Neslihan Zahide GÖKÇE ÖZTÜRK, Ayşe DELİGÖZ

Farklı Tohum Bahçelerine ait Kızılçam (Pinus brutia) Fidanlarının Bazı Morfolojik, Fizyolojik ve Biyokimyasal Özelliklerinin Araştırılması

Bu çalışma, Denizli Orman Fidanlığı’nda yetiştirilen 1+0 yaşlı kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanların bazı morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerinde tohum kaynağının etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Dört kızılçam tohum bahçesinden (Tavas-Kale, Çameli-Göldağ, Muğla-Kıyra, YılanlıBoyalı) sağlanan tohumlardan üretilen fidanların morfolojik (fidan boyu, kök boğazı çapı, kuru ağırlıkları, gövde/kök oranı vb.), fizyolojik (Su potansiyeli bileşenleri, kök gelişme potansiyeli) ve biyokimyasal (toplam çözünebilir şekerler) özellikleri birinci gelişme dönemi sonunda belirlenmiştir. Araştırma sonucunda morfolojik özelliklerden fidan boyu, gürbüzlük belirteci ve Dickson kalite indisi için tohum bahçeleri arasında anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. En uzun boylu fidanlar Tavas-Kale orijinli tohum bahçesi fidanlarından sağlanırken, en kısa boylu fidanlar Yılanlı-Boyalı orijinli tohum bahçesi fidanlarından sağlanmıştır. Kök gelişme potansiyeli ve ibre toplam çözünebilir şeker içeriği üzerinde tohum bahçelerinin önemli etkileri bulunmaktadır. Tavas-Kale orijinli tohum bahçesine ait fidanlar en yüksek kök gelişme potansiyeli göstermiştir. Muğla-Kıyra orijinli tohum bahçesinde daha kalın çaplı, daha ağır ve daha kaliteli fidanlar elde edilmiştir.

Investigation of Some Morphological, Physiological and Biochemical Characteristics of Turkish Red Pine (Pinus brutia) Seedlings from Different Seed Orchards

The purpose of this study is to determine the effects of seed source on morphological, physiological and biochemical properties of 1- year- old Turkish red pine (Pinus brutia Ten.) seedling grown in Denizli Forest nursery. The morphological (seedling height, root collar diameter, dry weights and shooot:root dry weight ratio etc.), physiological (water potential parameters, root growth potential) and biochemical (total soluble sugar) properties of seedlings from the four different seed orchards (Tavas-Kale, Çameli-Göldağ, Muğla-Kıyra, YılanlıBoyalı) were determined at the end of the first growing season. As a result, there was significant differences among seed orchards for seedling height, seedling height: root collar diameter and Dickson quality index. While the tallest seedlings were obtained from the seed orchard originated from Tavas-Kale, the shortest seedlings were obtained from the seed orchard originated from Yılanlı-Boyalı. Root growth potential and total soluble sugar contents of needles differed among seed orchards. The highest root growth potential was determined in seedlings obtained from the seed orchard originated from Tavas-Kale. The seedlings obtained from the seed orchard originated from Muğla-Kıyra have larger root collar diameter, greater weights, and higher quality.

PDF

___

[1] Orman Genel Müdürlüğü, 2015. Türkiye Orman Varlığı. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, 23-25s, Ankara
[2] Boydak, M., Çalışkan, S., 2014. Ağaçlandırma. Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı (OGEM-VAK) Yayını, İstanbul.
[3] Boydak, M., Dirik., H., Çalıkoğlu, M., 2006. Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Biyolojisi ve Silvikültürü. OGEMVAK Yayını, Lazer Ofset Matbaası, Ankara, 364s
[4] Günay, T., Tacenur, A. 1993. Türkiye’de Mevcut Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Fidanlıklarının Genel Ekolojik Özellikleri ve Üretilen Fidanların Fizyomorfolojik Kaliteleri. N. Çepel, M. Boydak, O. Taşkın (Ed.) Uluslararası Kızılçam Sempozyumu, 356-367s, Marmaris.
[5] Anonim, 2006. İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Karahasanlı Fidanlığı Fidan Üretim Planı. Denizli Orman Fidanlık Müdürlüğü Kayıtları, 449/2075, 1-30.
[6] TSE 2265, 1976. İğne Yapraklı Ağaç Fidanları Standardı. TSE, 14s, Ankara.
[7] TSE 2265, 1988. İğne Yapraklı Ağaç Fidanları Standardı. TSE, 14s, Ankara.
[8] Scholander, P.F., Hammel, H.T., Bradstreet, E.D., Hemmingsen, E.A., 1965. Sap Pressure in Vascular Plants. Science, 148, 339-346.
[9] Semerci, A., 1994. Doğu ladini (Picea orientalis (L.) Link.) Fidanlarında Su Potansiyeli Bileşenlerinde Oluşan Dönemsel Değişimler. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 82 s, Trabzon.
[10] Dirik, H., 2000. Farklı Biyoiklim Kuşaklarını Temsil Eden Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Orijinlerinin Kurak Dönemdeki Su Potansiyellerinin Basınç-Hacim (PV) Eğrisi ile Analizi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 50A (2), 93-103.
[11] Ritchie, G.A., 1984. Assessing Seedling Quality, Forest Nursery Manual, Production of Bareroot Seedlings., M.L. Duryea, D.L. Thomas (eds.) Forest Research Laboratory, Oregon State University, Corvallis, 243-259 p.
[12] Dubois, M., Gilles, K.A., Hamilton, J.K., Rebers, P.A., Smith, F., 1956. Colorimetric Method for Determination of Sugar and Related Substances. Analytical Chemistry, 28, 350-356.
[13] Kalıpsız, A., 1981. İstatistik Yöntemler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Yayın No:2837/294, 2, 558s, İstanbul.
[14] Coşgun, S., Şahin, M., Özkurt, N., Parlak, S., 2008. Kızılçam Fidanlarında Kalite Sınıflarının Belirlenmesi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Teknik Bülten 29, 47-53, Antalya
[15] Coşgun, S., Şahin, M., 2012. Batı Akdeniz Bölgesinde Farklı Kalite Sınıflarına Ait Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Fidanlarının 10 Yaşındaki Gelişme Durumları. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Enstitü Yayın No: 61, 13 (1), 7-27, Antalya.
[16] Keskin, S., 1992. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Fidan Sıklığının Önemli Morfolojik Özellikler Üzerine Etkileri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 227, 3–34.
[17] Aslan S., Uğurlu S., 1985. Kızılçam, Halepçamı ve P. elderica Tür ve Orijinlerinin Tohum, Fidecik ve Fidan Özelliklerinin Araştırılması. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları Teknik Bülten, 165, 54s.
[18] Kulaç, Ş., 2010. Kuraklık Stresine Maruz Bırakılan Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Fidanlarında Bazı Morfolojik Fizyolojik ve Biyokimyasal Değişimlerin Araştırılması. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 182 s, Isparta.
[19] Gülcü S., Gültekin H.C., 2005. Göller Yöresi Boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) Orijinlerinin Morfolojik Fidan Kalite Kriterleri Bakımından Karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi 6 (1-2), 121-127.
[20] Demirci A., Bilir, N., 2001 Yaşı 3-0 Olan Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich) Fidanlarında Orijinler Arası Farklılıklar. Turkish Journal Of Agriculture and Forestry, 25, 217-223.
[21] Grossnickle, S.C., Arnott, J.T., Major, J.E., 1988. A stock quality assessment procedure for characterizing nursery-grown seedlings. Forest Nursery Association of British Columbia and Inter Mountain Forest Nursery Association Meeting, August 8-11. Vernon, B.C. 77-88, Canada.
[22] Tetik, M., 1995. Sarıkamış Fidanlığında Ekim Sıklığının Sarıçam (Pinus silvestris L.) Fidanların Kalitesine ve Dikimdeki Başarısına Etkileri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları Teknik Bülten Serisi, No: 244, 28s. Ankara.
[23] Genç, M., Yahyaoğlu, Z., 2007. Kalite Sınıflamasında Kullanılan Özellikler ve Tespiti. Fidan Standardizasyonu, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, 370 s. Isparta.
[24] Deligöz, A., Bayar E., Gur M, Genç, M.,2013. An Assessment of the Important Seedling Properties for Reforestation in Pinus nigra J. F. Arnold subsp. nigra var. caramanica (Loudon) Rehder from Three Provenances. International Caucasian Forestry Symposium, 24-26 October 2013, Artvin.
[25] Semerci, A., 2002. Sedir (Cedrus libani A. Rich.) Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Karakteristikler ile İç Anadolu’daki Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. Teknik Bülten No: 279, 141 s, Ankara.
[26] Deligöz, A., 2007. Anadolu Karaçamı [Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe] Fidanlarına Ait Bazı Temel Morfolojik ve EkoFizyolojik Özelliklerin Dikim Başarısına Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 279s, Isparta.
[27] Larsen, H.S., South, D.B., Boyer, J.M., 1986. Root Growth Potential, Seedling Morphology and Bud Dormancy Correlate With Survival of Loblolly Pine Seeding Planted in December in Alabama. Tree Physiology 1, 253-263 p, Canada.
[28] Ritchie, G.A., Dunlap, J.R., 1980. Root Growth Potential: Its Development and Expression in Forest Tree Seedlings. The New Zealand Journal of Forestry Science, 10, 218-248.
[29] Dirik, H., 1991. Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’da Bazı Önemli Fidan Karakteristikleri ile Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 116s, İstanbul.
[30] Landis TD, Dumroese R.K., Haase D.L., 2010. The container tree nursery manual, volume 7, Seedling processing, storage, and outplanting, Agriculture Hadbook 674, Washington
[31] Tinus, R.W., Burr, K. E., Atzmon, N., Riov, J., 2000. Relationship Between Carbohydrate Concentration and Root Growth Potential in Coniferous Seedlings from Three Climates During Cold Hardening and Dehardening. Tree Physiology 20, Canada, 1097-1 104.
[32] Noland, T.L., Mohammed, G.H. & Scott, M.1997. The Dependance of Root Growth Potential on Light Level, Photosynthetic Rate, and Root Starch Content in Jack Pine Seedlings. New Forests 13, 105–119, 1997.
[33] Rose R., 1992. Root Growth Potential and Starch Differences in Seedlings of Six Families of Genetically Improved Loblolly Pine. Forest Science, Volume 38, Number 2, 1 April 1992, 448-456.