ANAYASA HUKUKU BAĞLAMINDA MEDİNE VESİKASI

Medine Vesikası, Müslümanların Mekke’den Medine’ye hicret etmesi sonrası Hz. Muhammed’in önderliğinde Mekkeli Müslümanlar (Muhacir), Medineli Müslümanlar (Ensar), Medine’de yerleşik Yahudiler, Medineli müşrikler ve Medine’de yaşayan farklı millet ve sosyal bloklar arasında yapılan siyasi, sosyal ve anayasal bir belgedir. Birbirinden farklı inanç, kültür ve ırklara sahip insanları ortak bir paydada buluşturan Medine Vesikası, geçmişte olduğu gibi günümüzde de önemini sürdürmektedir. Medine Vesikası kimi yazarlara göre bir anlaşma, kimi yazarlara göre bir sözleşme ve kime yazarlara göre de bir anayasa niteliğindedir. Çalışmada Medine Vesikası, anayasa hukuku disiplini açısından incelenerek anayasa mı, anayasal belge mi yoksa sosyal sözleşme mi olduğu saptanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Medine vesikası, Anayasal belge, Anayasa hukuku, Sosyal sözleşme, Anayasa hukukunda Medine vesikası

PDF

___

AKARSU, Murat, “Medine Sözleşmesinin Anayasallığı”, Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, C. 1, S. 2, 2018, s. 410-428.
AKBAŞ, Mehmet, “Muhâcirûn Muhâcirûn-Ensâr Kardeşliğinin Serüveni”, İstem Dergisi, S. 15, 2010, s. 61-77.
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Eski Anayasa Hukukumuz ve İslam Anayasası, 3. Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul, 1991.
ALLAHDAD, Abdulhakim, “Medine Vesikası ve Türkiye’de Vesikanın Ekseninde Yapılan Tartışmalar”, Uluslararası Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, C. 4, 2019, s. 117-134.
ARMAĞAN, Servet, “İlk Yazılı Anayasa: Medine Vesikası” http://www.siyervakfi.org/dokuman/iman-sehri-medine/ders-7-prof-dr-servet armagan.pdf, (10.03.2021).
ATAR, Fahrettin, İslam Adliye Teşkilatı Ortaya Çıkışı ve İşleyişi, 1. Baskı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2020.
ATAR, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
AYDIN, Hakkı, “İslam Hukuku, Devlet ve Ahkam-ı Sultaniye İlişkisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, 2001, s. 56-79.
AYDIN, M. Akif, TDV İslâm Ansiklopedisi (Anayasa), 3. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1991.
BERBER, Emre, “Kabile Sistemi Ekseninde Medine Vesikası ve Yeni İslam Toplumunun Sosyo-Siyasal Niteliği”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S.26, 2016, s. 461-492.
BULAÇ, Ali, “Medine Vesikası Üzerine Tartışmalar (I)”, Birikim Dergisi, S. 47, 1993, s. 40-46.
BULAÇ, Ali, Medine Sözleşmesi, 1. Baskı, Çıra Yayınları, İstanbul, 2020.
CAETANİ, Leone, İslam Tarihi, Çev. Hüseyin Cahid, C.3, İstanbul, 1924-1927.
Çınar, M. Akif. “Kuvvetler Ayrılığı İlkesi ve Anayasa Mahkemesinin Yorumu (Karşılaştırmalı Anayasa İncelemesi)”, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, S. 5, 2019, s. 89-100.
ÇİL, Halit, “Bir Arada Yaşama Projesi Olarak Medine Vesikası ile Hz. Peygamber’in Farklılıkları Yönetme Becerisi”, Toplum-Birey İkileminde Ortak Değerler ve Farklılıklar Sempozyumu, C. 2, 2020, s. 236-249.
EL-GİNDİ, Kamil Muhammed/KILINÇ, Ahmet, ‘‘Şura ve İslam Hukukunda İnsan Hakları Demokrasinin Belirginliği’’, İslam Hukuk Araştırmaları Dergisi, S. 12, 2008, s. 201-206.
ERDOĞAN, Mustafa, Anayasa Hukuku, 8. Baskı, Orion Yayıncılık, Ankara, 2014.
ERSÖZ, Resul, “Kur’an’a Göre “Hak” ve “Adalet” Kavramları Bağlamında İslam Toplumun İctimai Değerleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 18, S. 2, 2016, s. 1-27.
HAMİDULLAH, Muhammed, İslâm Peygamberi, Çev. Salih Tuğ, 1. Baskı, İrfan Yayınevi, İstanbul, 1995.
HAMİDULLAH, Muhammed, Hz. Peygamber Döneminin Siyasi-İdari Belgeleri, Çev. Vecdi Akyüz, 1. Baskı, Kitapevi Yayınları, İstanbul, 2002.
HAMİDULLAH, Muhammed. İslam Anayasa Hukuku, Çev. Vecdi Akyüz, 2. Baskı, Beyan Yayınları, İstanbul, 2012.
İÇEL, Kayıhan, “Çağdaş Ceza Hukukunun Evrensel İlkelerinin Kabahat Türünden Eylemler Alanındaki Boyutları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. 0, S. 7, 2016, s. 621-635.
KAHRAMAN, Abdullah, “İdealist Bir İslam Hukukçusu: Abdülvehhap Hallaf(1888-1956)”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S.6, 2005, s. 337-346.
KARAMAN, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, 5. Baskı, İz Yayıncılık, İstanbul, 2009.
KELEBEK, Mustafa, “İslam Hukuk Felsefesi Açısından Medine Vesikası”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 4, 2000, s. 325-374.
KİBAR, Ahmet Fevzi. “Anayasal Bir Belge Olarak Medine Vesikası”, https://ahmetfevzikibar.com/anayasal-bir-belge-olarak-medine-vesikasi/, (03.04.2021).
LECKER, Michael, The Constitution of Mecaedina: Muḥammad’s First Legal Document, New Jersey, 2004.
OVACI, Vahap, “İslam Hukukunun Karakteristik Özellikleri”, Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.7, S.7, 2015, s. 69-80.
ÖZKAN, Mustafa, Medine Vesikası/Anayasası ve Birlikte Yaşama, 1. Baskı, Fecr Yayınları, Ankara, 2018.
ÖZKAN, Mustafa, TDV İslam Ansiklopedisi (Medine Vesikası), 3. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2019.
ÖZKAN, Zeynep, “Anayasa Hukukunda Bir Uzlaşı Metni Olarak Medine Vesikası”, Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 5, 2016, s. 37-48.
SELÇUK, Engin, “İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi “Anayasa Hukuku” Ders Kitabı”, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/anayasahukukuau201.pdf, (07.03.2021).
SOSYAL, Mümtaz, 100 Soruda Anayasanın Anlamı, 6. Baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1986.
SÖNMEZ, Abidin, Resulullah’ın Diplomatik Münasebetleri, 2. Baskı, İnkılab Yayınları, İstanbul, 2007.
SURUÇ, Salih, Kâinatın Efendisi Peygamberimizin Hayatı Mekke Devri, 1. Baskı, Yeni Asya Neşriyat Yayınları, İstanbul, 1983.
ŞEN, Murat, “Anayasal Bir Belge Olarak Medine Sözleşmesi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 1-2, 1998, s. 555-609.
TUĞ, Salih, İslam Ülkelerinde Anayasa Hareketleri (XIX ve XX. Asırlar), 1. Baskı, İrfan Yayınları, İstanbul, 1969.
TUNÇ, Hasan / YAVUZ, Bülent / BİLİR, Faruk. Türk Anayasa Hukuku, 7. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2009.
TÜRCAN, Talip, TDV İslâm Ansiklopedisi (Şûra), 2. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 2010.
UYGUN, Oktay, Devlet Teorisi, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
YILMAZ, Musa Kazım, “İslam Devletinin İlk Anayasası: Medine Vesikası”, https://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=977 , (01.03.2021).