HEMŞİRELİK EĞİTİMİNE YENİ BAŞLAYAN ÖĞRENCİLERİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER İLE BOYUN EĞİCİ DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı hemşirelik eğitimine yeni başlayan öğrencilerin meslek seçimini etkileyen faktörler ile boyun eğici davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bunun yanında, öğrencilerin meslek seçimini etkileyen faktörler ile boyun eğici davranışlarının sosyodemografik ve meslek seçimi özelliklerine göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığı değerlendirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin batısındaki bir Sağlık Bilimleri Fakültesinde öğrenime başlayan 145 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Hemşirelikte Meslek Seçimi Ölçeği (HMSÖ) ve Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği (BEDÖ) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin HMSÖ “Mesleki Uygunluk” alt boyutu puan ortalaması 68,61±18,35, “Yaşamsal Nedenler” alt boyutu puan ortalaması 53,68±15,08 ve ölçek toplam puan ortalaması 63,34±12,55’tir. BEDÖ puan ortalaması 35,73±7,79’dur. Yapılan korelasyon analizi sonucunda BEDÖ puan ortalamaları ile HMSÖ’nin “Mesleki Uygunluk” alt boyutu ve ölçek toplam puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p>0,05). Ancak öğrencilerin BEDÖ puan ortalamaları ile HMSÖ’nin “Yaşamsal Nedenler” alt boyutu puan ortalaması arasında pozitif yönlü (Boyun eğicilik arttıkça “Yaşamsal Nedenler” puanı artan) %15,3’lük ilişki, istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte anlamlılığa yakın bulunmuştur (r=0,153; p=0,066). Bu sonuçlar doğrultusunda mesleğin bilinçli tercih edilmesi, sevilmesi ve istenmesi için gerekli adımların atılması, meslek seçimi kararının öğrenci-aile-eğitimci/rehberlik üçgeni çerçevesinde gerçekleştirilmesi, eğitim kurumlarında öğrencilerde boyun eğiciliği azaltıcı, danışmanlık, liderlik, koordinatör rollerini geliştirici çalışmalara yer verilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler:

Boyun Eğici Davranış, Hemşirelik, Meslek Seçimi, Öğrenci

EXAMINING THE CORRELATION BETWEEN FACTORS AFFECTING THE CHOICE OF PROFESSION OF FRESHMEN IN NURSING EDUCATION AND THEIR SUBMISSIVE BEHAVIOUR

The purpose of the study is to examine the correlation between factors affecting the choice of profession of freshmen in nursing education and their submissive behaviours. In addition, an evaluation is made to determine whether factors affecting the choice of profession of the students and their submissive behaviours significantly differentiated according to their sociodemographic and choice of profession characteristics or not. Study sample consists of 145 nursing students who started education in a Faculty of Health Sciences in the west of Turkey during the academic year of 2016-2017. Data is collected using Personal Information Form, Choice of Profession in Nursing Scale (CPNS) and Submissive Behaviours Scale (SBS). The students who participated in the study obtained 68.61±18.35 points from the lower dimension of “Professional Convenience” of the CPNS, 53.68±15.08 points from the lower dimension of “Vital Reasons” and 63.34±12.55 points from the total scale. Average SBS score is 35.73±7.79. As a result of the correlation analysis, it is determined that there is no statistically significant correlation between the SBS score averages and the lower dimension of “Professional Convenience” of the CPNS and the total score average of the scale (p>0.05). However, it is found that there is a positively 15,3% correlation between the SBS score averages of the students and the score average of the lower dimension of “Vital Reasons” of the CPNS (as submissiveness increased, the score of “Vital Reasons” increased), which is almost statistically significant (r=0.153; p=0.066). According to these results, it can be suggested to take necessary steps, make the choice of profession within the frame of the triangle of student-family-trainer/counsellor and provide studies to students in educational institutions that may reduce their submissiveness and develop their counselling, leadership and coordinatorship roles in order to choose and like the profession consciously.

Keywords:

Submissive Behaviour, Nursing, Choice of Profession, Student,

PDF

___

Arslan Özkan, İ. ve Özen, A. (2008). “Öğrenci Hemşirelerde Boyun Eğici Davranışlar ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişki”, Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 53-58.
Arslantaş, H., Adana, F., Bağcı, S. ve Ayva, E. (2011). “Hemşirelik ve Ebelik Öğrencilerinin Klinik Uygulamalarında Karşılaştıkları Şiddetin Boyun Eğici Davranışlar ve Bazı Değişkenlerle İlişkisi”, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 53-61.
Beydağ, K., Gündüz, A. ve Özer F. (2008). “Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Eğitimlerine ve Mesleklerine Bakış Açıları, Meslekten Beklentileri”, Pamukkale Tıp Dergisi, 1(3), 137-142.
Bölükbaş, N. (2018). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimi ve Etkileyen Faktörler”, Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1(1), 10-17.
Brown, D. (2002). “The Role of Work and Cultural Values in Occupational Choice, Satisfaction and Success: A Theoretical Statement”, Journal of Counseling and Development, 80(1), 48-56.
Cho, S.H., Jung, S.Y. ve Jang, S. (2010). Who Enters Nursing Schools and Why Do They Choose Nursing? A Comparison with Female Non-Nursing Students Using Longitudinal Data”, Nurse Education Today, 30(2), 180-186.
Çelik, N. ve Üzmez, U. (2014). “Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi: Çağrı Merkezi Hizmetleri Örneği”, Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi EJOİR, (2), 64-105.
Çınar, N., Şahin, S., Sözer, C., Cevahir, R. ve Akburak, Ö. (2011). “Erkek Öğrencilerin Hemşirelik Mesleğini Tercih Nedenleri ve Öğrencilere Göre Hastaların Tepkisi ve Sağlık Çalışanlarının Yaklaşımı”, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 6(17),15-25.
Ergün, G. ve Güzel, A. (2016). “Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi”, International Journal of Human Sciences, 13(1), 1271-84.
Göçer, B., Buran, G. ve Yıldız, H. (2010). “Öğrencilerin Hemşire Olma Kararında Cinsiyetin Etkisi Nedir?”, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı, 336.
İnce, S. ve Khorshid, L. (2015). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(3), 163-171.
Jirwe, M. ve Rudman, A. (2012). “Why Choose A Career in Nursing?”, Journal of Advanced Nursing, 68(7), 1615-1625.
Kalkım, A., Midilli, S.T., Uğurlu, E. ve Gülcan, E. (2015). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimi ve Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi”, Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 4, 42-60.
Karaöz, S. (2002). “Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleri Sırasında Mesleğe İlişkin Algılarındaki Değişimin İncelenmesi: Hemşireliğe Giriş Dersinin Bu Değişimdeki Rolü”, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(2),10-20.
Kırağ, N. (2015). “Hemşirelik Mesleğinin Seçiminde İlişkili Olan Faktörler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4), 226-31.
Kızğut, S. ve Ergöl Ş. (2011). “Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Hemşireliği Algılayışı Hemşirelik Rollerine ve Hemşireliğin Geleceğine Bakışı”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14, 10-15.
Koç, M., Bayraktar, B. ve Çolak, S. (2010). “Üniversite Öğrencilerinde Boyun Eğici Davranışlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 257-280.
Koç, Z., Bal, C. ve Sağlam, Z. (2010). “Erkek Öğrenci Hemşirelerin Hemşirelik Mesleğini Algılama Durumlarının Belirlenmesi”, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilimi ve Sanatı Dergisi; Sempozyum Özel Sayısı, 318-23.
Kulakçı, H., Ayyıldız, T.K., Yıldırım, N., Veren, F. ve Topan, K.A. (2015). “Motivational Resources and Problems of Nursing Students: Vocational Choice, School Culture and Other Associated Factors”, Journal of Health and Nursing Management, 2(2), 83-93.
Laschinger, H.K.S. (2012). Job and Career Satisfaction and Turnover Intentions of Newly Graduated Nurses. Journal of Nursing Management, 20(4), 472-484.
Law, W., ve Arthur, D. (2003). “What Factors Influence Hong Kong School Students in Their Choice of A Career in Nursing?”, International Journal of Nursing Studies, 40(1), 23-32.
McGlynn, K., Griffin, M.Q., Donahue, M. ve Fitzpatrick, J.J. (2012). “Registered Nurse Job Satisfaction and Satisfaction with the Professional Practice Model”, Journal of Nursing Management, 20(2), 260-265.
Miers, M., Rickaby, C. ve Pollard, K. (2007). “Career Choices in Health Care: Is Nursing A Special Case? A Content Analysis of Survey Data”, International Journal of Nursing Studies, 44(7), 1196-1209.
Owen, K.F., Yılmaz, O., Kepir, D. ve Ulaş, Ö. (2011). “The Factors That Affect the Üniversity Students’ Choice of Department”, XI. National Congress of Psychological Counseling and Guidance. İzmir.
Önler, E. ve Saraçoğlu V.G. (2010). “Hemşirelikte Meslek Seçimi Ölçeğinin Güvenilirlik ve Geçerliliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Elektronik Dergisi, 3(2), 78-85.
Özdelikara, A., Ağaçdiken, S. ve Aydın, E. (2016). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimi ve Etkileyen Faktörler”, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 83-88.
Özdemir, F.K. ve Şahin, Z.A. (2016). “Hemşirelik Bölümü Birinci Sınıf Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler”, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 28-32.
Özpancar, N., Aydın, N. ve Akansel, N. (2008). “Hemşirelik 1. Sınıf Öğrencilerinin Hemşirelik Mesleği İle İlgili Görüşlerinin Belirlenmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(3), 9-17.
Öztürk, C. ve Ayar, D. (2014). “Pediatri Hemşireliğinde Aile Merkezli Bakım”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 315-320.
Özveren, H., Gülnar, E. ve Özden, D. (2017). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”, Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 8(2), 57-64.
Pekkaya, M. ve Çolak, N. (2013). “Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Önem Derecelerinin AHP İle Belirlenmesi.” The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 797-818.
Ravari, A., Bazargan-Hejazi, S., Ebadi, A., Mirzaei, T. ve Oshvandi, K. (2013). “Work Values and Job Satisfaction: A Qualitative Study of Iranian Nurses”, Nursing Ethics, 20(4), 448-458.
Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). “Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
Savaşır, I. ve Şahin, N.H. (1997). “Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği. Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme Sık Kullanılan Ölçekler”, Ankara. Özyurt Matbaacılık, ss. 100-103.
Temel, M., Bilgiç, Ş. ve Çelikkalp, Ü. (2018). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçiminde Etkili Faktörler”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 480-487.
Tüfekçi, F.G. ve Yıldız, A. (2009). “Öğrencilerin Hemşireliği Tercih Etme Gerekçeleri ve Gelecekleri İle İlgili Görüşleri”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 31-37.
Ulusoy, H., Arslan, Ç., Öztürk, N. ve Bekar, M. (2010). “Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet Düzeylerinin Saptanması”, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(2), 15-24.
Ünal, S., Gürhan, N., Saral, E. ve Özbaş, A.A. (2008). “Hemşirelik Öğrencilerinin Sosyodemografik Özellikleri Hemşirelik Mesleğini Seçme Nedenleri”, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 16(63), 179-87.
Yılmaz, M. ve Karadağ, G., (2011). “Erkek Öğrenci Hemşireler Hemşirelik Mesleğini Nasıl Algılıyor?”, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, (4), 21-28.
Zhang, L.F., You, L.M., Liu, K., Zheng, J., Fang, J.B., Lu, M.M. ve Wu, X. (2014). The Association of Chinese Hospital Work Environment with Nurse Burnout, Job Satisfaction, and Intention To Leave”, Nursing Outlook, 62(2), 128-137.