alınarak Getirilen Bir Tablet Parçası" Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1988 Yıllığı, 3-7.
Ünal, A. 2005 Hititler Devrinde Anadolu, III. cilt, İstanbul; Arkeoloji ve Sanat Yayınları
Verner, M. 1974 "Aegyptiaca" Anatolian Collection of Charles University (Kyme I), Ed. J. Bouzek, Prag, 173-5
De Vos, J. 2003 "Â Propos des Aegyptiaca d'Asie Mineure dates du He Millenaire av. J.-C." Hethitica 15,43-63.
Wachsmann, S. 1998 Seagoing Ships and Seamanships in the Bronze Age Levant, Londra.
Weickert, C. 1957 "Die Ausgrabung am Athena-Tempel in Milet 1955" istanbuler Mitteilungen 7,102-145, Lev. 18-44.
Woolley,C.L. 1952 Carchemish III, London
Woolley, C.L. 1968 A Forgotten Kingdom, NewYork, Pelikan Pub.
Yağcı, R. 2002 "Soli/Pompeipolis 2000 Yılı Kazılan", 23. Kazı Sonuçları Toplantısı I, Ankara, 285-294.
Yağcı, R. 2003 "Soli/Pompeipolis 2001 Yılı Kazılan", 24. Kazı Sonuçları Toplantısı I, Ankara, 513-520.
Yenipmar, H. 1996 "Nevşehir ili, Acıgöl ilçesi, Kurugöl kasabası Bedir Camii Avlusu Kurtarma Kazısı" 6. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 301-314

ISSN: 0257-4152
Başlangıç: 1983
Yayıncı: Prof. Dr. Süleyman Özkan

Arşiv