AVRUPA DOĞRU İDARİ DAVRANIŞ YASASI VE İYİ YÖNETİM İLKELERİ ÜZERİNDEN YEREL YÖNETİMLERDE REFORM
Son yirmi yılda halkın istek ve ihtiyaçlarına cevap verme görevini daha çok
üstlenmeye başlayan yerel yönetimlerin yeniden yapılanma sürecine girdiği
izlenmektedir. Bu süreçte yerel yönetimlerin etkinlik ve etkililiğini arttırılmasına
yönelik çabalara ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği üyelik sürecinin
etkisiyle kamu yönetiminde meydana gelen değişmeler sonucu vatandaşlara sunulan
hizmetlerin boyutu ve niteliği değişmiştir. Bu süreçte yönetim anlayışı ve yönetimin
öncelikleri de değişmiştir. Bir taraftan hizmet kalitesini arttıracak çalışmalar
yapılırken diğer taraftan kamu yönetimindeki unsurların ‘iyi’leştirilmesi
amaçlanmıştır. Bu çalışmada katılımcılık, şeffaflık, vatandaş odaklılık, hesap
verebilirlik gibi iyi yönetim ilkelerinin toplumsal etik ve değerler bütününe sağladığı
katkılar ve bu ilkelerin yerel yönetimler üzerindeki etkileri açıklanmaya çalışılmıştır.
Bu kapsamda Türkiye’nin Avrupa Birliğine üyelik süreciyle etkisini hissettiren
reform dalgalarının etkileri iyi yönetim ilkeleri üzerinden incelenmiştir.
Çalışmada öncelikle Avrupa Birliği kamu yönetimleri için öngörülen temel
ilkelerden yola çıkılacak, ardından iyi yönetim ilkeleri ve Türkiye’ye yansımaları
sorgulanacaktır. Yine Avrupa Birliği kamu yönetimlerinin en öncelikle parçalarından
sayılan yerel yönetimler için iyi yönetim ilkeleri değerlendirilecektir. Son olarak bu
kapsamda politika önerileri ve gelecek projeksiyonları oluşturulmaya çalışılmıştır.
___
- KAYNAKLAR
AKALAN, Recai Abdullah, “Türk Kamu Hizmetinde İyi Yönetim ve
Yolsuzlukla Mücadele”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya, 2006.
AKÇAKAYA, Murat, “Yeni Yönetim Anlayışının Yerel Yönetimlere
Yansımaları”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.9, 105-130, Ocak-Nisan
2017.
AKYEL, Recai ve KÖSE, Ömer Hacı, “Kamu Yönetiminde Etkinlik
Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi için Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi,
S.466, 9-24, Mart, 2010.
AKÇAY, Mehmet, “Belediyeler ve İyi Yönetişim”, Ankara Soyal Bilimler
Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2013.
AKYILMAZ, Bahtiyar, “İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası”,Gazi
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.VII, S.1-2, 143-158, Aralık, 2003.
ARGÜDEN, Yılmaz, “İyi Yönetişim”, 2012,
http://www.arguden.net/tr/makaleler/iyi-yonetisim-3/B (ET:10.10.2018).
ARSLAN, İbrahim, “İyi Yönetişim Perspektifinde Karar Alma Süreci”,
2016, https://ibrahimarslanblog.wordpress.com/2016/02/04/iyi-yonetisimperspektifinde-karar-alma-sureci(ET:10.10.2018).
ARSLANER, Hakan ve KARACA, Yakup, “Türkiye Kamu Yönetiminde
Yönetişim Algısı: Aydin İli Vergi Dairelerinde Bir Uygulama”,Adnan Menderes
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y.4, S.49, 128-151, Aralık, 2017
ATMACA, Yıldız, “Optimal Belediye Büyüklüğü ve Yeni Büyükşehir
Belediye Yasası”, Çankırı Kartekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, C.3, S.2, 168-184, 2013.
AUSAİD, The Australian Government’s Overseas Aid Program, Good
Governance: Guiding Principles For Implementation. Canbera: Australian Agency
For International Development (Ausaıd), 2000.
AVRUPA KOMİSYONU, “Avrupa Temel Haklar Şartı”, 2012,https://eurlex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:12012P/TXT&from=EN,
(ET:03.04.2020).
AVRUPA OMBUDSMANLIĞI, Avrupa Doğru İdari Davranış Yasası,
Avrupa Ombudsmanlığı, Brüksel, 2015.
BATALLİ, Mırlında ve FEJZULLAHU, Artan, Principles of Good
Administration under the European, 2018.
CODE OF GOOD ADMİNİSTRATİVE BEHAVİOR, PécsJournal of
International and European Law, 2018/126-35.
BAYRAMOĞLU, Sonay, Yönetişim Zihniyeti, İletişim Yayınları, İstanbul,
2005.
BULUT, Yakup ve ASLAN, Miraç Muhammed,“Kutadgu Bilig’de İyi
Yönetimin Esasları”Ombudsman Akademik, S. Özel Sayı 1, Kamu Hizmetlerinde İyi
Yönetim İlkeleri, 15-25, Aralık, 2018.
239 │ Oğuzhan ERDOĞAN
CARDONA, Francisco, “Integrating National Administrations into the
European Admistrative Space”, Conference on Public Administration Reform
andEuropean Integration, 26-27 March 2009, Budva, Montenegro.
http://www.sigmaweb.org/publicationsdocuments/42747690.pdf, (ET:10.03.2020).
ÇOŞKUN, Emrah Alper ve AKCAN, Fatih Abdullah, “Kurumsal
Yönetişim İlkelerinin Benimsenmesinin Örgütselçekiciliğe Etkisi”,Osmaniye Korkut
Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2 S.1, 64-75, Haziran,
2018.
DUMAN, İlker,“Ölçülülük İlkesi, Yalnız Anayasa Mahkemesinin Dikkate
Alacağı Bir İlke Olmayıp, Devlet ve Toplum Hayatının Her Alanında Göz Önünde
Bulundurulması Gerekir”, 2016,
https://www.ilkerduman.av.tr/?d=1111(ET:10.10.2019).
EDRC, “Goodgovernance–theconcept”,
2018,http://www.edrc.ro/docs/docs/11-17.pdf, (ET:15.10.2018).
EKEN, Musa, “Kamu Yönetiminde Gizlilik Geleneği ve Açıklık İhtiyacı”,
Amme İdaresi Dergisi, Y.27, S2, 25-54, Haziran, 1994.
EMİNİ, Tufan Filiz ve AYAZ, Eren Çağlar, “Türkiye’de Bilgi Edinme
Hakkı: Açıklık ve Şeffaflık İlkelerinin Belediye Web Sayfalarına Yansıması”,Journal
Of Awareness, S.3, Özel Sayı, 267-278, Aralık, 2018.
EMİNİ, Tufan Filiz, “Türkiye’de Yerel Yönetimler Reformunun İç ve Dış
Dinamikleri’’, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Y.16, S.2, 31-48, 2009.
ERDOĞAN, Oğuzhan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel
Yönetimler, Sage Yayınları, Ankara, 2019.
FOX, Jonathan, “The Uncertain Relations Between Transparency and
Accountability”, Development in Practice, Y.17, S.4-5, 663-671, November, 2007.
HOŞTUT, Sibel, “Kurumsal Yönetişim ve Halkla İlişkiler:Halkla İlişkiler
Uzmanlarıyla Niteliksel Bir Araştırma”,Selçuk İletişim, 9 (1): 55-71, 2015.
IFAD (International Fund for Agricultural Development Executive Board) –
Sixty-SeventhSession Rome, 8-9 September 1999 GoodGovernance: An
Overvıewhttps://www.ipa.government.bg/sites/default/files/pregleddobro_upravlenie.pdf sayfa, (ET: 05.10.2018).
ITC, “Report Of The Commission On Global Governance Our Global
Neighbourhood”, 2018,
http://www.itcilo.it/english/actrav/telearn/global/ilo/globe/gove.htm (ET:
09.10.2018).
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI, 7.05.2002 tarih ve B050ÖKM0000011-12/467
sayılı, “iyi yönetimin geliştirilmesi ” konulu bir yönerge
İZCİ, Ferit - SARITÜRK, Mehmet, “Değişen Kamu Yönetimi Anlayışı: İyi
Yönetişim ve Temel Bileşeni Olarak Hesap Verebilirlik” International Journal of
Academic Value Studies (Javstudies), 3(13), 2017.
JOHNSTON, Michael, Good Governance: Ruleof Law, Transparency, and
Accountability. New York: United Nations Public Administration Network, United
Nations Public Administration Network, New York, 2006.
KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURULU, Etik Rehberi, Ankara, 2004.
Avrupa Doğru İdari Davranış Yasası ve İyi Yönetim İlkeleri Üzerinden Yerel
Yönetimlerde Reform
Hakemli Makale
240
SDÜHFD CİLT: 10, SAYI: 1, YIL: 2020
KARAKUL, Selman, Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim
İlkeleri. Ombudsman Akademik Dergisi, 2(3), 61-105, 2015.
KAYA, Safiye, Hesap Verme Sorumluluğu, Parlamento ve Sayıştay, 2. Kamu
Mali Yönetim Reformu Arenası, Ankara, 2003.
KAYA, Erol, Yerel Yönetimler Reformu Ve Belediyelerde Yeniden Yapılanma.
Kent Yönetimi Dizisi: 2, İlke Yayınevi, İstanbul, 2003.
KAYA, Erol, “Türkiye’de Yeni Bir Dönem: Yerel Yönetimler Reformu (2)”,
http://erolkaya.com/wp-content/uploads/makaleler/turkiye-de-yeni-bir-donem-yerelyonetimler-reformu-II.pdf (ET:01.02.2020).
KAYMAK, Oktay, “Antik Çağ’dan Günümüze Bir Işık; Aristoteles’in
Yönetim Biçimleri”, 2017, https://www.ilimvemedeniyet.com/antik-cagdangunumuze-bir-isik-aristotelesin-yonetim-bicimleri.html(ET:10.10.2018).
KDK, İyi Yönetim İlkeleri Rehberi, Kamu Denetçiliği Kurumu Yayınları,
Ankara, 2019.
KÖSEKÂHYA, Gamze, Katılımcılık ve İyi Yönetişim, İyi Yönetişimin Temel
Unsurları, Maliye Bakanlığı ABDİB Yay., Ankara, 2003.
KÜRESEL YÖNETİM KOMİSYON (1996). Küresel Yönetim Komisyonu
Raporu: Küresel Komşuluk, çev. Belkıs Çorakçı Dişbudak, Ankara: Türkiye Çevre
Vakfı, 169.
MENDES, Joana, “Good Administration in EU LawandtheEuropeanCode of
GoodAdministrativeBehaviour”, SSRN Electronic Journal, Y.131, S.9, 15-19,
March, 2009.
MİNİSTRY OF EDUCATİON AND EMPLOYMENT OF MALTA,
Governance, 2008,
http://www.education.gov.mt/youth/pdf_cyf/cyf_themes_concept_papers/cg_governa
nce_paper.pdf. (ET: 01.10.2018).
MUSTAFA, Areean, “Comprehension of thePrinciple of Good
Administration in the Framework of EU Administrative Law”, JUHD, Y.3, S.1, 259-
267, March, 2017.
NURUDİN, Suzie Mat, HASHİM, Rugayah, ZULKİFLİ, Nursyahida,
RAHMAN, HAMİK, SaidatulAkma,veMOHAMED,AhmadShahPakeer, “Good
Governance Practices at Local Government: Experience from the Seremban
Municipal Council”. Advanced Science Letters, 23(1), 457-461. DOI:
10.1166/asl.2017.7221, (ET: 12.10.2018).
OECD, Kamu Yönetimi İlkeleri, OECD/SIGMA, ANKARA, 2017.
OMBUDSMAN BÜLTEN, “Dünya Ombudsmanları İnsanlık için
buluştu”.Ombudsman Bülten Dergisi, 8, 1-88, 2017.
ÖMÜRGÖNÜLŞEN, Uğur ve ÖKTEM, M. Kemal, Avrupa Birliği’ne
Üyelik Sürecinde Türk Kamu Yönetimi, İmaj Yay., Ankara, 2007.
ÖNEZ ÇETİN, Zuhal. “Türkiye’de İl Özel İdaresi Sisteminin Dönüşümü ve
6360 Sayılı Kanunun Dönüşüme Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF
Dergisi, C.20, S.2, 247-266, 2015.
241 │ Oğuzhan ERDOĞAN
ÖRS, Ferlal ve TETİK, Semra, “Küreselleşen Dünyada Yeni Yönetim
Paradigmaları: Değişim ve İletişi”,Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y.19, S.3,
439-45, 2010.
ÖZEREN, Baran ve TEMİZEL, Özlem, Kamusal Yönetim: Kamu
Sektöründe Kurumsal Yönetim, Niçin, Nasıl? Sayıştay, Araştırma/İnceleme/Çeviri
Dizisi: 36, Ankara, 2004.
PONCE, Juli, “Good Administration and Administrative Procedures”,
Indiana Journal of Global Legal Studies, 12(2), 2005,551-588.
SIGMA (Support for Improvement in Governanceand Management),
European Principles for Public Administration, SIGMA Papers No. 27, OECD, Paris,
1999.
TOZLU, Ahmet, “Daha Verimli Hizmet ve Hizmette Yerellik Tartışmaları
Düzleminde Yeni Büyükşehir Modeli”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum
Dergisi, Y.6, S.15, 235-258, Ekim, 2017.
SANCAR, Aslı Gaye, “Kurumsal Sürdürülebilirlik Bağlamında Kurumsal
Yönetişim: Kavramın Doğuşu, Gelişimi ve Değerlendirilmesi”, Selçuk İletişim, 8, 1,
71-84, 2013.
YATKIN, Ahmet, “Etik Düşünce ve Davranışın Yerel Yönetimlerde Hizmet
Verimliliğinin Arttırılmasında Rolü ve Önemi (Elazığ Belediyesi Örnek Alan
Araştırması).”Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Y.18, S.1, 211-231, 2008.
YAMAN, Abdülsamet ve ÖNALP, Gökbörü, “Yeni Kamu Yönetimi
Reformlarının Yerel Yönetimler Üzerindeki Etkisi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi, http://www.yyusbedergisi.com/dergi/yeni-kamu-yonetimireformlarinin-yerel-yonetimler-uzerindeki-etkisi20180101043441.pdf (ET:
10.02.2020).
YEREL YÖNETİM REFORMU UZMANLIK MERKEZİ, “İyi
Demokratik Yönetişimin İlkesi”, 2019,
http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/1/2/12_prensip-2-1.pdf (ET:04.02.2020).
YILDIZ ÖZSALMANLI, Ayşe, Yeni Kamu Yönetimi Yaklaşımı Açısından
Yerel Yönetimlerde Modernleşme Çabalarının Değerlendirilmesi, Yerel Yönetimler
Yerel Siyaset ve Kentsel Politikalar, Ed. Bekir Parlak, Dora Yayınları, 1. Baskı,
Bursa, 239- 259, 2010.
YILDIRIM, Kara Özlem, “Türkiye’de İyi Yönetişim”,Uluslararası AfroAvrasya Araştırmaları Dergisi, 6, 273-289, 2018.
ZABCI, Çulha Filiz, “Dünya Bankasının Küresel Pazar için Yeni Stratejisi.
Ankara Üniversitesi SBF Dergisi”, 57(3), 151-179, 2002.
XING, “Yönetimin 14 İlkesi”, 2007,
https://www.xing.com/communities/posts/yoenetimin-14-ilkesi"-1004550859, (ET:
10.10.2018).
12 Ekim 2018 Tarihli ve 30563 Sayılı Resmî Gazetede yayınlanan
Cumhurbaşkanlığı Genelgesi (2018) Kamu hizmetlerinde bürokrasinin azaltılmasına
ilişkin genelge
09.10.2003 tarih ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu.
1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası.
Avrupa Doğru İdari Davranış Yasası ve İyi Yönetim İlkeleri Üzerinden Yerel
Yönetimlerde Reform
Hakemli Makale
242
SDÜHFD CİLT: 10, SAYI: 1, YIL: 2020
6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Yasası.
5176 Sayılı Kamu Görevlileri Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun.
https://www.memurlar.net/ (E.T: 26.02.2020)
www.cay.gov.tr (ET: 12.10.2018).
www.teftis.gov.tr (ET: 12.10.2018).
1947 İtalyan Anayasasının Türkçe çevirisi için bkz.
https://www.adaletbiz.com/mevzuat/italya-anayasasi-tam-metni-h9149.html (ET:
12.10.2018).
12 Ekim 2018 Tarihli ve 30563 Sayılı Resmî Gazetede yayınlananan, 31
Temmuz 2009.