Alternatif Medya Bağlamında Deutsche Welle Türkçe Örneği

Türkiye’de son yıllarda kamusal tartışma ortamı yaratma bağlamında artan alternatif ses oluşturma çabasındaki bağımsız/muhalif girişimlerin sayısında kayda değer bir artış gözlemlenmektedir. Medya mülkiyetinin yayın politikasına olan etkisi açısından bakıldığında, sansürsüz ve oto-sansürsüz, muhalif diye tanımlanabilecek alternatif medya organları arasında Türkiye menşeili alternatif internet haber sitelerinin yanı sıra Sputnik News, Deutshe Welle (DW) gibi yabancı sermayeli internet haber sitelerinin olduğu görülmektedir. Türkiye’de ana akım medyada işinden çıkarılan isimleri de kadrosuna alan DW Türkçe, ana akım medyada yer almayan devlet eleştirileriyle ve gündem konularını ele alış şekliyle dikkat çekmektedir. Bu makalede Türkiye’de medya mülkiyetinin değişiminin çoksesliliğe etkisini de göz önünde tutarak, DW Türkçe’nin alternatif medya işlevini yerine getirip getirmediği irdelenmiştir. Farklı kuramsal tanımlamalardan çıkartılan finansal açıdan bağımsızlık ve süreklilik, profesyonel işgücü ve kaynak kullanımı, konu seçimi kriterleri göz önüne alınarak DW Türkiye’nin ve ana akım medyada en çok takip edilen haber sitesi hurriyet.com.tr’nin betimsel analizi yapılmıştır. DW Türkçe’nin ve hurriyet.com.tr’nin haber dilini ve gündeme yaklaşımını daha iyi anlamak için 6 Şubat Pazartesi günü Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve toplam 11 ilde etkili olan depremlerle ilgili iki mecrada da 2 Mart-9 Mart 2023 tarihleri arasındaki haberlerin niceliksel olarak taraması yapılmış, haber başlıkları incelenmiştir. Deutsche Welle’nin Almanya’daki rolü tartışması ayrı bir araştırma konusu olmakla birlikte Alman devleti yani yabancı sermaye kaynaklı finansmanı sayesinde Türkiye’de ana akım medyadan farklılaştığı aşikardır. Alternatif medyanın çeşitli unsurlarını barındıran DW Türkçe’nin bazı noktalarda alternatif medya olarak tanımlanmasında eksiklikler bulunduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

: alternatif medya, internet gazeteciliği, Hürriyet, Deutsche Welle Türkçe, ana akım medya

Deutsche Welle Türkçe in the Context of Alternative Media

In recent years, Turkey has tried to create an independent public debate environment by creating and developing alternative voices for the sake of virtually silencing opposition to have a voice. As the owner of the media has a great impact on the policy of individual outlets there are not many uncensored and opposing media channels left; a gap that has been tried to be filled by local news outlets as well as foreign-financed ones like Sputnik News and Deutsche Welle. Hosting some well-known journalists who have been sacked from their mainstream media channels, DW Türkçe shows promise by touching government issues that have long been omitted by the mainstream press and the way that they handle daily news. In this article, it is discussed if DW Türkçe edition fulfills the function of being an alternative media outlet, keeping Turkey’s media ownership changes effects on the pluralism of the press in mind. The criteria that have been harvested from different theoretical definitions such as financial independence and continuity, professional workforce and resource use, and news selection, a descriptive analysis was made for DW Türkçe. Moreover, in order to better understand the news language and the journalistic approach of DW Türkçe and hurriyet.com.tr the news about the Kahramanmaras devastating earthquake that affected 11 cities in south Turkey, was quantitatively scanned between 2 March - 9 March 2023 by examining the titles. Although the discussion of Deutsche Well's role in Germany is a separate research topic, it is apparent that it differs from the mainstream media in Turkey thanks to its financing from the German state, that is, foreign capital. While DW Turkish contains various elements of alternative media, it can be said that there are deficiencies in defining it as alternative media at some points.

Keywords:

: alternative media, internet journalism, Deutsche Welle Türkçe, mainstream media, Hurriyet,

PDF

___

Alankuş, S. (2003). Medya ve Toplum. Habercinin El Kitabı. İstanbul, Turkey : IPS İletişim Vakfı Yayınları.
Alankuş, S. (2008). Türkiye’de Başka Bir Demokrasi İçin, Başka Bir Medya ve Habercilik. Uygun Adım
Atabek, N. (2002). Kamuoyu, Medya ve Demokrasi. Kurgu, 19 (1), 214-229 https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurgu/issue/59554/856792
Ayan, V. M (2018). Türkiye’de Medyanın Dönüşümünün Ardındaki İtki: İslamcı Burjuvazi. Kültür ve İletişim Dergisi, 21(42), 142-169.
Aydoğan, F, Kırık, A. (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi
Binark, M. & Bek, M. G. (2010). Eleştirel Medya Okuryazarlığı Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar. Kalkedon Yayınları.
Christoph, J. (2018, 8 Mayıs). Peter Limbourg: 'We Are The Voice of All Of Germany'. Deutsche Welle. Retrieved from https://www.dw.com/en/peter-limbourg-we-are-the-voice-of-all-of-germany/a-43687517
Cumhuriyet Online. (2018, 28 Aralık). Fatih Portakal’a ‘Sarı Yelek’ Soruşturması. (2018, 28 Aralık). Erişim adresi https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/fatih-portakala-sari-yelek-sorusturmasi-1184551, 9 Eylül 2022.
Çağlar İ., Akdemir H. & Toker S., (2019). Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları. SETA.
Çelikkafa, M. (2012, 30 Haziran). 'DW ile Avrupa' Her Hafta TRT Türk'te. DW Türkçe. Erişim adresi https://www.dw.com/tr/dw-ile-avrupa-her-hafta-trt-t%C3%BCrkte/a-16062382, 5 Ekim 2022.
Çınar, S.N. (2019). Muhafazakârlaşan Türkiye Ekseninde Muhafazakâr Kadın Dergileri (Âlâ ve Cosmopolitan Dergilerinin Karşılaştırılması). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Erişim adresi http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/ET001011.pdf
Demir, S. (2013). Türkiye’de 2001 Yılı Sonrasında Medya-İktidar İlişkileri ve Gazeteci Pratiklerine Yansıması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Demirtaş, O. (2016). Başlangıçtan Günümüze Türk Basınında Alternatiflik Arayışları ve Alternatif Medya Olgusu (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erişim adresi http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/4204
Aydoğan, F. & Kırık, A. M. (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (18), 58-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akil/issue/48077/607860
Deutsche Welle Türkçe. (2018, 16 Ekim). DW Türkçe’nin Yeni Yöneticisi Erkan Arıkan. Retrieved from https://www.dw.com/tr/dw-t%C3%BCrk%C3%A7enin-yeni-y%C3%B6neticisi-erkan-ar%C4%B1kan/a45906866, 20 Ekim 2022.
Deutsche Welle. (2018, 5 Haziran). German Chancellor Angela Merkel: 'Deutsche Welle Is A Success Story'[Press Release]. Retrieved from https://www.dw.com/en/german-chancellor-angela-merkel-deutsche-welle-is-a-success-story/a-44089172, 21 Ekim 2022.
Deutsche Welle. About Us. Retrieved from https://www.dw.com/en/dw-akademie/about-us/s-9519, 10 Kasım 2022.
Deutsche Welle. Unbiased Information For Free Minds. Retrieved from https://www.dw.com/en/about-dw/profile/s-30688, 30 Ekim 2022.
Duran A.E. (2016, 3 Mayıs). Türkiye’de “Alternatif Medya” Yükselişte. DW Türkçe. Erişim adresi
Duran, R. (2000), Medyamorfoz, (1. baskı). Avesta Yayınları.
Temi̇zgüney, F. (2022). Çok partili hayata geçiş sürecinde siyasete muhalif basın penceresinden bakmak: İ̇zinsiz muhalefet dergisi. Tarih ve Tarihçi, 1(1), 73-113. https://dergipark.org.tr/en/pub/history/issue/71362/1194689
Fletcher R., Kalogeropoulos A. Newman N. & Nielsen R. K. (2019). Reuters Institue Digital News Report 2019. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/inline-files/DNR_2019_FINAL.pdf
Fuchs, C. (2010). Alternative Media as Critical Media. European Journal of Social Theory,13(2), 173-192.
Görgülü, Güventürk (1991). Basında Ekonomik Bağımlılık (1st ed.). İstanbul, Turkey: Gazeteciler Cemiyeti.
Haberturk, (2019, 29 Nisan). +90: Deutsche Welle'nin Türkçe YouTube Kanalı Yayında. Erişim adresi
Çağlar, İ., Akdemir, K. H., & Toker, S. (2019). Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları. Seta Yayınları.
https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyede-alternatif-medya-y%C3%BCkseli%C5%9Fte/a-19230883, 1 Kasım 2022.
https://www.haberturk.com/90-deutsche-welle-nin-turkce-youtube-kanali-yayinda-2446306, 1 Kasım 2022.
Hurriyet Online. (2018, 20 Haziran). The Walt Disney Company, Fox'u satın aldı. Erişim adresi https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/the-walt-disney-company-foxu-satin-aliyor-40872960, 15 Kasım 2022.
Hürriyet. (2016, 28 Temmuz). Kapatılan Televizyonlar ve Gazeteler Belli Oldu! Erişim adresi https://www.hurriyet.com.tr/gundem/3-ajans-16-tv-45-gazete-23-radyo-kapatildi-40172869, 10 Kasım 2022.
İnternethaber. (2013, 4 Ekim). Akşam ve SKYTürk360'ın yeni sahibi. Erişim adresi https://www.internethaber.com/aksam-ve-skyturk360in-yeni-sahibi-592044h.htm
Jefferson. C. (2018, 5 Haziran). Angela Merkel Stresses Media Freedoms As Deutsche Welle Celebrates 65 Years. Retrieved from https://www.dw.com/en/angela-merkel-stresses-media-freedoms-as-deutsche-welle-celebrates-65-years/a-44082995, 1 Kasım 2022.
Kadıoğlu, Z. K. (2018). Türkiye’de Medya Sahipliği Ekseninde Mülkiyet Yapılarındaki Değişimin Kronolojik Analizi (1950-2010). İnsan & İnsan Dergisi, 5 (16), 100-120. Erişim adresi https://www.researchgate.net/publication/324899119_Turkiye'de_Medya_Sahipligi_Ekseninde_Mulkiyet_Yapilarindaki_Degisimin_Kronolojik_Analizi_1950-2010
Media Ownership Monitor Türkiye, Kapatılan Medya. Erişim adresi 5 Mayıs, 2019, from http://turkey.mom-rsf.org/tr/bulgular/el-koyulan-medya/, 10 Kasım 2022.
Medya. İncilay Cangöz(derleyen). Ayraç Kitabevi.
Mutlu, E. (2004). İletişim Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
Özsever, Atilla (2004). Tekelci Medyada Örgütsüz Gazeteci. İmge Kitabevi.
Özsoy, S. (2014). Almanya’daki Türk Medyası Ve Kamusal Bir Alman Kurumu: Deutsche Welle. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 2-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/e-kiad/issue/49298/629845
Reuters Institut. (2022). Reuters Institute Digital News Report 2022. Retrieved from https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2022-06/Digital_News-Report_2022.pdf, 2 Ocak 2023.
Sözeri C. (2015). Türkiye’de Medya-İktidar İlişkileri Sorunlar ve Öneriler. İstanbul Enstitüsü
Taylan, A. (2012). Alternatif Medya ve Bianet Örneği: Türkiye’de Alternatif Medyaya Dair Etnografik Çalışma (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Erişim adresi https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/3413
Tılıç, Doğan L (1998). Utanıyorum Ama Gazeteciyim, Türkiye’de ve Yunanistan’da Gazetecilik. İletişim Yayınları