Türkiye Selçuklu-İlhanlı İktisadf, Ticari İlişkileri ve Sonuçları

-Makalemizde, Türkiye Selçuklu-İlhanlı ilişkilerinin daha çok iktisadi alandayoğunlaşması ve bu düzlemde gelişen olayların siyasi, sosyal ve kültürel sahalardakimünasebetleri şekillendirmesi birincil mesele olarak ele alınmaktadır. MoğollarınAnadolu'ya daha çok iktisaden ilgi duymaları vurgulandıktan sonra, bu tercihin TürkiyeSelçuklu, ve dolayısıyla Anadolu tarihinde meydana getirdiği kalıcı siyasi ve toplumsalsonuçlar ele alınmaktadır. Bu sürecin en kalıcı hususiyeti olarak da, Türkmenler veAhiler'in başını çektiği Anadolu'daki toplumsal ayrışmaların keskinleşerek yeni renklerebürünmelerine değinilmektedir. Tarihsel dönüşümün hızlandığı Moğolların Anadolu'yudoğrudan yönetim yolunu tercih ettikleri 1280'li yıllarda başlayan yeni süreçteyoğun~aşan .toplumsal ayrışma, hatta k01?m~lar incele~ıı:ıiş; sosyal parçalanma ilemeşruıyetını kaybeden "Selçuklu Devletı"nın sona erışı; ana gövdeden ayrılarakmeydana gelen küçük siyasi teşekküller (tevaif-i miilıık) anlatılmaktadır. Ticari alanda,Moğolların gelişinden önce Anadolu'da mevcut olan yoğun ticari faaliyetlerin ~evametmesi; ticaretin devlete getirdiği kazançlarda bazı değişmeler yaşanması; Ilhanlımerkezine yakın olan Anadolu şehirlerinde gelişmeler yaşanması; XIV. asrın başlarındaBatı Anadolu sahillerinde Akdeniz (Levant) ticareti sayesinde bölgede alternatif güçlerinortaya çıkması konuları işlenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İlhanlı, Selçuklu, Ticaret, İktisat

Economic and Commercial Relations between Anatolian Saljukid and Ilkhanid States, and the Results of this Relations

-In this artiele, we consider on the relations between Anatolian Saljukid State andIlkhanid State, focusing on economic field, and the shaping of this relations political,social and cultural events, as a first issue. After stressing of Mongol States' beinginterested in economic life of Anatolia, we investigate the results of this interests on thepolitical and social history of Anatolia. As a evident characteristic of this process, werefer to social decomposing of Anatolia steered by Turkomans and Akhis. This social• Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümu, Ortaçağ TarihiAnabilim Dalı.50 Doç. Dr. ııhan ERDEMdecomposing that began because of gaining speed of histarical transformatian duringMoncrolian direct hegemony in Anatolia, in 1280's was examined; the decline of"Anatahan Saljukid State" lost it's 1~9itimate as a result of the social dispersion,. and theminor political organisations (Tawfıij-i MuZCık)was explained. In commercıal fıeld, wediscussed the continuity of commercial activities after coming of Mangals; the effects oftrade on state incomes; the develaping cİties near to Ilkanid administrative center; theappearing of alternative powers thanks to Mediterranean (Levant) trade lengthwise WestAnatolian shores in 14th century.

Keywords:

Ilkhanid, Saljuk, Commerce, Economy,

PDF

___

Abdullah Kiya Mazenderaru, Risale-i Felekiyye, (yay. W. Hinz), Wisbaden 1952.
Abul Farac, Tarih, (çev. Ö. Rıza Doğru1), Ankara 1950.
Ahmed Eftiiki', Ariflerin Menkfbeleri, (çev. T. Yazıcı), İstanbul1973.
Akdağ, Mustafa, Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi 1243-1453, İstanbu11995.
A1iieddin Atamelik Cüveynı, Tarih-i Cihan.:Güşa, (yay. Mirza Muhammed Kazvin ) II, London ). Yayınları, Ankara 1988.
Cahen, CL, Osmanlılardan Önce Anadolu'da Türkler, (Çev. Yıldız Moran) İstanbul 1979.
Ebu' 1-Fida, Takvimü' I-Buldan, (Farsça çev. A. Muhammed Ayet ), Tahran 1329.
el-Ömeri, Mesalikü' l-Ebsar, Anadolu ile ilgili bölüm (Yay. F. Taeschner), Leibzig 1929.
Erdem, İlhan, Türkiye Selçuklu-İlhanlı İlişkileri (1258-1308), Ankara 1995, Basılmamış Doktora Tezi.
Hamdullah Kazvini' , Nüzhetü' 1-Kulub, (yay. G.L. Strange) Leiden 1913.
Heyd, W., Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, (çev. E. Ziya Karaı), Ankara 1975.
Hinz, W., Ortaçağ Yakın Şarkına Ait Vergi Kitabeleri, (Çev.: F. Işıltan), Belleten XIII/52 (Ekim 1949).
İbn Batuta, Tuhfetu'n-NuW1r jf Garaibi'l-Emsar (Tere. Şerif Paşa) İstanbul (Sadeleştiren M. Çevik), Istanbul 1983.
İbn Bibi, el-Ewımirül-AlGiyyejf Umuri'l-Alaiyye, (yay. Adnan Erzi) , Ankara 1956.
İbn Şeddad, Baybars Tarihi, (çev. M. Şerafeddin Yaltkaya), İstanbul 1941.
John de Jonville Cronicles of the Crusades, London 1848.
Kaymaz, Nejat, Pervane Muineddin Süleyman, Ankara 1970.
Kerimüddin Mahmud Aksaray , Müsameretü' l-ahMr ve Müsayeretü' l-ahyar, (yay. Osman Turan), Ankara 1944.
Lehmann, Bruno,' Die Nachrichen des Nikatas Choniates, G. Akropolites und Pachimeres über die Selcuqen in der Zeit von 1180 bis 1220,Leipzig 1939.
Mareo Polo, The Book of Marco Polo, (ed. E. Yule), London 1927
Residüddin Fazlullah Tabib, Camiü't-Tevarih, (yay. Behmen Kerimi), Tahran 1338
Şevk~t Pamuk, 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi 1500-1914, Baskı, Istanbul 1997.
Reşidüddin, MukateMt, (Yay. Muhammed Şefi) Lahor 1369.
Tarih-i Ali Selçuk (Anonim Selçukname), (yay. F. Nafiz Uzluk), Ankara 1952.
Togan, Z. Velidi, Moğollar Devrinde Anadolu'nun İktisadi Vaziyeti THITM, I (1931).
Turan, Osman, Selçuklular Zamamnda Türkiye, İstanbul 1983.
Turan, Osman, T-üı:kiyeSelçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, 2. Bash Ankara 1988.
Turan, Şeraf~ttin, Türkiye İtalyaİlişkileri , Selçuklulardan Bizans 'ın sona Erişine Kadar, Istanbul 1990.
W. Rubruck, The Journey of the William Rubruck to the Eastem PG/-ts of the World 55), (yay. W. Rockhill), London 1900
Zachariadou, Elizabeth, Menteshe and Adın(/300-1415), Trade and Crusade, Venetian Crete and the Emirates of Venice 1983.