TevÀrìò-i Ál-i Selçuú'a Kilisli muallim Rıfat tarafından yapılan değerlendirme çalışması

Türk tarihi ve Türk dili açısından büyük önem taşıyan, Anadoluda kaleme alınan ilk Türkçe yazmalardan sayılan Tevârih-i Âl-i Selçuk üzerine Kilisli Muallim Rıfat bir çalışma yapmıştır. Eserle ilgili ilk edisyon kritik çalışması olarak ele alınabilecek bu değerlendirme için Kilisli Muallim Rıfat; 1936 yılında Alman Enstitüsü Direktörlüğü aracılığıyla Tevârih-i Âl-i Selçuku Berlinden getirtmiştir. Onun üzerinde detaylı bir değerlendirme yaparak eksikleri ortaya koymuştur. Yapılan değerlendirme onun isteği üzerine, Alman makamları tarafından yazma nüshanın baş kısmına konulmuştur. Bu çalışmamızda Kilisli Muallim Rıfat tarafından yapılan değerlendirmenin edisyon kritiği, önemi, Tevârih-i Âl-i Selçuk ve müellifi hakkında bilgiler verilmiştir.

Additional correction studie for the Tawarikh-i Al-i Saljuq by muallim Rifat from Kilis

Written in Anatolic muallim Rıfat from Kilis corried out a study on the Tevârih-i Âl-i Selçuk, (on of the first Turkish manusciript wiritten in Anatolia) which is of vital importance in termo of Turkish history and Turkish language. Fort his evalvation wich can be dealt as the first critic study of the edition, Muallim Rıfat from Kilis, called Tevârih-i Âl-i Selçuk from Berlin in 1936 via the Diroctorate of German insitute Corrying out a detailed evaluation, he specilied the short comings. Upon his reguest, this evaluation was put to the beginning of the print by German outhurities. In this study, information about the critic of the edition by Muallim Rıfat from Kilis, it importance, Tevârih-i Âl-i Selçuk and outhor will be provided.

___

AGACANOV, Sergey Grigoreviç, Oğuzlar, çev. Ekber N. Necef-Ahmet Annaberdiyev, İstanbul, Selenge Yayınları, 2003.

AZAMAT, Nihat, II. Murad Devri Kültür Hayatı, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yeniçağ Tarihi Ana Bilimdalı, Doktora Tezi, İstanbul, 1996.

BABINGER, Franz, “Yazijioghlu Mehmed”, Enzyklopedia des Islam, IV

BAKIR Abdullah, YazıcızÀde èAlì’nin Selçuú-nÀme İsimli Eserinin Edisyon Kritiği Giriş-Metin-Dizin,(Basılmamış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul, 2008.

BAKIR Abdullah, Yazıcızâde Ali Tevârih-i Âli Selçuk [Selçuklu Tarihi], Çamlıca, İstanbul, 2009.

BANARLI, Nihad SÀmi, “Yazıcı-oğlu Ali ve SelçÿknÀme (OğuznÀme)”, Resimli Türk Edebiyat Tarihi, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1971, s. 499-500.

BAYRAK, M. Orhan, Osmanlı Tarihi Yazarları, İstanbul, Osmanlı Yayınevi, 1982.

BURSALI MEHMED TAHİR, Osmanlı Müellifleri, I, İstanbul, Matbaa-yı Amire, 1342.

ÇELEBİOĞLU, Âmil, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1998.

ÇELEBİOĞLU, Âmil-Eraslan Kemal, “Yazıcı-oğlu”, İA, XIII, 1988

DONUK, Abdulkadir, İdarî-Askerî Unvan ve Terimler, İstanbul, 1988.

DUDA, Herbert W., “Zeitgenössische Islamische Quellen und das OàuznÀme des Jazyğyoàlu èAlí zur Angeblichen Türkischen Besiedlung der Dobrudscha im 13.

Jhd. n. Chr.”, Spisanie Na Bulgarskata Akadamiya Na Naukit İ İzkustvata Kıniga LXVI, Sofiya, Peçatnitsa Kınipegraf, 1943.

DUDA, Herbert W., Die Seltschukengeschichte des Ibn Bíbí, Munskgaard / Kopenhagen, 1956 ERZİ, Adnan Sadık, “İbn Bìbì” İA, V

GORDLEVSKİ, V., Anadolu Selçuklu Devleti, çev. Azer Yaran, Ankara, y.y., 1988

İBN BİBİ, el-Evamirüél-Alaiéye fiél-Umÿriél-Alaéiyye (SelçÿknÀme), I-II, Hazırlayan, Mürsel ÖZTÜRK, Ankara, Milli Kütüphane Başkanlığı Basımevi, 1996..

İNAN, Abdulkadir, “Orun ve Ülüş Meselesi”, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, I, İstanbul, 1931.

KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul, Boğaziçi Yayınları, 1986.

NEŞRİ, Mehmed, Neşri Tarihi, I, Ankara, Kültür Turizm Bakanlığı Yayınevi, 1988.

ÖGEL, Bahaeddin, Türk Kültürünün Gelişme Çağları, II, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2001.

ÖZAYDIN, Abdülkerim, “Arslan bin Selçuk”, DİA, III

ÖZAYDIN, Abdülkerim, “İbn Bìbì”, DİA, XIX;

ÖZGÜDENLİ, Osman G. Ortaçağ Türk-İran Tarihi Araştırmaları, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 2006.

ÖZTÜRK, Necdet, Fatih Devri Kaynaklarından DüstÿrnÀme-i Enverì Osmanlı Tarihi Kısmı (1299—1466), İstanbul, Kitabevi, 2003.

WİTTEK, Paul “Das Datum von Yazıcıoğlu’s OğuznÀme”, Türkiyat Mecmuası, İstanbul, Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1965, XIV, s. 263-265.

YAZICIZÁDE èAlì, OàuznÀme (TevÀriò-i Ál-i Selçuú), Staatsbibliothek zu Berlin Ms. Or. Quart. 1823, Vollst.

YAZICIZÁDE èAlì, SelçuknÀme, İstanbul, Millet Genel Kütüphanesi, Ali Emiri Tarih, nr. 332.

YAZICIZÁDE èAlì, TevÀriò-i Ál-i Selçuú, Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Revan Bölümü, nr. 1391.