Yrd.doç.dr.cantürk KAYAHAN, Uzman M. Barış AKÇAY, Uzman Cahit MEMİŞ, Uzman Özge Öğüç YÜRÜKOĞLU

TÜRK REEL SEKTÖRÜNÜN KUR RİSKİNDEN KORUNMADA OPSİYON KULLANIMI ve ALGILANAN VOLATİLİTENİN KORUNMA MALİYETLERİNE ETKİLERİ

2000’li yılların başından itibaren dünyada hız kazanan büyüme trendi ve likidite bolluğu, 2007 yılı sonunda sıkıntılı bir sürece girmiştir. 2001 krizinden yeni çıkmış ve istikrarlı bir ekonomiye ihtiyaç duyan Türkiye, bu rüzgârın etkisine 2002 yılından itibaren girerken bu süreçte; enflasyon düşmüş, faizler gevşemiş, özelleştirme hız kazanmış ve sermaye piyasalarına yoğun olarak yabancı sermaye girişi olmuştur. Reel sektör ise, piyasalarda yaşanan gelişmelerin etkisiyle profesyonel risk yönetimi anlayışından uzaklaşmış, sürekli büyüme, yabancı kaynaklı kredi kullanımı ve yeni yatırımlar ile ciddi bir borç yükü altına girmiştir. Bunun yanında enerji ve hammadde fiyatlarındaki belirsizliklere kur ve paritelerdeki oynaklıklar da eklendiğinde piyasalar için belirsizlikler ciddi şekilde artmıştır. Reel sektör tarafından kullanılan krediler; kısa, orta ve uzun vadeli Türk Lirası ve yabancı para cinsinden kredilerdir. Yabancı para cinsinden olan krediler nedeniyle firmalar kur riskine maruzdur. Özellikle ithalat ve ihracat yapan firmalar kur riski taşımakta ve korunma (hedging) uygulamaları konusunda da ciddi ölçüde zayıftırlar. Bu çalışmada, reel sektörün kur riskinden korunmada kullanılabileceği en önemli finansal araçlardan birisi olan opsiyon kontratlarının fiyat gelişimleri incelenmiştir. Yapılan analizler için opsiyon kontratları gerçek piyasa verileri ile fiyatlanmıştır. Bu kapsamda Ocak 2007 ve Ekim 2008 tarihleri arasındaki bir ve üç aylık USD/TRL ve EUR/TRL için algılanan volatilite (implied volatility) datası ve TRL, USD ve EUR cinsi bir ve üç aylık depo oranları Bloomberg data sağlayıcısından alınmıştır. Reel sektörün opsiyon kullanımında en çok ilgilendiği konu prim seviyesidir. Prim ise algılanan volatiliteye bağlı olarak değişmekte ve korunma maliyetini belirlemektedir. Dolayısıyla, çalışmada opsiyon fiyatlarını etkileyen en önemli parametrelerden birisi olan ve piyasadaki risk algısına bağlı olarak değişen algılanan volatilitenin, opsiyon fiyatlarını nasıl etkilediği ve hangi algılanan volatilite seviyesinde opsiyon priminin reel sektör için uygun olduğu araştırılmıştır. Ayrıca, prim seviyeleri yükseldiği zaman düz (vanilla) opsiyon kullanmak yerine hangi stratejiler ve egzotik kontratlar kullanılarak prim seviyesi düşürülebilir irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Opsiyon, kur riski, reel sektör

Türk Reel Sektörünün Kur Riskinden Korunmada Opsiyon Kullanımı ve Algılanan Volatilitenin Korunma Maliyetlerine Etkileri

Keywords:

-,

PDF

___

BIS (Bank For International Settlement), (2007), Triennial Central Bank Survey, Foreign Exchange and Derivatives Market Activity, December 2007, Basel, Switzerland.
Black Fischer and Scholes Myron, 1972. "The Valuation of Option Contracts and a Test of Market Efficiency", Journal of Finance, American Finance Association, vol. 27(2), pp. 399-417, May.
Black Fisher and Scholes Myron., 1973, “The Pricing of Options and Corporate Liabilities”, Journal of Political Economy, 81, (May 1973), pp. 637~659.
Bodurtha James N, Jr and Courtadon Georges R, 1986. " Efficiency Tests of The Foreign Currency Options Market", Journal of Finance, American Finance Association, Vol. 41(1), pp. 151-62, March.
Canina Linda and Figlewski Stephen, 1993, "The Informational Content of Implied Volatility", Review of Financial Studies, Oxford University Press for Society for Financial Studies, vol. 6(3), pp. 659-81.
Christoffersen Peter and Mazzotta Stefano, 2004, "The Information Content of Over-The-Counter Currency Options", Working Paper Series 366, European Central Bank.
Garman, M.B. & S. Kohlhagen (1983). “Foreign Currency Option Values”, Journal of International Money and Finance, 2, 231-238.
Giddy Ian and Dufey Gunter, 2006, The Management of Foreign Exchange Risk, New York University, Stern School of Business, http://pages.stern.nyu.edu/~igiddy/fxrisk.htm(21.05.2006)
Hull John C., 2000, Options, Futures, & Other Derivatives, Fourth Edition, Prentice Hall International Inc., U.S.A.
Jorion, Philippe, 1995, “Prediction Volatility In The Foreign Exchange Market”, Journal of Finance, 2, (1995), pp 507~528.
Jorion Philippe, 2002, Financial Risk Manager-Handbook 2001-2002-, Wiley Finance(second edition),GARP(Global Association of Risk Professionals), Canada.
Merton R. 1973, "Theory of Rational Option Pricing", Bell Journal of Economics & Management (June 1973).
Neely Christopher J., 2004, "Forecasting Foreign Exchange Volatility: Why Is Implied Volatility Biased and Inefficient? and Does It Matter?”, Working Papers 2002-017, Federal Reserve Bank of St. Louis.
Poon Ser-Huang and Granger Clive W. J., 2003, “Forecasting Volatility in Financial Markets: A Review”, Journal of Economic Literature Vol. XLI (2003) pp.478~539.
POON Ser-Huang, (2005), A Practical Guide to Forecasting Financial Market Volatility, Wiley Finance, John Wiley & Sons Ltd., England.
TCMB (2008), Mayıs 2008 Finansal İstikrar Raporu, httpwww.tcmb.gov.tryenievdsyayinfinistFir_TamMetin6.pdf(30.11.2008)
Whaley, R., 1993, “Derivatives On Market Volatility: Hedging Tools Long Overdue”, Journal of Derivatives, 1, (1993), pp 71~84.