Öz Seyyid Haşim’in Bilgi Mecmuası’nda yer alan 1329 (1911) yılına ait 10 sayfalıkmakalesi, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış olup aslında bu kadarla sınırlı değildir.Devamı olabileceği sonuna yazdığı ‘bitmedi’ ifadesinden sanılmaktadır. Makale varolan haliyle hukuk okullarını ve hak mefhumunun bu okullara ve düşünürlere görenasıl farklı yorumlandığını açıklamaktadır. Bu makaleyi kaleme almasındaki amacı,hukukun o zamanlardaki anlayış tarzlarının izah etmek olarak özetleyebiliriz.Seyyid Haşim, Hukuk-u Tabiiye mektebi yani günümüzde bilinen adıyla,Doğal (Tabii) Hukuk okuluna mensup olan düşünürlerin hakkı nasılyorumladıklarına ve bu anlayışlarının hangi devirlerde mevcut olduğuna yervermiştir. Bu hususta, Yunanlılar ve Romalılarda hakkın nasıl bir yer bulduğundan,Hıristiyanlığın ortaya çıkışıyla kiliselerin hakkı nasıl tanımladıklarındanbahsetmiştir. Tam bu noktadan sonra sözü Grotius’a getirdiği, onun hakkı tabir edişive kiliseye karşı nasıl bir tavır takındığını aktardığı görülmektedir. Grotius’dan sonraDoğal Hukuk’un Avrupa’ya yayıldığını söyleyerek; Hobbes ve Locke’un birbirine zıthak anlayışlarını ele almıştır.Doğal Hukuk akımının Fransa’da tamamıyla benimsenmediğinden bahisle,Fransız düşünürler Montesquieu ve Rousseau’nun görüşlerini aktarmıştır. Burada daMontesquieu’nun eseri, günümüzdeki adıyla ‘Kanunların Ruhu’nun nasıl yeni bir Süleyman Demirel Üniversitesi Kamu Hukuku Yüksek Lisans Öğrencisi.130 Derya SINAKÇISDÜHFD CİLT: 7, SAYI 2, YIL 2017saha açmış olduğunu anlatmaktadır. Bu eserin o güne kadarki hukuk tarihinde neanlamda ‘ilk’ kabul edildiğinden, ne gibi unsurlara cevap verdiğine kadardeğerlendirme yaptığı görülmektedir. Son olarak Rousseau’nun görüşleriylemakalesini bitirmiştir.Özetle; Seyyid Haşim, hukuk okullarından Doğal Hukuk’u baz alarak buokula mensup olanlar ve olmayanlar üzerinden hukuka bakış açılarını anlatmayaçalışmıştır. Seyyid Haşim’in hukuka bakışı anlatabilmekteki en doğru yolu,düşünürlerin öncelikle hakka nasıl baktıklarını incelemekte bulduğu görülmektedir.