SAKARYA-DÜZCE-BOLU-EREULI DEMIRYOLU PROJESI (1910-1917)

Sakarya’dan başlayıp, Düzce-Bolu güzergâhını takip ederek Eregli’ye ulaşacak bir demiryolu hattının yapılması düşüncesi Anadolu Demiryolları projesinin hazırlandıgı ilk dönemlerden itibaren gündeme gelmiştir. Sakarya-Eregli demiryolu hattı iktisadi açıdan oldugu kadar stratejik açıdan da son derece önemliydi. Eregli havzası, Osmanlı ülkesinde en kaliteli kömür madenlerinin yer aldıgı bölgeydi. Rusya gibi Karadeniz’de kıyısı olan bir ülke ile savaşa girilmesi halinde, 19. ve 20. yüzyılda son derece stratejik bir yakıt olan kömürün Eregli’den Istanbul’a naklinde sorunlar yaşanmakta bu da Osmanlı Devleti’ni zor durumda bırakmaktaydı. Bu nedenle bol miktarda kömürün demiryoluyla karadan güvenli bir şekilde nakledilmesine yönelik olarak Sakarya’dan Eregli’ye kadar uzanacak bir demiryolu hattının yapılması gündeme geldi. Ancak bir takım mali ve teknik imkânsızlıklar nedeniyle bu proje hayata geçirilemedi. Osmanlı Devleti döneminde Anadolu’da inşa edilen demiryollarını inceleyen çalışmalar arasında Sakarya-Eregli tren hattına ilişkin müstakil bir araştırma bulunmamaktadır. Sakarya-Eregli tren hattını ele alan bu çalışma, Osmanlı döneminde Anadolu’da inşa edilen demiryollarına ilişkin araştırmalarda incelenmemiş olan hatların tamamlanmasına da katkı saglayacaktır.

THE PROJECT OF SAKARYA-DÜZCE-BOLU-EREULI RAILWAY

The idea of a railway beginning from Sakarya to Eregli through Düzce-Bolu route was at the top of agenda from the first days of the project, Anatolian Railways. Sakarya-Eregli Railway was extremely important from the aspect of strategy as much as economy. Eregli Basin was a place in where the most quality coal mines were. However, in the nineteent hand twentieth century, Otoman Empire had difficulties in transporting an extremely strategic fuel coal from Eregli to Istanbul when it got to war against Russia which had coast on the Black Sea. Thus, a railway to transport the coal from Sakarya to Eregli became the main topic of that day. Nonetheless, because of some financial and tecnical problems this Project could not be implemented. There is no any peculiar study on Sakarya-Eregli Railway, among the studies on the railways of the Ottoman State. Handling Sakarya-Eregli Railway Project the current study, in the mean time, contributes to the examinations of railway lines in Anatolia, which has some missing pieces.

PDF

___

BOA, BEO, 693/51951
BOA, BEO 1018/76277
BOA, BEO 3778/283307
BOA, BEO 3778/283309
BOA, BEO 3900/292441
BOA, BEO 4463/334695
BOA, BEO 4464/334795
BOA, DH. I. UM. , E- 26/57
BOA, ID. 41/20
BOA, ID. 41/26
BOA, MV. 90/36.
BOA, MV. 207/76
BOA, MV. 207/77
Akyıldız, Ali, Anka’nın Sonbaharı, Iletişim Yay. , Istanbul 2005.
Engin, Vahdettin, Rumeli Demiryolları, Eren Yay., Istanbul 1993.
Eldem, Vedat, Osmanlı Imparatorlugu’nun Iktisadi Çartları Hakkında Bir Tetkik, TTK Yayınları, Ankara 1994.
Genç, Hamdi, Eregli Kömür Madenleri (1840-1920), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Iktisat Anabilim Dalı Iktisat Tarihi Bilim Dalı (Basılmamış Doktora Tezi), Istanbul 2007.
Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, TTK Yayınları, C IX, Ankara 1996.
Ortaylı, Ilber, Osmanlı Imparatorlugu’nda Alman Nüfuzu, Kaynak Yay., Istanbul 1983. Özyüksel, Murat, Hicaz Demiryolu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Istanbul 2000.
Sarıkoyuncu, Ali, Milli Mücadele’de Zonguldak ve Havalisi, Kültür Bakanlıgı Yay., Ankara 1992.
Yurt ansiklopedisi, “Sakarya”, C. IX, Anadolu Yayımcılık, Istanbul 1983.
Tak, Isa, Osmanlı Döneminde Eregli Kömür Madenleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum 2001.