İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin İmam Hatiplik Algısı ve Deneyimlerinin İncelenmesi
Bu çalışmada Anadolu imam hatip liselerinde öğrenim gören öğrencilerin imam hatiplilik algısı ve deneyimlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı İstanbul ili Maltepe ilçesinde bulunan 5 Anadolu imam hatip lisesinde öğrenim gören 10, 11 ve 12. sınıf seviyesinden seçilen toplamda 20 öğrenci ile gönüllülük kapsamında yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma deseni ve fenomenoloji (olgubilim) yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında literatür taraması yapılmış, 20 öğrenciye 7 açık uçlu soru yöneltilmiş ve yüz yüze yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen verilerin analizinde öğrenci referans görüşleri doğrultusunda kodlar belirlenmiş, temalar ve alt temalar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda: İmam hatip lisesi öğrencilerinin okullarına yönelik bakış ve düşünceleri değerlendirildiğinde, eğitim öğretim programlarının niteliği ile eğitim ortamlarının niteliği, sosyokültürel ortamlar ve mezunlarının diğer okullara nazaran öğrencilerin beklentilerini daha üst düzeylerde karşıladığı görülmüştür. Öğrencilerin okullarını algılama durumları ile imam hatiplilik kimliklerine etki eden kazanımlarına bakıldığında ise, öncelikli olarak toplumsal rol ve sorumlulukları, kişisel ve sosyal özellikler ile dindarlık algılarının öne çıktığı ve bu konularda edindikleri deneyimlerle kimliklerine katkı sağladıkları görülmüştür. Bunun dışındaki durumlarda öğrencilerin daha çok ön yargı ve devamında küçümsenme davranışlarıyla karşılaştıkları ortaya çıkmıştır.
Imam Hatip School Student’s Perception And Experience Of Being An Imam Hatip Student
The purpose of this research is to investigate the imam hatip high school student’s perception and experience of being an imam hatip student. The research has been carried out among 10th, 11th, and 12th grade students from 5 different anatolian imam hatip high schools in Maltepe, İstanbul, affiliated to General Directorate of Religious Education (Ministry of Education), based on voluntariness. In the study, qualitative research design and phenomenology method have been used. Within the context of the study, literature review has been done, 20 students have been asked 7 open-ended questions and interviewed face to face through semi-structured interview method. In the analysis of the outcome, codes have been designated in accordance with the students’ reference opinions and themes/subthemes have been created. The outcome of the study is as follows: When imam hatip high school students’ perception and thoughts about their school have been evaluated, it has been seen that, not only the quality of education and training programs applied but also the socio-cultural environment at school have met the expectations of the students on a higher level compared to those graduated from other schools. In addition to this, when the students’ perception of school and the achievements affecting the formation of their imam hatip identities are analysed it has primarily been found out that social roles and responsibilities, followed by personal and social characteristics together with piety are the most outstanding features that contributed the formation of this identity. In some cases, students have reported that they are facing prejudice and insultation in the relationship with others.
___
- Akşit, B. ve Coşkun, M. K. (2004). Türkiye’nin Modernleşmesi Bağlamında İmam- Hatip Okulları,
Pdf, (Erişim tarihi: 04.03.2019).
- Arı, A. (2002). Tevhid-i Tedrisat ve Laik Eğitim. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 181–
192.
- Arvasi, S. A. (1983). Türk-İslam Ülküsü III. Ocak Yayınları, Ankara 1983. İstanbul: DEM.
Yayınları.
- Aşlamacı, İ. (2014). Pakistan Medreseleri’ne Bir Model Olarak İmam Hatip Okulları. İstanbul:
DEM. Yayınları.
- ...(2017). Paydaşlarına Göre İmam-Hatip Ortaokullarında Din Eğitimi. İstanbul: DEM. Yayınları.
- Aydemir, M. A. (2016) Türkiye’de İmam Hatipli Olmak, Bir Kimliğin Algılanışı ve İnşası Üzerine
Genel Değerlendirme. UDAKB Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s. 357-368). Bosna Hersek,
TİMAV.
- Ayhan, H. (1999). Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı
Yayınları.
- Berkes, N. (2012). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
- Bilgin, N. (2001). İnsan İlişkileri ve Kimlik. İstanbul: 2. Basım, Sistem Yayıncılık.
- Bilgiseven, K. A. (1982). Genel Sosyoloji: Kavramlar-Nazariyeler Bünye (Türkiye’de Sosyal
Tabakalaşma) Değişme Ve Sosyal Gelişme. İstanbul: Divan Yayınları
- Bozan, İ. (2007). Devlet ile Toplum Arasında Demokratikleşme – Bir Okul: İmam Hatip Liseleri,
Bir Kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı. İstanbul: TESEV Yayınları
- Brubaker, R.ve Frederick, Cr. (2000). İmam Hatip Liseleri: Efsaneler ve Gerçekler, İstanbul:
TESEV Yayınları.
- Budak, S. (2005). Psikoloji Sözlüğü. 3. Basım, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. (Çev.).
Ankara: Siyasal
- Cüceloğlu, D. (1992). İnsan ve Davranışı. (3. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çuhadaroğlu Ç. F, Canat S, Kılıç E ve ark. (2004). Ergen ve Ruhsal Sorunları: Durum Saptama
Çalışması. Ankara: TUBİTAK Matbaası.
- Dinçer, N. (1998). 1913’den Günümüze İmam Hatip Okulları. İstanbul: Şule.
- Ergün, M. (2005). Medreseler ve İmam Hatip Liseleri, Ülkemizde Laik Eğitim Sisteminde Sosyal
Bilim Olarak Sosyal-Bilim Kurultayı İçinde. Malatya: İnönü Matbaası.
- Erikson, E. H. (1968). Identity Youth and Crisi. W. Norton & Company Inc, New York.
- Ertan, H. (2016). Stratejik Algı Yönetimi: Telekomünikasyon Sektöründe Müşteri Deneyim Yönetimi
Aracılığıyla Stratejik Algı Yönetimi Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Fındley, Carter V. (2012). Modern Türkiye Tarihi. 2. Basım, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Goldenberg, S. (1987). Thinking Sociologically. California.
- Gordon, C. (1968). Self-Conceptions: Configurations on Content in The Self in Social Interaction.
(Ed.) C. Gordon ve K. Gergen, Willey and Sons Publ, New York.
- Gökaçtı, M. A. (2005). Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam Hatipliler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Göle, N. (2011). İslamın Yeni Kamusal Yüzleri. İkinci Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Hökelekli, H. (2002). Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara Okulu Yay. Ankara,
- Kolukısa, Ş. (2015). Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi. Ankara
- Kotler, P. (2000). Kotler ve Pazarlama. İstanbul: Sistem Yayınları
- Köknel, Ö. (1986). İnsanı Anlamak. 1. Basım, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
- ...(2015). Sosyal Medyada İmam Hatipli Temsilleri: Kollektif Bir Kimlik Söylemindeki Sosyal-
- Bilişsel İzdüşümler. Düzenleyen DEM. vd. Recep Kaymakcan vd. 100. Yılında İmam Hatip
Liseleri, Uluslararası Sempozyumu. İstanbul: DEM.
- Marcia, James (1966). Development and Validation of Ego Identity Status. Journal of Personality
and Social Psychology. 3(5), ss. 551-558.
- Merriam, B. S. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Sabahattin Turan
(Çev.). Ankara: Nobel Yay.
- Miller, M. ve BONNİE, (J.1993). The Human Web: Reflections on the State of Pastoral Theology.
The Christian Century. v. 110, Apr. 7.
- ... (1998). Türkiye’de Din Eğitimi Ve Öğretim. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.7,
S. 7.
- ...(2011). Osmanlıdan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce Kitabevi.
- Özarslan. M. Z. (2014). Kitleleri Harekete Geçirme Aracı Olarak Sosyal Algı Yönetimi (Basılmamış
Yüksek Lisan Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özcan, F. (2012). Tüm Tartışmaların Odağı Okul: 4+4+4 İmam Hatip, Din Öğretiminde Toplumsal
Uzlaşma, İstanbul: Toplumsal Yayıncılık.
- Peek, L. (2005). Becoming Muslim: The Development of a Religious Identity. Sociology of
Religion. 66 (3), ss. 215-242.
- Soylu, Ö. (2013). Türkiye’de Din Eğitimi Ve İmam Hatip Liseleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Toolan, D. (1992). The Male Agony. Commonweal. v. 119, Nov. 20.
- Türkdoğan, O. (1993). Türkiye’de Etnik Gruplar. Türk Dünyası Tarih Dergisi, s.78, Haziran.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı).
Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Yörükoğlu, A. (1989). Gençlik Çağı: Ruh Sağlığı ve Sorunları. 6. Basım. İstanbul: Özgür Yayın
Dağıtım.