1940’lı Yıllar Türkiye’sinde Behice Boran’ın Sosyoloji Anlayışında Toplumsal Yapı ve Değişme
Türkiye’de
1940’lı yıllar Batı dünyasına hem siyasal hem de ekonomik olarak katılmanın,
yakınlaşmanın netleştiği yıllardır. Ülke içerisinde siyasal kutuplaşmalar
yüksektir. Bu kutuplaşmanın yüksekliği üniversiteleri de etkilemiştir. Bu
dönemdeki sosyoloji araştırmaları ise oldukça zengin bir çeşitliliktedir.
İstanbul ekolü ve Ankara ekolü iki sosyoloji geleneği olarak çalışmalarını
gerçekleştirmektedirler. İstanbul ekolü Comte-Durkheim geleneğini takip
ederken, Ankara ekolü Amerikan sosyolojisinin saha çalışmaları ile Marxist
sosyoloji geleneğini birleştiren çalışmalar yapmıştır.
Behice
Boran, DTCF öğretim üyelerinden birisi olarak toplumsal yapı kavramına büyük
önem vermiştir. 1945 yılında yayımlanan Toplumsal Yapı Araştırmaları çalışması
saha verilerine dayalı bir toplumsal yapı analizidir. Boran’ın sosyolojisi
pozitivizmin metodolojisine dayanarak yapılmış olmakla birlikte, yapı kavramına
teorik bakışı Marx’a yakındır. Boran, Türkiye üzerine bilimsel temelli
çalışmalar yaparak yapı ve değişme kalıplarını, süreçlerini açıklamak istemiş,
kendisinden sonra gelen sosyologlara bu alanda öncülük etmiştir.
___
- Atılgan, G., (2009), Behice Boran, Öğretim Üyesi, Siyasetçi, Kuramcı, (2. Baskı), İstanbul, Yordam Kitap
- Berkes, N., (1997), Unutulan Yıllar, (2. Baskı), Yay. Haz: R. Sezer, İstanbul, İletişim Yayınları
- Boran B, (1999), İlim ve Cemiyet, A. Kasapoğlu (Der.), 60 Yıllık Gelenek, DTCF’de Uygulamalı Sosyoloji 1939-1999 içinde, Ankara, Ümit Ofset ve Yayınları
- Boran, B., (1943a), Sosyoloji Anlayışında İkilik, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt 1, Sayı 3
- Boran, B., (1943b), Sosyal Evrim Meselesi, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt 1, Sayı 2
- Boran, B., (1945), Toplumsal Yapı Araştırmaları, Ankara Üniversitesi DTCF Felsefe Enstitüsü Sosyoloji Serisi, Ankara, TTK Basımevi.
- Çelebi, N., (1999), “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sosyoloji Bölümünün Dünü ve Bugünü”, Ankara Üniversitesi DTCF Sosyoloji Dergisi, Sayı 2
- Durakbaşa, A., (1993), Behice Boran ve 1940’larda Toplumcu Düşün, Toplumbilim, Sayı 2
- Gökçe, B., (2000), Türkiye’de Sosyolojinin Gelişimi ve Örgütlenme Süreci, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1-2