MECLİS-İ MEB’USÂN ZABIT CERİDELERİ (1293=1877) ÜZERİNDEN TÜRK BELEDİYECİLİĞİNİ ANLAMAK

Bu çalışmanın amacı, I. Meşrutiyet Dönemi’nde belediyelerle ilgili yasal düzenleme çalışmalarını ve yaşanan tartışmaları Meclis-i Meb’usân Zabıt Cerideleri üzerinden anlamaya çalışmaktır. Çalışmada, belediye örgütünün kuruluşu tarihsel süreç içinde genel hatlarıyla ele alınmış ve sonrasında Dersaâdet Belediye Kanunu ve Vilâyât Belediye Kanunu’nun Meclis-i Meb’usân’da görüşülmesi sırasındaki tartışmalar içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Ortaya çıkan bulgular, meclis toplantılarındaki tartışmaların, İstanbul ve taşra belediyelerinin durumu; İstanbul’un yirmi belediyeye bölünmesi; belediye kurulacak yerler ve nüfus kriteri; belediye başkanı ve belediye meclisi; belediye organlarının seçimi; seçme ve seçilme; belediye personeli; mali yapı; belediyenin görevleri konularına odaklandığını göstermektedir.

Meclis-İ Meb’usân Zabıt Cerideleri (1293=1877) Üzerinden Türk Belediyeciliğini Anlamak

Keywords:

-,

___

  • Bilal ERYILMAZ, Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İşaret Yayınları, İstanbul 1992.
  • Bilal ERYILMAZ, Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılanması, Birleşik Yayıncılık, İstanbul 1997.
  • Birgül Ayman GÜLER, Yerel Yönetimler Liberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım, TODAİE Yayınları, Ankara 1998.
  • Burhan KUZU, Türk Anayasa Metinleri ve İlgili Mevzuat, Filiz Kitabevi, İstanbul 1988.
  • Enver Ziya KARAL, “Tanzimat’tan Evvel Garplılaşma Hareketleri 1718–1839”, Tanzimat I, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: 3273, İstanbul 1999, s. 13–30.
  • Halil NADAROĞLU, Mahalli İdareler, 4. b., Beta Basım Yayım, İstanbul 1989.
  • Hamiyet Sezer FEYZİOĞLU ve Selda KILIÇ, “Tanzimat Arifesinde Kadılık- Naiplik Kurumu”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 38, Ankara 2005, s. 31-53.
  • Henri PIRENNE, Ortaçağ Kentleri Kökenleri ve Ticaretin Canlanması, 4. b., İletişim Yayınları, İstanbul 1994.
  • İlber ORTAYLI, “İmparatorluk Döneminde Mahalli İdarelerin ve Belediyeciliğin Evrimi”, Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, İlhan Tekeli- İlber Ortaylı, Ergun Türkcan (Ed.), Türk İdareciler Derneği Bilimsel Araştırma Dizisi: 2, Ankara 1978, s. 3-24.
  • İlber ORTAYLI, “Osmanlı İmparatorluğu’nda İdari Modernleşme ve Mahalli İdare Alanındaki Gelişmeler”, Osmanlı İmparatorluğu’nda İktisadi ve Sosyal Değişim Makaleler I, İlber Ortaylı, 2. b., Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
  • İlber ORTAYLI, “Yerel Yönetim: Devraldığımız Miras”, Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl Uluslararası Sempozyum Bildiri ve Tartışmalar, Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara 23-24 Kasım 1990, s. 63-74.
  • İlber ORTAYLI, Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, Turhan Kitabevi, Ankara 1994.
  • İlber ORTAYLI, Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
  • İlber ORTAYLI, Tanzimatdan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, Hil Yayınları, İstanbul 1985.
  • İlber ORTAYLI, Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler (1840-1878), Sevinç Matbaası, Ankara 1974.
  • İlber ORTAYLI, Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, 2. b., Cedit Neşriyat, Ankara 2008.
  • İlhan TEKELİ, “Yerel Yönetimlerde Demokrasi ve Türkiye’de Belediyelerin Gelişimi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, Haziran 1983, s. 3-22.
  • İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1988.
  • Kemal GÖZLER, Anayasa Hukukuna Giriş, 12. b., Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa 2008.
  • Meclis-i Meb’usan Zabıt Ceridesi (1293=1877), Hakkı Tarık US (Toplayan), Vakit Gazete-Matbaa-Kütüphane, İstanbul 1939.
  • Meclis-i Meb’usan Zabıt Ceridesi (1293=1877-1878), İkinci Cild, Hakkı Tarık US (Hazırlayan), Vakit Gazete-Matbaa-Kütüphane, İstanbul 1954.
  • Mehmet SEYİTDANLIOĞLU, “Yerel Yönetim Metinleri (I), Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 4, Sayı 6, Kasım 1995, s. 85-102.
  • Mehmet SEYİTDANLIOĞLU, “Yerel Yönetim Metinleri (XV) Dâire-i Belediye Meclislerinin Tertibi Hakkında T’alimât”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 7, Sayı 4, Ekim 1998, s. 133-139.
  • Mehmet SEYİTDANLIOĞLU, “Yerel Yönetim Metinleri IV: Şehremaneti’nin Kuruluşu ve Şehremaneti Nizamnamesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 5, Sayı 3, Mayıs 1996, s. 75-82. Musa
  • İmparatorluğunda Kadılık Kurumu ve 1838 Tarihli “Tarîk-i İlmiyye’ye Dâir Ceza Kânunnamesi”, AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 14, Sayı 25, 1981-1982, s.139-161.
  • Musa ÇADIRCI, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • Muzaffer SENCER, “Tanzimat’a Kadar Osmanlı Yönetim Sistemi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, Haziran 1984, s. 21-44.
  • Osman Nuri ERGİN, Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, Cilt 3, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1995.
  • Osman Nuri ERGİN, Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, Cilt 4, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1995.
  • Stanford J. SHAW, E. K. SHAW, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, Cilt 2, Mehmet Harmancı (Çev.), e yayınları, İstanbul 1994.
  • Yaşar YÜCEL, “Osmanlı İmparatorluğu'nda Desantralizasyona (Adem-i Merkeziyet) Dair Genel Gözlemler”, Belleten, Cilt XXXVIII, No:152, Ekim 1974, s.657-707.
  • Ziya KAZICI, Osmanlı’da Yerel Yönetim (İhtisap Müessesesi), Bilge Yayınları, İstanbul 2006.
  • Ziyaeddin Fahri FINDIKOĞLU, “Tanzimat’ta İçtimai Hayat”, Tanzimat II, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: 3275, İstanbul 1999, s. 619-659.