Mevlânâ Valihî'nin Hayatı ve Onun Işığında XVI. Asır Bir Osmanlı Vâizinin Kariyeri

"Edirneli Valihî ve Kurdzade" diye bilinen Mevlânâ Valihî, medrese tahsili gördükten sonra Halvetî tarikatının kolu olan Gülşeni'ye intisap ederek, tasavvuftaki merhaleleri kat etmiştir. Aynı zamanda şair olan Valihî, bu eğitimden sonra Osmanlı ilmiye teşkilatında vaiz olarak işe başlamış ve hayatı boyunca geniş Osmanlı coğrafyasında vaiz ve müderrislik rütbesinin çeşitli seviyelerinde hizmet etmiştir. Bu çalışma onun hayatının bilinmeyen yönleri ile vaizlik den müderrisliğe uzanan kariyerini aydınlatıyor.

The Career of Mevlana Valihi

Mevlânâ Valihî, is known as "Edirneli Valihî and Kurdzade", having graduated from the medrese entered to Gülşeni order which is the branch of Halvetî order, in which he promoted the stage of sufism. Having completed his education Valihî started his profession as vaiz and served in several rank such as vaiz and müderris in the large geography of the Ottoman. This study illustrates an unknown way of his life as well as his progression from vaiz to müderris.

PDF

___

Ahdi, Gülşen-i Şu'ara, Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi, nr.107
Akgün, Ö.Faruk, " Tokatlı Vâlihî" DVİA
Akgün, Ö.Faruk, "Mevlânâ Vâlihî" DVİA
Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, İstanbul 1999
Arık, Feda Şamil, "Osmanlılar'da Kadılık Müessesi",OTAM, Ankara 1997
Arıkan, Ahmed Turan, "XVI. Asır Osmanlı İlmi Hayatına Genel Bir Bakış", Osmanlı, Ankara 1999
Aşık Çelebi, Meşâirüş-şu'arâ, (neşr. M.Owens) London 1971
Balivet, Michel, Şeyh Bedreddin, İstanbul 2000
Baltacı, Cahit, XV-XVI. asırda Osmanlı Medreseleri, İstanbul 1976
Beyani Mustafa bin Carullah, Tezkiretü'ş-Şuarâ, (haz. İbrahim Kutluk), Ankara 1997
Beygu, Abdurrahim Şerif, Erzurum, İstanbul 1936
Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul 1972
Emri, Divan, Üniversite Kütüphanesi, TY nr. 5549
Eravcı, H. Mustafa, "Osmanlıların Şark Seferleri ve Konya" SÜ. Türkiyat Araştırmaları, Konya 2000
Eravcı, H. Mustafa, Mustafa Ali's Nusret-name, (Basılmamış Doktora Tezi) Edinburgh 1998
Faik Reşat, Eslâf, İstanbul, 1972
Fleischer, Cornell, Tarihçi Mustafa 'Âlî: Bir Osmanlı Aydın ve Bürokratı, (çev.A.Ortaç) İstanbul 1996
Gelibolulu Mustafa 'Âlî, Nusret-nâme, British Museum Add.22,011, Londra
Harimi Rahimizade İbrahim Çavuş, Zafername-i Sultan Murad Han, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi,TY No.2372
Hızlı, Mefail, "Osmanlı Klasik Döneminde Medrese ", Türkler Ansiklopedisi
İnalcık, Halil, The Ottoman Empire, London 1995
İnalcık, Halil, "Ottoman Methods of Conquest", Studio, İslamica, 2 1954
Kara, Mustafa, "Gülşeniye", DVİA
Kınalı-zade Hasan Çelebi, Tezkiretü'ş-Şuara (Haz, Ibrahim Kutluk) Ankara 1989
Kütükoğlu, Bekir, Osmanlı-îran Siyasi Münasebetleri, İstanbul 1993
Menzel, Th., "Mevlânâ Valihî" El
Nev'izade Atâi, Şakaik-i Nu'maniye ve Zeyilleri, (Haz. Abdülkadir Özcan), İstanbul 1989
Okumuş, Ömer, "Cami Abdurrahman", DVİA
Ortaylı, İlber, Osmanlı Kadısı, Ankara 1994
Özer, Ergenç, XVl. yy.da Ankara ve Konya, Ankara 1995
Schmidt, J., A study of Mustafa Ali 's Künhü 7 -ahbâr, Leiden 1991
Tanman, M.Baha, "Halvethane", DVİA
Turan, Osman, Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul 1993
Uzunçarşılı, İ.H., İlmiye Teşkilatı, Ankara 1976
Woodhead, Christine, "From Scribe to Litterature'TAe Bulletin of British Society for Middle East Studies 9 1982
Yazıcı, Tahsin, " Hafiz-ı Şirâzi", DVİA