“KADIN” VE KADIN LEKSİKOLOJİSİNİN ANLAMBİLİMSEL ÖZELLİKLERİ

“KADIN” VE KADIN LEKSİKOLOJİSİNİN ANLAMBİLİMSEL ÖZELLİKLERİYrd. Doç. Dr. Ali Daşman*Özet            Kadın üzerinde yapılan araştırmalar genelde mitolojik, antropolojik, sosyolojik, psikolojik vb. birçok açıdan incelemeye konu olmuştur. Toplumda şu veya bu nedenle tabu sayılan kavram ve varlık adlarına yönelik sakınma ve uygulamalarla en çok kadınlar karşı karşıya kalmaktadır. Kültür ve dil bağlamında bu baskı ve zorlama bir bakıma kadın dilini meydana getirmiştir. Bunun en açık örnekleri de Altay topluluklarındaki kadınların türetmiş oldukları (avcılık, av alet ve araçları, akraba, hayvan adlarına yönelik adlandırmalar) sözcüklerde görülmektedir.            Türk topluluklarında kadınla ilgili sözler zengin bir söz varlığını oluşturmaktadır. Kişi adları ve genel anlamda kadınların özel durumları, belirli evrelere yönelik kullanılan örtmece sözler, toplum tarafından öngörülen birtakım ayıp, sakıncalı ve yasak kavramlar sonucunda bu durum dil göstergelerine de yansımaktadır. Bundan dolayı kadınlarla ilgili türetilen sözcükler söz varlığının zenginleşmesine veya dilin gelişmesine katkı sağlamaktadır.Anahtar Sözcükler: Örtmece, Türk Lehçeleri, Kadın Adları, Tabu AbstractResearch on women has usually studied women from several aspects including mythological, anthropological, sociological, psychological and so on. Women are the part of society which confronts avoidance and implementations towards concepts and names of entities that are somehow considered taboo the most. In the context of culture and language, this pressure and coercion have composed the woman language. The most apparent examples are observed in the words (naming of hunting, hunting instruments, animal names, relatives) derived by the women of Altai communities.            Phrases about women in Turkic communities constitute a rich vocabulary. This reflects on the linguistic indicators as a result of person names and specific situations of women, euphemism words used for certain phases, and certain shameful, unfavourable and forbidden concepts envisioned by the society. Therefore, the derived words about women contribute to enrichment of the vocabulary and development of the language.Keywords: Euphemism, Turkish Dialects, Female Names, Taboo * T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi.

___

  • Çağatay, S. (1962). Tükçe’de Kadın İçin Kullanılan Sözler, TDK Yayınları, Ankara, II. Baskı.
  • Eski Türkçenin Grameri (2007). (Çev.: Mehmet Akalın) TDK, 5. Baskı, Ankara, 2007.
  • İsmatullayev İ. N., (1964). Hozirgi uzbek tilida evfemizmlar, Dis., Kand.nauk, Toşkent, 1964.