Samim YAŞAR, Ali Uğur CEVİZ, Yasin KARATEPE

Laurus nobilis, Vitex agnus-castus ve Tamarix parviflora Türlerinin Kimyasal İçeriği ve Fenolik Ekstraktiflerinin İncelenmesi

Bu çalışmada Laurus nobilis, Vitex agnus-castus ve Tamarix parviflora bitkilerinden alınan örneklerde kimyasal bileşim ve fenolik ekstraktifler incelenmiştir. Bu türlerin endüstriyel anlamda oduna alternatif olabilirliği ve antioksidan üretiminde hammadde olarak kullanılabilirliği değerlendirilmiştir. Laurus nobilis, Vitex agnus-castus ve Tamarix parviflora bitkilerine ait örneklerde holoselüloz, selüloz, α-selüloz, lignin ve kül miktarları ile etanol siklohekzan, soğuk su, sıcak su ve %1 NaOH çözünürlükleri sırasıyla %73.26-76.32, %53.58-54.52, %43.28-44.73, %20.39-21.27, %2.12-2.79, %2.49-2.71, %9.67-11.70, %10.77-12.42 ve %21.77-24.48 aralığında bulunmuştur. HPLC analizleri toplam fenolik madde miktarının Vitex agnus-castus’da (2.09 mg/g), Tamarix parviflora’da (1.05 mg/g) ve Laurus nobilis’de (0.58 mg/g) olduğunu göstermiştir. Laurus nobilis’te en yüksek miktardaki fenolik ekstraktif madde epikateşin (0.23 mg/g) ve Tamarix parviflora’da gallik asit (0.17 mg/g) olarak belirlenmiş, Vitex agnus-castus’da ise p-hidroksibenzoik asit (0.95 mg/g) olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, çalışma konusu bitkilerin iğne yapraklı ve yapraklı türlerle karşılaştırılabilir düzeyde olduğunu göstermiş olup, söz konusu maki türlerinin orman ürünleri endüstrisinde ve ticari antioksidan üretiminde hammadde olarak kullanılabileceklerini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler:

Laurus nobilis; Tamarix parviflora; Vitex agnus-castus; Kimyasal kbileşim; Fenolik ekstraktifler

PDF

___

[1] Yaman, B., Gencer, A. 2005. Trabzon koşullarında yetiştirilen kiwi (Actinidia deliciosa (A. Chev.) C. F. Liang & A. R. Ferguson)’nin lif morfolojisi. S.D.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, A2, 149-155.
[2] Willför, S. M., Hemming, J., Reunanen, M., Holmbom, B. 2003. Phenolic and Lipophilic Extractives in Scots Pine Knots and Stemwood. Holzforschung, 57, 359-372.
[3] Öner, N., Aslan, S. 2002. Titrek Kavak Odununun Teknolojik Özellikleri ve Kullanım Yerleri. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 1, 135-146.
[4] Kahkönen, M. P., Hopia, A. I., Vuorela, H. J., Rauha, J. P., Pihlaja, K., Kujala, T. S., Heinonen, M. 1999. Antioxidant Activity of Plant Extracts Containing Phenolic Compounds. Journal of Agricultural Food Chemistry, 47, 3954-3962.
[5] Wise, E. L., Karl, H. L., 1962. Cellulose and Hemicellulose in Pulp and Paper Science and Technology. Libby, C. E., ed. 1962, Vol:1, Mc Graw Hill Book Co., New York.
-
[6] Kurschner, K., Hoffer, A. 1969. Ein neues Verfahren zur Bestimmung der Zellulose in Hölzern und Zellstoffen. Technologie und Chemie der Papier- u. Zellstoff-Fabrikation, 26, 125-139.
[7] Caponio, F., Alloggio, V., Gomes, T. 1999. Phenolic compounds of virgin olive oil: influence of pastepreperationtechniques. Foodchemistry, 64, 203-209.
[8] Yaşar, S., Demir, F., Karatepe, Y. 2016. Bazı maki türlerinin kimyasal içeriği ve fenolik ekstraktifleri üzerine araştırmalar. Turkish Journal of Forestry, Yayına sunuldu.
[9] Kılıç, A., Sarıusta, S. E., Hafızoğlu, H. 2010. Sarıçam, Karaçam ve Kızılçam basınç odununun kimyasal yapısı. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 12(18), 33-39.
[10] Usta, M. 1989. Sülfat Pişirmesinde Açığa Çıkan Toplam İndirgenmiş Kükürt (TRS) Bileşiklerinin Oksijenle Yükseltgenmesi. K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.
[11] Kırcı, H., Ateş, S., Boran S. 2002. Anadolu Karaçamı (Pinus nigra subsp. Pallasiana) Odunlarının Asli Hücre Çeperi Bileşenlerinin Belirlenmesi ve Kağıt Hamuru Üretimine Uygunluğunun Araştırılması. II. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 3, 1057-1063.
[12] Kırcı, H. 1991. Alkali Sülfit Antrakinon Etanol (ASAE) Yöntemiyle Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Odunundan Kağıt Hamuru Üretim Koşullarının Belirlenmesi. K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.
[13] Gülsoy, S. K. 2003. Bazı Yapraklı Ağaçların Kanserli Ve Normal Odunlarının Kimyasal-Anatomik Yapıları, Lif Morfolojisi Ve Kağıt Özellikleri Yönünden Araştırılması. Z.K.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bartın.
[14] Tank, T. 1978. Türkiye Kayın ve Gürgen Türlerinin NSSC (Nötral Sülfit Yarıkimyasal) Metodu ile Değerlendirilmesi. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, No: 2326/231, İstanbul.
[15] Akgül, M., Kırcı, H. 2002. Kavak Odunundan Etanol-Su Yöntemiyle Çözünebilir Hamur Üretimi Olanaklarının Araştırılması. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 5(1), 72-85.
[16] Kırcı, H. 1987. Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia L.) Odununun Kağıt Endüstrisinde Değerlendirilme Olanakları, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
[17] Wegener, G. 1982. Die Rolle des Holzes als Chemierohstoff und Energieträger, Teil 2: Verwertungsmöglichkeiten für Cellulose, Polyosen und Lignin. Holz als Roh- und Werkstoff, 40, 209-214.
[18] Fengel, D., Wegener, G. 1984. Wood Chemistry, Ultrastructure, Reactions. Walter de Gruyter Verlag, Berlin, New York.
[19] Kırcı, H. 2009. Kağıt Hamuru Endüstrisi. Ders Notları Serisi, Geliştirilmiş 4. Baskı, K.T.Ü., Orman Fakültesi, Trabzon.
[20] Garves, K. 1981. Zum Ersatz von Benzol in Holzextraktionen. Holz als Roh- und Werkstoff, 39, 253-254.
[21] Pettersen, R. C. 1984. The chemical composition of wood. ss 57-126. Powel, R. ed. 1984. The Chemistry of Solid Wood, Advances in Chemistry, U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Forest Products Laboratory, cilt 207, Madison.
[22] Tutuş, A. 2000. Buğday (Triticum aestivum L.) Saplarından Kağıt Hamuru Üretiminde Kullanılan Soda-Oksijen, Soda-Antrakinon ve Soda Yöntemlerinin Silis Problemi ve Diğer Yönlerden Karşılaştırılması. Z.K.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Bartın.
[23] Çömlekçioğlu, N. 2005. Ülkemizde Doğal Olarak Yayılış Gösteren Crambe Spp.’nin Kimyasal İçeriğinin Ve Endüstriyel Kullanım Alanlarının İncelenmesi. K.S.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
[24] Kılıç, A., Niemz, P. 2012. Extractives in some tropical woods. Eur. J. Wood Prod., 70, 79-83.
[25] Kılıç, A., Hafızoğlu, H., Tümen, İ., Dönmez, İ. E., Sivrikaya, H., Hemming, J. 2011. Phenolic Extractives of Cones and Berries from Turkish Coniferous Species. Eur. J. Wood Prod., 69, 63–66.
[26] Willför, S., Ali, M., Karonen, M., Reunanen, M., Arfan, M., Harlamow, R. 2009. Extractives in bark of different conifer species growing in Pakistan. Holzforschung, 63, 551-558.