DENİZ YOLUYLA İHRACAT, BALTIK KURU YÜK ENDEKSİ ve HAM PETROL FİYATLARI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Küresel ticarete konu olan yüklerin %90’ının denizyoluyla taşınması, denizyolu taşımacılığının diğer taşıma modlarına göre öneminin ifade etmektedir. Deniz yolu taşımacılığında navlun ücretlerini temsil eden Baltık Kuru Yük Endeksi ve ham petrol fiyatları uluslararası ticaret ve ekonomi açısından oldukça önemli göstergelerdir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkiye’de deniz yolu ihracatı ile Baltık Kuru Yük Endeksi ve ham petrol fiyatları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada 2013-2021 aylık verileri ile ARDL Sınır Testi yöntemi kullanılarak, değişkenler arasında kısa ve uzun dönem ilişki araştırılmıştır. Çalışmada ulaşılan sonuca göre; Türkiye’de deniz yoluyla ihracat, Baltık Kuru Yük Endeksi ve ham petrol fiyatları arasında uzun dönemli bir ilişki vardır. Uzun dönem katsayı sonuçlarına göre Baltık Kuru Yük Endeksi Türkiye’de deniz yoluyla ihracat ile aynı yönlü hareket ederken, ham petrol fiyatları ile ters yönlü hareket etmektedir. Baltık Kuru Yük Endeksindeki %1’lik artış Türkiye’nin deniz yoluyla ihracatını %0,43 oranında artırken, ham petrol fiyatlarındaki %1’lik artış deniz yoluyla ihracatı %0,18 oranında azaltmaktadır. Kısa dönemde ise uzun dönemde birlikte hareket eden seriler arasındaki kısa dönem sapmalarının ortadan kalktığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Deniz Yoluyla İhracat, Baltık Kuru Yük Endeksi, Ham Petrol Fiyatları, ARDL Sınır Testi.

The Relationship Of Export By Sea, Baltic Dry Cargo Index And Crude Oil Prices: The Example Of Turkey

The fact that 90% of the goods subject to global trade are transported by sea indicates the importance of maritime transport compared to other modes of transport. Baltic Dry Cargo Index, which represents freight charges in maritime transport, and crude oil prices are very important indicators in terms of international trade and economy. In this context, the aim of the study is to examine the relationship between seaway exports and the Baltic Dry Cargo Index and crude oil prices in Turkey. In the study, the short- and long-term relationship between the variables was investigated by using the 2013-2021 monthly data and the ARDL Boundary Test method. According to the result reached in the study; There is a long-run relationship between export by sea, Baltic Dry Index and crude oil prices in Turkey. According to the long-term coefficient results, while the Baltic Dry Index moves in the same direction as the export by sea in Turkey, it moves in the opposite direction with the crude oil prices. While the 1% increase in the Baltic Dry Index increases Turkey's exports by sea by 0.43%, the 1% increase in crude oil prices reduces exports by sea by 0.18%. In the short-term, it was observed that the short-term deviations between the series moving together in the long-term disappeared.

Keywords:

Export by Sea, Baltic Dry Index, Crude Oil Prices, ARDL Boundary Test.,

PDF

___

Abimanyu, Y. (2016). Oil Price, Goverment Revenue, Export Value, and Economic Growth: Indonesia’s Case, Kajian Ekonomi Keuangan, 20(3), 213-230. https://doi.org/10.31685/kek.v20i3.194
Altıntaş, H. (2013). Türkiye’de Petrol Fiyatları, İhracat ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı Ve Dinamik Nedensellik Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19), 1-30. DOI: 10.11122/ijmeb.2013.9.19.459
Bayat, T. , Şahbaz, A. ve Akçacı, T. (2015). Petrol Fiyatlarının Dış Ticaret Açığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (42), 67-90. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesiibd/issue/5899/77993
Boman, V. (2019). The impact from oil price shocks on the trade balance: the case of the two nordic brothers (Unpublished Master's Thesis). Umea University Economics Program Umea/Sweden.
Çakmur Yıldırtan, D. ve Berk, N. (2017). Makroekonomik Denge İçin Petrol Fiyatları Önemli Midir? Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 39 (2), 489-504. https://doi.org/10.14780/muiibd.384149
Demir, M. A. (2021). Petrol Fiyatları ile Türkiye’nin Dış Ticaret Açığı Arasında Zamana Göre Değişen Nedensellik Analizi. İzmir İktisat Dergisi. 36(2). 247-258. https://doi.org/10.24988/ije.202136201
Emeç, A. S. (2021). Türkiye’nin Deniz Yolu İhracatını Etkileyen Faktörler. Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 1-14. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tauubf/issue/68475/1070496
Eryüzlü, H. (2019). Dünya Deniz Ticareti ve Türkiye Dış Ticareti İlişkileri: Ekonometrik Bir Analiz. The Journal of Social Science, 3 (5), 152-162. https://doi.org/10.30520/tjsosci.524826
Faria, J., Mollick, A. V., Albuquerque, P. H. and León-Ledesma, M. A. (2009). The Effect of Oil Price on China’s Exports, China Economic Review, 20(4), 793-805. https://doi.org/10.1016/j.chieco.2009.04.003
Göçer, Ş., Bulut Deniz, M., ve Bursal, M. (2019). Türkiye’de Dış Ticaret Hadlerinin Altın, Gümüş, Dolar, Petrol, ve Doğalgaz Fiyatları ile İlişkisi: Eş Bütünleşme Analizi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (20), 191-203. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bartiniibf/issue/50408/601636
Gündoğan, H. & Tok, D. (2019). Petrole Bağımlı Ülkelerde Petrol Fiyatlarının Sanayi Üretimine Etkisi: Panel Nedensellik Çalışması. Ege Academic Review, 19 (1), 131-140. https://doi.org/10.21121/eab.2019148769
Güneş, S., ve Yıldırım, C. (2019). The Relationship Between Crude Oil Prices, Real Effective Exchange Rate And Terms Of Trade: A Causality Analysis For Turkey. BİLTÜRK, The Journal of Economics and Related Studies, 1 (2), 112-130. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilturk/issue/44386/536922
Iwayemi, A. and Fowowe, B. (2011). Impact of Oil Price Shocks on Selected Macroeconomic Variables in Nigeria, Energy Policy, 39, 603-612. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2010.10.033
Kiracı, K. ve Akan, E. (2020). Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) ile seçilmiş makro ekonomik değişkenler arasında Nedensellik ilişkisi. C, Kartal ve M. Kamışlı (Eds). İşletme ve Finans Yazıları -IV. (ss 265-277). Beta Basım Yayım.
Koşaroğlu, Ş. M., Şengönül, A., ve Karadaş, H. A. (2018). Petrol Fiyatlarının İhracat Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 25 (2), 335-349. https://doi.org/10.18657/yonveek.327486
Narayan, P. K., Narayan, S. (2005), Estimating ıncome and price elasticities of ımports for Fiji İn A cointegration framework, Economic Modelling, 22, 423- 438. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2004.06.004
Pesaran, M. H., Shin, Y. (1999), “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis”, Econometrics and Economic Theory in The 20th Century: The Ragnar Frish Centennial Symposium. Ed. / Steinar Strom. Cambridge: Cambridge University Press”, pp. 371-413.
Pesaran, M. H., Shin, Y.,Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationship, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
Polat, M. A. (2019). Petrol Fiyatlarının ve Reel Efektif Döviz Kurunun Türkiye’nin Dış Ticaret Dengesine Etkileri: Sınır Testi Yaklaşımı. Maliye ve Finans Yazıları, (112), 149-174. https://doi.org/10.33203/mfy.602961
Rafiq, S.,Salim, R. and Bloch, H. (2009). Impact of Crude Oil Price Volatility on Economic Activities: An Empirical Investigation in the Thai Economy. Resources Policy, 34, 121-132. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2008.09.001
Türkiye İstatistik Kurumu, https://www.tuik.gov.tr/
Türkiye Petrolleri AO, (2020). Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu, https://www.tpao.gov.tr/raporlar-1
Uslu, H. (2018). Türkiye’de petrol fiyatlarının dış ticaret açığı üzerindeki etkileri, ardl sınır testi yaklaşımı. A. Apalı ve Y. Seçgin (Eds). Geleceğin Dünyasında Bilimsel ve Mesleki Çalışmalar. (ss 147-168). Ekin Basım Yayın.
Yıldız Contuk, F. (2021). Covid -19'un Borsa İstanbul Üzerindeki Etkisi: Bir ARDL Sınır Testi Modeli. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (89) , 101-112 . https://doi.org/10.25095/mufad.852088