TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ İŞSİZLİK ÜZERİNE ETKİLERİ: 1991-2016 DÖNEMİ

Doğrudan yabancı yatırımlar gelişmekte olan ülkelerde ihracatı, iktisadi büyümeyi ve yüksek nitelikli işgücüne geçişi destekleyen özelliği ile önemli bir finansman kaynağıdır. Ayrıca bu ülkelerde doğrudan yabancı yatırımların işsizliği azaltmada önemli bir faktör olduğu da düşünülmektedir. Dolayısıyla sermaye ihtiyaçlarını 1980’li yıllarla finansal serbestleşme süreci ile başlatan gelişmekte olan ülkeler, o günlerden günümüze doğrudan yabancı yatırımları piyasalarına çekme yarışı içerisine girmişlerdir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de doğrudan yabancı yatırımlarının işsizlik oranına etkisini tespit etmektir. Bu bağlamda 1991-2016 dönemine ait verilerle ARDL sınır testi ve Hata Düzeltme modeline dayalı Granger nedensellik testi kullanılarak analizler yapılmıştır. Yapılan ARDL sınır testi sonuçlarına göre eşbütünleşme ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında doğrudan yabancı yatırımlar ile işsizlik arasında kısa dönemde istatistiki olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Fakat uzun dönemde doğrudan yabancı yatırımlarda görülen %1’lik artış işsizliği yaklaşık olarak %0,96 oranında artırmaktadır. Ayrıca yapılan hata düzeltme modeline dayalı nedensellik analizi sonuçlarına göre uzun dönemde doğrudan yabancı yatırımlardan işsizliğe doğru nedensellik ilişkisi bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İşsizlik, Doğrudan Yabancı Yatırınlar, Granger Nedensellik Testi, ARDL Sınır Testi

THE IMPACT OF FOREIGN DIRECT INVESTMENT ON UNEMPLOYMENT IN TURKEY: 1991-2016 PERIOD

Through its characteristic of supporting export, economic growth and transition to high-quality labor force foreign direct investment is an important source of financing in developing countries. Besides, it is thought that in these countries foreign direct investment is also an important factor that decreases unemployment. Therefore, developing countries have entered into a race to attract foreign direct investments to their markets since the times when they started their capital needs through the process of financial liberalization in the 1980s. The aim of the study is to determine the effect of foreign direct investment on the unemployment rate in Turkey. In this context, analyzes are made by using ARDL bound test and Granger causality test based on Error Correction model with the data of 1991-2016 period. According to the results of ARDL bound test, it is found that there is a cointegration relationship. In addition, no statistically significant relationship is found between foreign direct investment and unemployment in the short term. However, a 1% increase in foreign direct investment in the long term increases unemployment by approximately 0.96%. In addition, according to the results of the Granger causality analysis based on the error correction model, there is a causality from direct foreign investments to unemployment in the long run.

Keywords:

Unemployment, Foreign Direct Investments, Granger Causality Test, ARDL Bound Test,

PDF

___

Aktar, I., Demirci, N. ve Öztürk, L. (2009). Can unemployment be cured by economic growth and foreign direct investment?. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 452-467.
Andersen, P. S. ve Hainaut, P. (1998). Foreign direct investment and employment in the industrial countries (No. 61). Bank for International Settlements, Monetary and Economic Department.
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu. (2019). AB ve Türkiye ilişkileri tarihi. Erişim adresi: https://www.avrupa.info.tr/tr/ab-ve-turkiye-iliskileri-tarihi-711, ( 05 Aralık 2019).
Blomström, M., Fors, G. ve Lipsey, R. E. (1997). Foreign direct investment and employment: Home country experience in The United States and Sweden. The Economic Journal, 107(445), 1787-1797.
Bülbül, O. G. ve Emirmahmutoğlu, F. (2010). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının istihdam etkisi: Türk bankacılık sektörü örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 205-238.
Canbay, Ş. (2018). Finansal serbestleşme sürecinde kısa vadeli sermaye hareketlerinin kontrolü ve mevcut risklere karşı önlemler. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-24.
Djambaska, E. ve Lozanoska, A. (2015). Foreign direct investment and unemployment evidence from The Republic of Macedonia. International Journal of Economics, Commerce and Management United Kingdom, 3(12), 73-85.
Ekinci, A. (2011). Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme ve istihdama etkisi: Türkiye uygulaması (1980‐2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 71-96.
Fu, X. ve Balasubramanyam, V. N. (2005). Exports, foreign direct investment and employment: The case of China. World Economy, 28(4), 607-625.
Geishecker, I. ve Hunya, G. (2005). Employment effects of foreign direct investment in Central and Eastern Europe (No. 321). WIIW Research Report.
Göçer, İ., Mercan, M. ve Peker, O. (2013). İhracat, doğrudan yabancı yatırımlar ve işsizlik: Türkiye örneği. Business and Economics Research Journal, 4(1), 103.
Grahovac, D. ve Softić, S. (2017). Impact of The FDI on unemployment rate in countries of West Balkan. Review of Innovation and Competitiveness: A Journal of Economic and Social Research, 3(2), 65-82.
Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
Onyinye, I., Jonathan, E. ve Emmanuel, O. (2018). Foreign capital inflows and unemployment in Nigeria: A new evidence from ARDL-bounds testing approach. International Journal of Business, 5(6), 176-188.
Peker, O. ve Göçer, İ. (2010). Yabancı doğrudan yatırımların Türkiye’deki işsizliğe etkisi: Sınır testi yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1187-1194.
Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit-root hypothesis. Econometrica, 57(6), 1361-1401. doi:10.2307/1913712.
Perron, P. (2006). Dealing with structural breaks. Palgrave Handbook of Econometrics, 1(2), 278-352.
Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Saray, M. O. (2011). Doğrudan yabancı yatırımlar-istihdam ilişkisi: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 161(2), 381-403.
Shaari, M. S., Hussain, N. E. ve Halim, M. S. B. A. (2012). The impact of foreign direct investment on the unemployment rate and economic growth in Malaysia. Journal of Applied Sciences Research, 8(9), 4900-4906.
Strat, V. A., Davidescu, A. ve Paul, A. M. (2015). FDI and the unemployment-a causality analysis for the latest EU members. Procedia Economics and Finance, 23, 635-643.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2019). Yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'deki doğrudan yatırımlarının sektörlere göre dağılımı – akım istatistikleri, elektronik veri dağıtım sistemi. Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/, (08 Aralık 2019).
The World Bank Data. (2019a). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/BX.KLT.DINV.WD.GD.ZS, (08 Kasım 2019).
The World Bank Data. (2019b). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS, (08 Kasım 2019).
Vergil, H. ve Ayaş, N. (2009). Doğrudan yabancı yatırımların istihdam üzerindeki etkileri: Türkiye örneği. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 24(275), 89-114.
Yalman, İ. N. ve Koşaroğlu, Ş. M. (2017). Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme ve işsizlik üzerindeki etkisi. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 1(2), 191-205.