Diyabet Risk Farkındalığı: Bir Metropol Örneği

Amaç: Bu çalışmanın amacı; diyabetli olmayan erişkin bireylerde diyabet risk faktörlerini ve bireylerin risk farkındalıklarını belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Çalışma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte planlandı. Araştırmaya 18 yaş üstü, diyabetli olmayan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan bireyler dahil edildi. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu ve Tip 2 Diyabet Risk Tanılama Formu (FINDRISC) kullanıldı. Bulgular: Araştırmaya çoğunluğu erkek (%62,4) yaş ortalaması 48,23 ± 15,54 olan 875 birey katıldı. Katılımcıların beden kütle indeksi (BKİ) ortalaması 28,34± 4,89, olup %39,2’si fazla tartılı, %35,1’i ise obezdir. Bel çevresi (BÇ) ortalaması ise kadınlarda 90,29± 12,31, erkeklerde 97,38±10,34 olarak hesaplanan bireylerin sadece %29,8’inin bel çevresi normal değer aralığındadır. Çalışmaya katılan bireylerin diyabet risk testi (FINDRISC) puan ortalaması 10,44 ± 5.23 bulundu. Kadınların puan ortalaması erkeklerden daha yüksekti (t=-3.37, p=0.001). Katılımcıların %97’si diyabetin önemli bir hastalık olduğunu, %89,3’ü diyabetin önlenebilir olduğunu ifade ederken %61,6’sı kendini diyabet açısından riskli bulduğunu belirtti. Sonuç: Bu araştırma, katılımcıların büyük bir kısmının bel çevresi ve BKİ değerlerinin normalin üzerinde olduğunu, FINDRISC puanına göre yarıdan fazlasının orta ve üstü risk grubunda olduğunu ve yaklaşık 1/3’inin kendini diyabet açısından riskli bulmadığı yani bireysel risk farkındalığının düşük olduğunu ortaya koymuştur. Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diyabet, Diyabet Risk Faktörleri, Farkındalık, FİNDRISK, Toplum Taraması.

Anahtar Kelimeler:

Tip 2 Diyabet, Diyabet Risk Faktörleri, Farkındalık, FINDRISC, Toplum Taraması

PDF

___

1. Türkiye endokrinoloji ve metabolizma derneği (TEMD) diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu-2020. Erişim Tarihi: 21.01.2021 http://temd.org.tr/admin/uploads/tbl_kilavuz/20200625154506-2020tbl_kilavuz86bf012d90.pdf
2. World Health Organization (WHO 2016). tes Erişim: 19.01.2021, http://www.who.int/diabetes/global-report/en/
3. International Diabetes Federation (IDF 2019). Diabetes Atlas) 9th ed. Erişim Tarihi:26.01.2021. https://idf.org/e-library/epidemiology-research/diabetes-atlas/159-idf-diabetes-atlas-ninth-edition-2019.html
4. Satman, I., Omer, B., Tutuncu, Y., Kalaca, S., Gedik, S., & Dinccag N, et al.(2013). Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 28 (2): 169–180.
5. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2011-2014). Ankara: Anıl Matbaası, 2011
6. West, S. D., Groves, D. C., Lipinski, H. J., Nicoll, D. J., Mason, R. H., Scanlon, P. H., & Stradling, J. R. (2010). The prevalence of retinopathy in men with Type 2 diabetes and obstructive sleep apnoea. Diabetic Medicine, 27(4), 423-430.
7. Grech, M., & Chaney, D. (2014). Screening for type 2 diabetes and pre-diabetes in general practice: a descriptive study of Maltese practices. Primary care diabetes, 8(3), 224-230.
8. International Diabetes Federation, 2012 Clinical Guidelines Task Force Global Guideline for Type 2 Diabetes (IDF Global Guideline 2012). Erişim Tarihi: 22.11.2020 http://www.idf.org/sites/default/files/IDF-Guideline-for-Type-2-Diabetes.pdf
9. Coşansu, G. (2015). Diyabet: Küresel bir salgın hastalık. Okmeydanı Tıp Dergisi, 31(ek sayı), 1-6.
10. American Diabetes Association (ADA) (2020). Prevention or Delay of Type 2 Diabetes. Diabetes Care, 2020;43(Suppl. 1): S32–S36
11. Erdoğan, G., & Coşansu, G. Taksi Şoförlerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26 (5) 144-150.
12. Spruijt-Metz D, O'Reilly GA, Cook L, Page KA, Quinn C. Behavioral contributions to the pathogenesis of type 2 diabetes. Curr Diab Rep 2014, 14(4): 475.
13. Rozmus C L, Evans R, Wysochansky M, Mixon D. An Analysis of Health Promotion and Risk Behaviors of Freshman College Students in a Rural Southern Setting. Journal of Pediatric Nursing. February 2005; 20 (1): 25-33.
14. Dickey, R. A., & Janick, J. J. (2001). Lifestyle modifications in the prevention and treatment of hypertension. Endocrine practice, 7(5): 392-399.
15. American Diabetes Association (ADA) (2000). Screening for Type 2 Diabetes. Diabetes Care, 2000; 23(Suppl. 1):S20–S23.
16. Bayındır Çevik, A., Karaaslan, M. M., Koçan, S., Pekmezci, H., Şahin, S. B., Kırbaş, A., & Ayaz, T. (2016). Prevalence and screening for risk factors of type 2 diabetes in Rize, Nourtheast Turkey: findings from a population-based study. Primary care diabetes, 10(1): 10-18.
17. Makrilakis, K., Liatis, S., Grammatikou, S., Perrea, D., Stathi, C., Tsiligros, P., & Katsilambros, N. (2011). Validation of the Finnish diabetes risk score (FINDRISC) questionnaire for screening for undiagnosed type 2 diabetes, dysglycaemia and the metabolic syndrome in Greece. Diabetes & metabolism, 37(2): 144-151.
18. Meijnikman, A. S., De Block, C. E., Verrijken, A., Mertens, I., & Van Gaal, L. F. (2018). Predicting type 2 diabetes mellitus: a comparison between the FINDRISC score and the metabolic syndrome. Diabetology & metabolic syndrome, 10(1), 1-6.
19. Atayoglu, A. T., Inanc, N., Başmisirli, E., & Çapar, A. G. (2020). Evaluation of the finnish diabetes risk score (FINDRISC) for diabetes screening in Kayseri, Turkey. Primary care diabetes, 14(5), 488-493.
20. Nnamudi, A. C., Orhue, N. E. J., & Ijeh, I. I. (2020). Assessment of the FINDRISC tool in predicting the risk of developing type 2 diabetes mellitus in a young adult Nigerian population. Bulletin of the National Research Centre, 44(1), 1-9. Böhme, P., Luc, A., Gillet, P., & Thilly, N. (2020).
21. Awad, A. I., & Alsaleh, F. M. (2015). 10-Year Risk Estimation for Type 2 Diabetes Mellitus and Coronary Heart Disease in Kuwait: A Cross-Sectional Population- Based Study. PloS one, 10(1), e0116742.
22. Naranjo, A. A., Rodríguez, Á. Y., Llera, R. E., & Aroche, R. (2013). Diabetes risk in a Cuban primary care setting in persons with no known glucose abnormalities. MEDICC review, 15(2): 16-19
23. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü. (2014). Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TSBA) 2010: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Yayın No: 931, Ankara
24. Kulak E, Berber B, Temel H, Kutluay SN, Yıldırım M, Dedeoğlu FN, Cifcili S, Save D. Aile hekimliğine başvuran bireylerde tip 2 diyabet risk duzeyinin belirlenmesi. Turk Aile Hek Derg. 2019;23(1):20-30.
25. BÜLBÜL, E., ÇELİK, S., ALÇİÇEK, H., DİNDAR, A., FURTANA, M., GÜNAL, M., ... & YILMAZ, A. Hemşirelik Öğrencilerinde Diyabet Riski ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 4(3), 230-238.
26. Cosansu G, Celik S, Ozcan S, Olgun N, Yıldırım N, Gulyuz Demir H. Determining type 2 diabetes risk factors for the adults: A community based study from Turkey. Prim Diabetes Care. 2018;12(5):409‐415.
27. Hellgren, M. I., Petzold, M., Björkelund, C., Wedel, H., Jansson, P. A., & Lindblad, U. (2012). Feasibility of the FINDRISC questionnaire to identify individuals with impaired glucose tolerance in Swedish primary care. A cross‐sectional population‐based study. Diabetic Medicine, 29(12): 1501-1505.
28. Arıcı, M., Altun, B., Erdem, Y., Derici, Ü., Nergizoğlu, G., Turgan, Ç., ... & Çağlar, Ş. (2012). Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği. İnternet erişimi: http://www. turkhipertansiyon.org/pdf/Turk_Hipertansiyon_Prevalans_Calismasi_ Ozeti-1. pdf.
29. Selçuk, K. T., & Ünal, B. (2013). Bigadiç’te 45–74 yaş bireylerde diyabet prevalansı ve farkındalık durumunun belirleyicileri/Determinants of prevelance and awareness of diabetes in a population aged 45–74 in Bigadic. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 11(3), 160-173.
30. Adedokun, A. O., Ter Goon, D., Owolabi, E. O., Adeniyi, O. V., & Ajayi, A. I. (2019). Prevalence, awareness, and determinants of type 2 diabetes mellitus among commercial taxi drivers in buffalo city metropolitan municipality South Africa: a cross-sectional survey. Medicine, 98(9).
31. Alenazi, M. A., Alenezi, S. H., Alhablani, M. N., Alanazi, M. A. M., Alenazi, W. H., AlQahtani, M. S., ... & Mahzari, Q. A. (2020). Knowledge and awareness of diabetes mellitus disease among high school students in King Abdulaziz Military City, Tabuk, Saudi Arabia. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 8(E), 91-97.

ISSN: 1300-0853
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Türkiye Tabipleri Birliği

Arşiv