HAYVANLARA ŞEFKAT VE MERHAMET AÇISINDAN BAZI CAHİLİYE ÂDETLERİNE SON VERİLMESİ

Allah Rahman ve Rahimdir. Hz. Peygamber de rahmet olarak gönderilmiştir. Bu açıdan İslam’da hayvanlara ve insanlara merhamet asıldır. Hayvan haklarına, onlara eza, sıkıntı ve zarar vermemeye dikkat ve merhametli davranmak söz konusu olduğundan, İslamiyet hayvanlara merhametsizlik, eziyet ve işkence anlamına gelen uygulamaları Hz. Peygamber’ce yasaklamıştır. Hayvanlara işkence ve eziyet olan fera‘, ‘akr, mu‘âkara, ceb, şeytan yarması, nühbe, musâbara ve beliyye bunlardandır. Bu makale, sözü edilen bu gibi acımasız cahiliye âdetlerini ele alır ve irdeler

Anahtar Kelimeler:

Fera‘, ‘Akr, Mu‘Âkara, Ceb, Şeytan Yarması, Nühbe, Musâbara, Beliyye, Merhamet, Eza, Şiddet.

REMOVAL OF SOME CUSTOMS OF JAHILIYYAH INTERMS OF COMPASSION AND MEREY FOR ANIMALS

The God is Beneficent and Merciful. Prophet Muhammed (pbuh) was also sent as a mercy. Therefore, mercy is essential for people and animals. Prophet Muhammed (pbuh) banned people from violating animal rights, mistreating against the mandtormenting to them. There are many concepts explaining to torment against animals. For instance, “fera‘”, “‘akr”, “mu‘âkara”, “ceb”, “şeytan yarması”, “nühbe”, “musâbara” and “beliyye”. This article tackles and examines brutal customs of Jahiliyya period

Keywords:

fera‘, ‘akr, mu‘âkara, ceb, şeytan yarması, nühbe, musâbara, beliyye, mercy, torment, violence,

PDF

___

AHMED REFİK, Onuncu Asr-ı Hicrîde İstanbul Hayatı (1495- 1591), İstanbul 1988.
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kânunnâmeleri, IX, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1996.
ALTINTAŞ, Hayrani, “Dehriyye”, DİA, IX, İstanbul 1994, s. 107- 108.
ATEŞ, Ali Osman, Cahiliye ve Ehl-i Kitap Örf ve Âdetleri, Beyan Yayınları, İstanbul 1996.
ALÛSİ, Muhammed Şükri, Bülûğu’l-Erab, I-III, Beyrut ty. ASKALÂNİ, Ali b. Hacer, Fethu’l- Bâri, I- XV, Beyrut 1993
BAYRAKDAR, Mehmet, İslam ve Ekoloji, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara 1997.
BİRIŞIK, Abdulhamit, “Rahmet”, DİA, XXXIV, İstanbul2007, s. 419.
BUHARİ, Muhammed b. İsmail, Sahihu’l- Buhari, I- VIII, elMeketebtü’l-İslâmiyye, İstanbul ty.
CÂRİM, Muhammed Nu’man, Edyânu’l- ‘Arab, Mısır 1923.
CORCİ ZEYDAN, Medeniyet-i İslâmiye Tarihi, I- V, terc., Zeki Meğamiz, İstanbul 1327.
ÇAĞRICI, Mustafa, “Eza”, DİA, XII, İstanbul 1995, s. 35- 36.
ÇAĞRICI, Mustafa, “Sabır”, DİA, XXXV, İstanbul 2008, s. 337- 339.
ÇELİK, Ali, Halk İnançları, Beyan Yayınları, İstanbul 1995.
DEBBAĞOĞLU, Ahmet- KARA, İsmail, Ansiklopedik Büyük İslam İlmihali, Dergâh Yayınları, İstanbul 1970.
DEMİRCİ, Kürşat, “Hayvan” DİA, XVII, İstanbul 1998, s. 81-85.
DİYARBEKRİ, Muhammet b. Hüseyin, Târîhu’l-Hamîs, I-II, Beyrut ty.
EBU DÂVUD, Süleyman b.Eş‘as, Sünen, I- IV, Çağrı Yayınları, İstanbul 1982.
FEYRUZÂBÂDİ, Muhammed b. Yakub, el-Kâmusu’l-Muhît, Müessesetü’r- Risale, MektebetüTahkîki’t-Türâs, Beyrut 1966.
HASAN İBRAHİM HASAN, İslam Tarihi, I- VI, terc., İsmail Yiğit ve arkadaşları, Kayıhan Yayınları, İstanbul 19985.
HELL, C. “Beliyye”, İA, II, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1961, s. 491.
HEYET, Mecma‘ut- Tefâsîr, I- VI, İstanbul 1317.
İBN-İ HACER EL- HEYTEMİ, ez- Zevâcir ‘An İktirâfi’l- Kebâir, (İslam’da Helaller ve Haramlar), I- II, terc., Ahmet Serdaroğlu- Lütfi Şentürk, İstanbul 1986.
İBN-İ ÂBİDİN, Muhammed Emin, Hâşiyetüİbn-i Âbidîn, I- VIII, Kahraman Yayınları, İstanbul 1984.
İBN-İ HİŞAM, Abdülmelik b. Hişam, Sîretü’n- Nebi, I-IV, Beyrut 1981.
İBN-İ KESİR, İsmail b. Dımâr, Tefsîru’l-Kurâni’l-Azîm, I-IV, Çağrı Yayınları, İstanbul 1987.
İBN-İ MÂCE, Muhammed b. Yezid, Sünen, I- II, el- Mektebetü’lİslâmiyye, İstanbul ty.
İBNÜ’L- KELBİ, Hişam b. Muhammed, Kitâbu’l-Asnâm, Kâhirety. İŞLER, Emrullah, “Tarafe”, DİA, XXXX, İstanbul 2011, s. 14.
KÖKSAL, M. Âsım, Hz. Muhammed ve İslamiyet, I- XII, Şamil Yayınevi, İstanbul 1981.
LINGS, Martin, Hz. Peygamber’in Hayatı,Terc.,Nazife Şişman, İstanbul 1996.
LUIS MA’LÛF, el-Müncid, Beyrut ty.
MANSUR ALİ NASİF, et- Tâcu’l- Câmi‘uli’l- Usûl, I- V, Mektebetü Pamuk, İstanbul 1961.
MÂVERDİ, Ali b. Muhammed, el- Ahkâmu’s- Sultâniye, Mısır 1966.
MUHAMMED HAMİDULLAH, İslam Peygamberi, I- II, terc., Salih Tuğ, İrfan Yayınevi, İstanbul 1980.
MUHAMMED RIZA, Muhammed, Dâru’l- Kütübi’l-İslâmiyye, Beyrut 1988.
SAN’ÂNİ, Muhammed b. İsmail, Sübülü’s-Selâm, I-IV, Dâruİhyâi’tTürâsi’l- ‘Arabi, Beyrut 1960.
SARICIK, Murat, “III. Murad Devrinde Hayvan Haklarıyla İlgili Bir Ferman”, SDÜ. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 6, Isparta 1999, s. 69- 78.
SARICIK, Murat, “Hz. Peygamber’in Canlılara Şefkât ve Merhameti”, Tebliğler, SDÜ, İlâhiyat Fakültesi, III. Kutlu Doğum Sempozyumu, 20 Nisan, 2000, s. 195- 214.
SARICIK, Murat, “Kültürümüzde Kuş Yuvasına ve Yavrusuna Dokunmama Konusunda Birkaç Örnek”, SDU İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 8, Isparta 2001, s.17- 34.
SARICIK, Murat, Cahiliye Kültürü, Fakülte Kitabevi, Isparta 2002.
SARICIK, Murat, İnanç ve Zihniyet Olarak Cahiliye, Nesil Yayınları, İstanbul 2011.
SARICIK, Murat, Hz. Muhammed’in Çağrısı- Medine Dönemi, Nesil yayınları, İstanbul 2009
ŞENER, Mehmet, “Hayvan”, DİA, XVII, İstanbul 1998, s. 93- 94.
ŞENER, Mehmet, “Cenaze”, DİA, VIII, İstanbul 1993, s. 355- 357.
TOPALOĞLU, Bekir, “Rahman”, DİA, XXXIV, İstanbul 2007, s. 214- 217.
TOPALOĞLU, Bekir, “Raûf”, DİA, XXXIV, İstanbul 2007, s. 468.
TOPRAK, Süleyman, “Haşir”, DİA, XVI, İstanbul 1997, s.416- 417.
VAKIDİ, Muhammed b. Ömer, El-Meğâzi, I-III, London, 1966.
YAVUZ, A. Fikri, İslam İlmihali, Çile Yayınları, İstanbul 1989, s. 499.
YAVUZ, Y. Şevki, “Ba’s”, DİA, V, İstanbul 1992, s. 98- 100.
YAZIR, M. Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, I- IX, Eser Neşriyat, İstanbul 1979.
ZEBİDİ, Ahmed b. Abdullatif, Tecrîd-i Sarîh Tercümesi, I- XIV, Tercüme ve Şerh: Kâmil Miras, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1985- 1986
ZEHEBİ, Osman b.Kaymaz, Kitâbu’lKebâir, Beyrut, ty.
İnternet Kaynakları
http://buharihadis.blogspot.com.tr.
http://www.blogspot.com.
http://www.uludagsozluk. com.
https://www.itusozluk.com.
http://www.notdenizi.com.
http://www.Dinimizislam.com.
http://www.charollais.net.
http://www.xresimleri.com.
http://www.nasibimce.com; http://www.offroadcuyuz.com.
http://hulasatulkuranvehulasatulislam.blogspot.com.tr.
https://www.itusozluk.com; akıllı.tv