Endemik Ranunculus poluninii ve Ranunculus crateris (Ranunculaceae) Populasyonları Üzerinde Taksonomik ve Ekolojik Araştırmalar

Özet: Bu makalede, endemik Ranunculus poluninii Davis ve Ranunculus crateris Davis türlerine ait popülasyonlarının sistematik, taksonomik ve ekolojik özellikleri anlatılmaktadır. Tip örneklerindeki karakterlere dayanarak hazırlanan mevcut teşhis anahtarlarıyla birbirinden ayırt edilmesi oldukça zor olan bu türlerin karışık çok sayıda doğal populasyonu üzerinde gerçekleştirilen taksonomik çalışmalar 2 farklı populasyon grubunun varlığını ortaya koymuştur. Her populasyon grubu ayrı bir tür olarak kabul edilmiştir. Bu türlerin diyagnostik karakterleri zayıftır, karakter sınırları iç içedir. Bu nedenle anahtar yanında istatistiksel değerlendirmelerle ayırım yapılabilmektedir. Türlere ait bitkilerin morfolojik özellikleri yöredeki otlatma, biçme gibi biyotik faktörler ile farklı habitat özelliklerinden fazlaca etkilenmektedir. Morfolojik özelliklerindeki varyasyonun büyük bir kısmı bu sebepten kaynaklanmaktadır. Her iki türün populasyonları az kireçli ve hafif bazik özellikli kumlu-tın, kum ve tınlı-kum bünyeli toprakları tercih ederler. R. poluninii sadece Bitlis ve Van’da; R. crateris ise sadece Bitlis’te yetişmektedir. Makalede adı geçen türlerin yeni bir teşhis anahtarı, karşılaştırma tablosu, diyagnostik karakterlere ait organ çizimleri ve ekolojik çalışmalara ait analizler yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Endemik, Ranunculus poluninii, Ranunculus crateris, Sistematik, Taksonomi, Morfoloji, Ekoloji, Doğu Anadolu Taxonomical and Ecological Investigations on Populations of Endemic Ranunculus poluninii and Ranunculus crateris (Ranunculaceae) Abstract: This paper covers studies on the systematical, taxonomical and ecological characteristics as well as of two endemics Ranunculus poluninii Davis and Ranunculus crateris Davis. In the time, identification keys belonging to them depend upon their type specimens. The species can not be distinguished by the characters from their type gatherings. The species can not being separated by the keys. Biosystematical studies on large populations alone help in their delimitation and both may be accepted as different species. For this reason, populations of them not separated from one from other one, they were investigated as mix populalations. In the end of studies, they were being seen two group populations of the species. Each population group was thinked as a species(for example R. crateris or R. poluninii). Diagnostic characters of the species are very poor and can not separate them. In the reason, both diagnostic characters and statistical analyses are being using for identification. The populations of these species are severaly effected by the biotic interferences particularly grazing, moving, and their habitat conditions. These interferences lead to a great morphological variations in both the species. They prefer the soils with a sandy-loam, sand and loam-sandy texture, which are slightly calcerous in nature with a slightly basic pH. Both these species are only grown in the East Anatolian region of Türkiye. R. poluninii is only distributed in Bitlis and Van, whereas R. crateris is grown only in Bitlis vilayet. Key Words: Endemic, Ranunculus poluninii, Ranunculus crateris, Systematics, Taxonomy, Morphology, Ecology, East Anatolia

Anahtar Kelimeler:

Endemik, Ranunculus poluninii, Ranunculus crateris, Sistematik, Taksonomi, Morfoloji, Ekoloji, Doğu Anadolu

PDF

___

[1]Goepfert, D., 1974. Caryotypes and DNA content in species of Ranunculus L. and Related Genera, Bot. Notiser, 127, 4.
[2]Jensen, U., 1968. Serologische Beitrage zur Sysmatik der Ranunculaceae I-II.,Bot. J., Stuttgart, 88, 2- 3.
[3]Javeid, G.N., 1968. Flora of Srinagar: Part II, Ranunculaceae to Ceratophyllaceae, Kashmir Science, Vol. V (1-2).
[4]Tamura, M., 1962. Ranunculaceae of Bhutan Collected by S. Nakao in 1958, Acta Phytotax Geobot., XIX (2-3).
[5]Radford, A.E., Dickison, W.C., Massey, J. R., Bell, C. R., 1974. Vascular Plant Systematics, Newyork.
[6]Julin, E., 1977. Some Bothnian subspecies in the Ranunculus auricomus Complex: Origin and Dispersal, Bot. Notiser, 130(3).
[7]Julin, E., 1978. New subspecies of Ranunculus auricomus from Wastmanland, Sweden, Bot. Notiser, 131.
[8]Davis, P.H., 1960. Materials for a Flora of Turkey: IV, Ranunculaceae: II, Notes RBG, XXIII (2).
[9]Davis, P.H., 1965, 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, I, X, Edinburgh Univ. Press.
[10]Tan, K., 1984. More New Taxa from South and East Anatolia, Notes RBG, 42 (1).
[11]Baytop, A., Özhatay, N., 1975. ISTE Herbaryumundaki Türkiye Bitkileri Örnekleri II: Ranunculaceae ve Paeoniaceae, Ġst. Ecz. Fak. Mecm., 11: 227-253.
[12]Paun, O., Lehnebach, C., Johansson, J.T., Lockhart, P., Hörandl, E., 2005. Phylogenetic relationships and biogeography of Ranunculus and allied genera (Ranunculaceae) in the Mediterranean region and in the European Alpine System, Taxon, 54, 4: 911-932.
[13]Heywood, V.H., Tutin, G.T., 1964. Flora Europaea Vol. I, Cambridge Univ. Press.
[14]Özçelik, H., Korkmaztürk, M., 2013. GUL Herbaryumu’nun Ranunculaceae Familyası Envanteri, SDU Journal of Science (E-Journal),8(1): 22-47.
[15]Özçelik, H., Korkmaztürk, M., 2012. New Floristic Records of Ranunculaceae Family, SDU Journal of Science (E-Journal, 7 (2: 100-111.
[16]Boissier, E., 1963. Flora Orientalis, I (1867), Reimpression fac-similee, A. Ascher & Co.
[17]Özçelik, H., 1990. Doğu Anadolu Bölgemizin Bazı Endemik Bitki Taksonları Üzerinde Morfolojik, Anatomik ve Ekolojik AraĢtırmalar, Ege Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı ( Doktora Tezi), Bornova-Ġzmir, V+163 s.
[18]Inceer, H., Hayirlioglu-Ayaz, S., Ozcan, M., 2007. Cytosystematics and CytogeneticsChromosome numbers of the twenty-two Turkish plant species, Caryologia: International Journal of Cytology, 60, 4: 349-357.
[19]Dahlgren, G., 1992. Ranunculus subgenus Batrachium on the Aegean Islands and adjacent areas: nectary types and breeding system, Nordic Journal of Botany, 12, 3: 299–310.
[20]Paun, O., Stuessy, TF., Hörandl, E., 2006. The role of hybridization, polyploidization and glaciation in the origin and evolution of the apomictic Ranunculus cassubicus complex, New Phytol., 171(1): 223-36.
[21]Scheben, AP., Hojsgaard, D., Paun, O., Hörandl, E., PLoS, O., 2014. ITS polymorphisms shed light on hybrid evolution in apomictic plants: a case study on the Hodač L,, Epub (2014 Jul 25), 9(7): e103003.
[22]Hörandl, E., Temsch, EM., . 2009. Introgression of apomixis into sexual species is inhibited by mentor effects and ploidy barriers in the Ranunculus auricomus complex, Ann Bot., 104(1): 81- 9.
[23]Ozturk, M., 1968. Studies on the autecology of Ranunculus arvensis, Ege Univ. Sci. Fac., Sci. Rep., 62: 3-19.
[24]Ozturk, M., 1969. Some autecological studies on Ranunculus muricatus, Ege Univ.Sci.Fac., Sci. Rep., 5: 3-14.
[25]Ozturk, M., 1970. Ecology of Ranunculus laetus, Phyton (Austria), 14: 1-8.
[26]Hörandl, E., Greilhuber, J., Klímová, K., Paun, O., Temsch., E., Emadzade, K., Hodálová, I., 2009. Reticulate evolution and taxonomic concepts in the Ranunculus auricomus complex (Ranunculaceae): insights from analysis of morphological, karyological and molecular data, Taxon, Nov; 58(4): 1194-1215.
[27]Ozturk, M., 1968. Observations on the seed dormancy of three Ranunculus species, Ege Univ., Sci. Fac., Sci. Reports, 56: 3-5.