TÜRKİYE’DE COVID-19 PANDEMİSİ SÜRECİNDE, FİLYASYON, SÜRVEYANS VE TEMASLI TAKİBİ ÇALIŞMALARI

Covid-19 pandemisi sürecinde, tanıdan tedaviye, bireysel koruyucu yöntemlerden toplumsal koruyucu müdahalelere çeşitli uygulamalar ile salgın kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü önerileri doğrultusunda ülkelerin, genel salgın kontrolü stratejileri bulunmasıyla birlikte, kendilerine özgü stratejileri de bulunmaktadır. Bu stratejilerin başında gelen, enfekte bireye temaslı kişileri tespit etme, kritik öneme sahiptir. Pandemi başlangıcında hastalığın kuluçka süresi ve bulaştırıcılık süresi kesin olarak bilinmiyordu. Çeşitli ülkelerden gelen araştırma verileri bu konuda standart oluşturmaya yaramıştır. Türkiye’de pandemi başlangıcından itibaren enfekte kişiler ve bu kişilere hastalığın belirli bir kuluçka süresi boyunca temas edenler kayıt altına alınarak takip edilmektedir. Temaslı tanımıyla ilgili çeşitli kriterler bulunmaktadır ve bu kriterler ülkeler arası farklılık gösterebilir. Pandemide ayrıca etkin bir bildirim sistemi (sürveyans) oluşturmak önemlidir. Ayrıca bildirim sistemi sonucundan toplumun bilgilendirilmesi ve dinamik bir süreç işleterek hızlı müdahele programları geliştirmek zorunludur. Ayrıca hava yoluyla bulaşan hastalıklarda çok önerilmese de Covid-19 salgınında süper bulaştırıcıların olmasına bağlı olarak enfeksiyonun kaynağının bulunması (filyasyon) salgının kontrolünde önemli hale gelmiştir. Salgın sürecinde gündemimize gelen bu terimlerin doğru şekilde algılanması önümüze çıkacak olan yeni salgınların kontrol edilmesinde önem arz etmektedir.

COVID-19 PANDEMİC IN TURKEY; FILIATION, SURVEILLANCE AND CONTACT TRACKING

During the Covid-19 pandemic,the epidemic has been tried to be brought under control with various applications from diagnosis to treatment, from individual protective methods to social protective interventions. Within the framework of the recommendations of the World Health Organization, countries have their own strategies, along with general epidemic control strategies. Identifying people in contact with the infected individual, which is one of these strategies, is of critical importance. At the beginning of the pandemic, the incubation period and the transmission time of the disease were not known exactly. Research data from various countries served to set a standard in this regard. Since the onset of a pandemic in Turkey infected people and those who come into contact with these people during a certain incubation period of the disease are recorded and followed up. There are various criteria regarding the definition of contact and these criteria may differ between countries. It is also important to create an effective notification system in the pandemic. In addition, it is necessary to inform the society about the result of the notification system and to develop rapid response programs by operating a dynamic process. Although it is not recommended for airborne diseases, finding the source of the infection has become important in the control of the epidemic due to the presence of super-infectious agents in the Covid-19 outbreak. Taking lessons from the mistakes and truths made as a result of prevention, diagnosis, treatment, rehabilitation and social interventions will be effective for us to control new epidemics with early intervention.

___

1. The classical definition of a pandemic is not elusive.[Internet] [cited18 March 2021] Available from:https://www.who.int/bulletin/volumes/89/7/11-088815/en/

2. T.C Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü.Covid-19 (SARS-CoV-2 ENFEKSİYONU) Temaslı Takibi, Salgın Yönetimi, Evde Hasta İzlemi ve Filyasyon (Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması)[Internet] [cited 15 March 2021].Available from: https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/40288/0/covid-19rehberitemaslitakibievdehastaizlemivefilyasyonpdf.pdf

3. Metintaş S. Covid-19 Pandemisinin Yönetimi [Internet[.[cited 15 march 2021] Available from:https://www.solunum.org.tr/TusadData/Book/881/13102020155458-bolum01.pdf

4. Çakır B. Epidemiyolojide Özelleşmiş Konular In: Akın L, Güler Ç. Halk Sağlığı Temel Bilgiler(2th Ed) Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2012;134

5. Gökler ME, Metintaş S. Halk Sağlığı Sürveyansında Sosyal Medyanın Kullanımı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2019;4:210-18.

6. Tezcan SG. Temel Epidemiyoloji Ankara: Hipokrat Yayıncılık; 2020;198

7. Gökler ME, Metintaş S. Halk Sağlığı Sürveyansında Sosyal Medyanın Kullanımı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2019;4(2):210-18.

8. COVID-19 Pandemi Yönetiminde Türkiye Örneği: Sağlık Politikası Uygulamaları ve Stratejileri, Türkiye Sağlık Politikaları Enstitüsü raporu2020/2 Ankara [Internet] [16 March ]Available from:https://www.tuseb.gov.tr/tuspe/uploads/yayinlar/makaleler/pdf/21-08 2020__5f3f6e1402cc2__tusperapor02_covid19_pandemi_yonetiminde_turkiye_ornegi.pdf

9. Tüzün H, Demirköse H, Özkan S, Dikmen AU, İlhan MN. Covid-19 Pandemisi ve Risk İletişimi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020: Özel Sayı: 1-8.