BİLGİ TOPLUMUNDA DİJİTAL BÖLÜNME: BİLİŞİM VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ KULLANIM YETENEKLERİ ÜZERİNDEN BİR TARTIŞMA

Günümüz toplumlarını, gerek Castells gerekse Van Dijk ağ toplumu olarak adlandırmaktadır. Bunun nedeni dünyanın teknolojik ağlarla bağlantılı ve bağımlı hale gelmesi ve ağlar aracılığı ile iletişimin küresel düzeyde yaygınlaşarak kullanılmasıdır. Bu noktada Türkiye’de bireylerin bilişim teknolojilerini kullanım durumu bir dijital eşitsizlik yaratmakta mıdır ve bir dijital bölünmeden söz edilebilinir mi, soruları araştırmanın temel problemi olarak belirlenmiştir. Bu dijital bölünmenin olup olmadığını tespit etmek üzere, Türkiye çapında 16-74 yaş aralığındaki bireylerde; bilgisayar ve interneti kullanım yeteneklerinin yaş, cinsiyet, eğitim, çalışma durumu, kullanma sıklıkları, kullanma amaçları ve bulundukları bölge durumlarına göre farklı etkilerinin olup olmadığı lojistik regresyon analizi ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırma, TÜİK tarafından gerçekleştirilen 2016 Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması’nın verilerinin birincil analizine dayanmaktadır. Çalışmada ortaya çıkan sonuçların kamu politikası oluşturulmasında etkili olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bilgi toplumu, Dijital bölünme, İletişim ve bilişim teknolojileri, Bilişim teknolojileri kullanım yetenekleri, E-yetenek

DIGITAL DIVIDE IN INFORMATION SOCIETY: A DISCUSSION ON THE USE SKILLS OF ICTS

Both Castells and Van Dijk define today’s societies as network society. The reason for this is that the world becomes connected and dependent on technological networks and is used on a global scale by means of networks. At this point, the use of information and communication technologies by individuals in Turkey leads to digital inequality and it is wondered if it is possible to discuss on a digital divide as the main problem of research. In the age range of 16-74 years; logistic regression analysis was applied to determine whether the computer and internet use skills have different effects according to age, gender, education, working status, frequency of use, purpose of use and region situation. This research is based on the primary analysis of data from the 2016 Household Computing Technologies Usage Survey conducted by TURKSTAT. The results of the study are thought to be effective in creating public policy.

Keywords:

Information society, Digital divide, ICTs, ICT use skills, E-skills,

PDF

___

BELL, D. (1997). The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting. Basic Books, New York.
BARZIHAI-NAHON, K. (2006). “Gaps and bits: Conceptualizing Measurements for Digital Divide/s”, The Information Society, 22: 269-278.
BORNMAN, E. (2016). “Information Society and Digital Divide in South Africa: Results of Longitudinal Surveys”, Information, Communication & Society, 19(2):264-278.
CASTELLS, M. (2008). Ağ Toplumunun Yükselişi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
DEVAN, S., RIGGINS, F.J. (2005). ¨The Digital Divide: Current and Future Research Directions¨, Journal of the Association for Information Systems, 6(12): 298-337.
FACER, K. VE FURLONG, R. (2001). “Beyond the Myth of the 'Cyberkid': Young People at the Margins of the İnformation Revolution”, Journal of Youth Studies, 4(4): 451-469.
HARGITTAI, E. (2002). Second level Digital Divide: Differences in People's Online Skills. First Monday, 7(4).
HARGITTAI, E. ve SHAFER, S. (2006). “Differences in Actual and Perceived Online Skills: The Role of Gender”, Social Science Quarterly, 87(2): 432-448.
HARGITTAI, E. ve HINNANT, A. (2008). “Digital Inequality, Differences in Young Adults’ Use of the Internet”, Communication Research, 35(5): 602-621.
HARGITTAI, E. (2010). “Digital Na(t)ives? Variation in Internet Skills and Uses among Members of the ‘Net’”, Sociological Inquiry, 80(1): 92-113.
HOWARD, P.E., RAINIE, L. ve JONES, S. (2001). “Days and Nights on the Internet”, American Behavioral Scientist, 45(3): 383-404.
KALKINMA BAKANLIĞI, (2015). 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı. Bilgi Toplum Dairesi Başkanlığı, Ankara. Erişim tarihi 24 Ekim 2017, Erişim adresi: http://www.bilgitoplumustratejisi.org.
KENNEDY, T., WELLMAN, B., KLEMENT, K. (2003). “Gendering the Digital Divide”, IT&Society, 1(5), pp.72-96.
MARTÍNEZ-CANTOS, J.L. (2017). Digital Skills Gaps: A Pending Subject for Gender Digital İnclusion in the European Union”, European Journal of Communication Research, 8(1): 55-76.
MCLUHAN, M. (2001). Global Köy: 21. Yüzyılda Yeryüzü Yaşamında ve Medyada Meydana Gelecek Dönüşümler. Scala Yayıncılık.
MOORE, N. The Information Society. Erişim tarihi: 24 Ekim 2017, Erişim adresi:http://www.unesco.org/webworld/wirerpt/wirenglish/chap20.pdf.
ROBINSON, J.P., DIMAGGIO, P., HARGITTAI, E. (2003). “New Social Survey Perspectives on the Digital Divide”, IT&Society, 1(5): 1-22.
NORIS, P. (2001). Digital Divide: Civic Engagement, Information Poverty and The Internet Worldwide. Cambridge Üniversitesi Yayını: Cambridge.
PHILIP, L., COTTRIL, C. FARRINGTON, J., WILLIAMS, F., ASHMORE, F. (2017). “The Digital Divide: Patterns, Policy and Scenarios for Connecting the ‘Final Few’ in Rural Communities across Great Britain”, Journal of Rural Studies, 54: 386-398.
RASHID, A.T. (2016). “Digital Inclusion and Social Inequality: Gender Differences in ICT Access and Use in Five Developing Countries”, Gender, Technology and Development, 20(3): 306-332.
ROBINSON, L., COTTEN S.R., ONO, H., QUAN-HAASED, A., MESCH, G., CHEN, W., SCHULZ, J., HALE, T. M., STERN, M.J. (2015). “Digital İnequalities and Why They Matter”,. Information, Communication & Society, 18(5): 569-582.
SASSI, S. (2005). “Cultural Differentiation or Social Segregation? Four Approaches to the Digital Divide”, New Media & Society, 7(5): 684-700.
SCHLEIFE, K. (2010). “What Really Matters: Regional versus Individual Determinants of the Digital Divide in Germany”, Research Policy, 39 (1): 173-185.
SELWYN, N. (2004). “Reconsidering Political and Popular Understandings of the Digital Divide”, New Media & Society, 6(3): 341-362.
SELWYN, N. (2006). “Digital division or digital decision? A Study of Non-Users and Low-Users of Computers”, Poetics, 34: 273-292.
TÜİK. (2016). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
VAN DEURSEN, A. ve VAN DIJK, J. (2010). “Internet Skills and the Digital Divide”, New Media & Society, 13(6): 893-911.
VAN DIJK, J., HACKER, K. (2003). “The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon”, The Information Society, 19(4): 315-326.
VAN DIJK, J. (2016). Ağ Toplumu. (Çev. Özlem Sakin). Kafka EPSİLON Yayıncılık, İstanbul.
VINCENTE, M.R., LOPEZ, A.J. (2011). “Assessing the Regional Digital Divide Across the European Union-27”, Telecomunications Policy, 35:220-237.
WEISER, E.B. (2000). Gender Differences in Internet Use Patterns and Internet Application Preferences: A Two-Sample Comparison, Cyberpsychology & Behavior, 3(2): 167-178.