Osmanlı Dönemi'nde Isparta ve Burdur Sancaklarında Gülcülük ve 1913 Tarihli Gül Yağlarının Men-i Tağşişi Talimatnamesi
Isparta ve Burdur sancaklarında gül tarımı yerel müteşebbislerin gayretleriyle başladı. İlk olarak Isparta'da 1891 yılında Müftü zade İsmail Hakkı Efendi ve Burdur'da 1894 yılında Yörükoğlu Mustafa Efendi arazilerini gülistan hâline getirdiler. Devletin gülcülüğü yaygınlaştırmak için verdiği destekten yararlanan bölge, 20. yüzyıl başlarında dünyanın en önemli gül yağı üretim merkezlerinden birisi olmuştur. Bununla birlikte geleneksel damıtma yöntemiyle elde edilen gül yağlarında yer yer yapılan tağşiş nedeniyle piyasa güveni sağlanamamış ve yağın pazarlanmasında önemli sorunlarla karşılaşılmıştı. Bu nedenle gül yağı hilelerini önleyerek ürün standardı oluşturmak ve gül yağlarının yüksek fiyattan ihracını sağlamak amacıyla 1913 yılında bir talimatname çıkarıldı. Dokuz maddeden oluşan talimatname ile üreticilerin gül yağı çıkarma işlerini denetleyecek bir komisyon kurulmuştur. Komisyon hile yapanlara karşı bazı yaptırımlar uygulama hakkına sahipti
The Rose Production in the Sanjacks of Isparta and Burdur in the Ottoman Period and the 1913 Regulations to Prohibit the Adulteration in Rose Oil
Cultivation of rose started in the Isparta and Burdur sanjacks with the works of local entrepreneurs. At first Muftu zade Ismail Hakki Efendi in 1891 in Isparta and Yorukoglu Mustafa Efendi in 1894 in Burdur formed their lands as rose farms. The area was subsidized by the government to spread the rose production. It became one of the most important rose oil production centers in the world in the early 20th century. However, market trust couldn't be provided because of the adulteration which was carried out from time to time on the rose oil acquired by the traditional distillation processes. Certainly this caused important problems for the marketing of the rose oil. For this reason, a regulation was enacted in 1913 aimed to establish a production standard by preventing the rose oil cheats and to ensure the exportation of the rose oil at high prices. Under the regulation consisting of nine articles, a commission was set up to inspect the works of the producers extracting the rose oil. The commission had rights to impose some sanctions to the ones who cheat
___
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO): 13/946; 3327/249495; 3507/262987.
- Dahiliye Nezâreti İdarî Kısım Belgeleri (DH. İD): 98/2; 112-1/9.
- İrâde Rüsûmat Belgeleri (İ. RSM) : 4/45.
- İrâde Orman ve Maâdin Nezâreti Belgeleri (İ. OM):7/23; 10/32.
- Maarif Nezâreti Mektûbî Kalemi Belgeleri (MF. MKT): 299/39.
- Şûrâ-yı Devlet Belgeleri (ŞD): 520/46; 534/69; 1735/10
- Düstur, Tertib: 2, c. V.
- İdâre-i Umûmiye-i Vilayât Kanûnu, (Ayrı basım) Selanik Matbaası, Dersaadet 1329.
- Konya Meclis-i Umûmisinin Üçüncü Devre-i İctimaiyesi Zabıtnâme-i Resmisidir, Vilâyet Matbaası, Konya 1329.
- Konya Vilâyeti Salnâmesi H.1317, def'a 28.
- Konya Vilâyeti Salnâmesi R.1322, def'a 29.
- Konya Vilâyeti Salnâmesi H.1332.
- ACATAY, Abdulgafur, Gül ve Gülyağı, Özaydın Matbaası, İstanbul 1969.
- Agop Zakaryan, Gül ve Mahsûlâtı, İzmir 1311.
- GUENTHER, Ernest, Gülyağı, (çev. Mahir Çolakoğlu), Türk Standartları Enstitüsü Yayını, Ankara 1964.
- GÜRAN, Tevfik, Osmanlı Dönemi Tarım İstatistikleri 1909, 1913 ve 1914, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayını, Ankara 1997.
- IŞIK, Hüsnü, Ispartada Gülcülük ve Gülyağcılık, Ankara 1953.
- OĞUZ, Süleyman, Osmanlı Vilâyet İdâresi ve Doğu Rumeli Vilâyeti (1878-1885), Gazi Üniversitesi Yayını, Ankara 1986.
- OKAN, Kenan, Isparta'da Gül ve Gülyağı, Isparta 1962.
- OROZOFF, P. İ., The Rose Its History, Kazanlık 1906.
- ÖZTÜRK, İlhame, "Geleneksel Yöntemle Gül Yağı Üretimi", Türk Etnografya Dergisi, S. XIX, Ankara 1991.
- YILMAZ, Mehmet, "Osmanlı Devleti'nde Gülcülük ve Gülyağcılık", Uluslar Arası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi Bildiriler Kitabı, (7- 9 Nisan 1999), Konya 2000, s. 753-761.
- ISSN: 1300-9435
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1995
- Yayıncı: Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi