Sebiha SARI, TAHSİN KARADOĞAN, ARİF ŞANLI

Bazı Patates Çeşitlerinde Yumru Anormallikleri ve Anormal Yumruların Kaliteleri Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışma 2013 yılı üretim sezonunda adaptasyon denemesine alınan 8 patates çeşidinin yumru anormalliklerine duyarlılıkları ve anormal yumruların kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çeşitlerin pazarlanabilir dekara yumru verimi 2007-5075 kg arasında değişmiştir. Amorf, çatlak ve tomurcuklanma gösteren yumru oranları çeşitlere göre sırası ile %4.07-26.7, 2.0-19.7, 2.0-13.0 arasında değişim göstermiştir. Kuru madde oranı çeşitlere göre değiştiği gibi yumru anormalliklerine göre de farklılık arz etmiştir. Yumrunun soyulması esnasındaki kabuk + et fire oranı çeşitlere ve anormalliklere göre değişim göstermiştir. Uzun yumru oluşturan Russet Burbank çeşidinde fire oranı en yüksek olmuştur. Ortalama olarak en fazla kabuk fire oranı amorf yumrularda en az fire oranı ise normal yumrularda tespit edilmiştir. Parmak patates veriminin çeşide ve yumru anormalliklerine göre önemli oranda değiştiği, çatlak yumrularda ise parmak patates veriminin daha az olduğu belirlenmiştir. Çeşitler bazında parmak patatesin kararma derecesinin çok değişken olduğu, normal yumrularda rengin daha açık olduğu, çatlak yumrularda ise kararmanın arttığı tespit edilmiştir. Çalışmada, yumru kalitesinin anormal yumru oluşumuna bağlı olarak önemli oranda değişim gösterdiği, pazar değeri düşük olan ve 2. sınıf olarak değerlendirilen amorf ve çatlak yumruların hem yemeklik hem de parmak patates sanayinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Patates, Çeşit; Anormal yumru; Yumru kalitesi

PDF

___

[1] Gray, D., Hughes, J., C., 1978. Tuber Quality. In The Potato Crop. (Ed.). London. Chapman ve Hall. p504-533.
[2] Günel,E., Karadoğan, T., 1992. Bazı Stres Şartlarında Patatesin Kalitesine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Der. 2(1) 125-137.
[3] Karadoğan, T., Özer, H., Oral, E., 1997. Gübrelemenin Bazı Patates Kalitesi Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Der. 28(3) 441-453.
[4] Hiller, L., K., Thornton, R., E., 2008. Managing Physiological Disorders. In Potato Health Management: Plant Health Management Series.
[5] In Johnson D.A. (Ed.). 235–245. St. Paul. MN: The American Phytopathological Society.
[6] Jefferies, R., A., MacKerron, D., K., L., 1987. Observations on the Incidence of Tuber Growth Cracking in Relation to Weather Patterns. Potato Res. 30(4) 613–623.
[7] Iritani, W., M., 1981. Growth and Preharvest Stress and Processing Quality of Potatoes. Amer. Potato Jour. 58(1) 71-80.
[8] Rich, A., E., 1983. Potato Diseases. Academic Press. New York. 283p.
[9] Iritani, W.,M., Weller L., D., Knowles, N., R., 1984. Factors Influencing Incidence of Internal Brown Spot in Russet Burbank Potatoes. Amer. Potato Jour. 61(6) 335-343.
[10] Levy, D., 1986. Tuber Yield and Tuber Quality of Several Potato Cultivars Effected By Seasonal High Tempatures and By Water Deficit in a Semiarid Environment. Potato Res.. 29: 95-107.
[11] Günel, E., Karadoğan, T., 1993. Effect of Different Irrigation Levels Applied at Different Growth Stages and Time of Ceasing Irrigation on Tuber Abnormalities of the Potatoes Grown Under Ecological Conditions of Erzurum. Potato Res. 36: 391.
[12] Karadoğan, T., 1994. Patateste Gübre Uygulamalarına Bağlı Yumru Anormallikleri. Tarla Bitkileri Kongresi Agronomi Bildirileri. 25-29 Nisan. İzmir. 263-266.
[13] Pfannenstiel, M., A., Slack, S., A., 1980. Response of Potato Cultivars to Infecting by the PotatoSpindle Tuber Viroid. Phytopathology. 70. 922-926.
[14] Karadoğan, T., 1994. Bazı Patates Çeşitlerinin Cips ve Parmak Patates Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Der. 25. 30-38.
[15] Rykbost, K., A., Carlson, H.,Voss, R., 1990. Potato Varieties. Introduction to Variety Characteristics. Management and Performance in the Klamath Basin. Agricultural Experiment Stations Oregon State University. Corvallis University of California. Davis. 28p.
[16] Mackerron, D., K., L., Jefferies, R.A., 1985. Observations on the Effects of Relief of Late Water Stress in Potato. Potato Res.. 28(3) 349-359.
[17] Zotarelli, L., Hutchinson, C., Byrd, S.,Gergela, D., Rowland, D., L., 2012. Potato Physiological Disorders-GrowthCracks. http://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/HS/HS18200.pdf.(Erişim Tarihi: 12.12.2013)
[18] Eleroğlu, H., Korkmaz, K. 2016. Farklı Organik Gübrelerin Tohumluk Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Der, 4(7) 566-578.
[19] Sarı, S., 2016. Bazı patates çeşitlerinde yumru anormallikleri ve anormal yumruların kaliteleri üzerine bir araştırma. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 61s, Isparta.
[20] Şanlı A., Karadogan, T., 2012. Isparta Ekolojik Koşullarda Farklı Olgunlaşma Grubuna Giren Bazı Patates (Solonum tuberosum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitü Der.. 16(1) 33-41.
[21] Şenol. S., 1973. Patates Muhafazasında. Sıcaklık. Müddet. Yumru Özgül Ağırlığı ve Çeşit Özelliğinin Yumruda Şeker. Kuru Madde ve Cips Matbaası Kalitesine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını. Ankara. 159: 76-49.
[22] Ludwig, J., W., 1972. Determination of the dry matter content of potatoes by weighing in water. Institutefor Storage and Processing of Agricultura lProduce (IBVL), Wageningen, Holland.
[23] Anonim, 2001. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı: Patates (Solanum tuberosum) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tohumluk Kontrol Tescil ve Sertifikasyon Müd. Ankara.
[24] Yılmaz, G., 1995. Farklı tohumluk yumru büyüklüklerinin patateste (Solanum tuberosum L.) verim ve verimle ilgili bazı özellikler üzerine etkileri. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Der. 12 , 152-161.
[25] Çalışkan, M., E., 2001. Farklı Olgunlaşma Grubuna Giren Bazı Patates Çeşitlerinin Hatay Ekolojik Koşullarındaki Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Der.6 (1-2), 39-50.
[26] Bodlaender, K., B., A., Lugt C., Goodijk, G., 1964. Observations on the Induction of Second-Growth in Potato Tubers. European Potato Jour. 7(4) 219-227.
[27] Li, I., PaulH., 1985. Potato Physiology. Chapter: Physiological Disorders of potato Tubers. United Kingdom Edition Publishedby. Academic Pres Inc. (London) Ltd. 24-28 Oval Road. London NWI 7DX. pp: 389-443.
[28] Hutchinson, C.M. 2003. Potato Physiological Disorders-Growth Cracks. University of Florida. Extension. Institute of Food and Agricultural Sciences.
[29] Karadoğan, T. 1995. Tohumluk Kaynağına Uygulanan Farklı Çeşit ve Dozlardaki Gübrelerin Patates Verimi. Verim Unsurları ve Kalitesine Etkileri. Türkiye Tarım ve Orman Der. 19: 373-377.
[30] Pawelzik, E., Delgado E., Poberezny J., Rogozińska I. 1999. Effect of different climatic conditions on quality of certain German and Polish potato varieties. In: Abstracts of 14th Triennial Conference, EAPR, Sorrento: 635–636.
[31] Asmamaw, Y., Tekalign, T., Workneh, T.S. 2010. Specific Gravity. Dry Matter Concentration. Hand Crisp-making Potential of Ethiopian Potato (Solanumtuberosum L.) Cultivars as Influenced by Growing Environment and Length of Storage Under Ambient Conditions. Potato Res. 53: 95–109.
[32] Hassanpanah, D., Hassannabadi, H., Azizi Chakherchaman, S. H. 2011. Evaluation of Cooking Quality Characteristics of Advanced Clonesand Potato Cultivars. American Journal of FoodTechnology. 6(1), 72-79.
[33] Karaoglu, M. M.,Kotancılar,H. G.,Çelik,İ. 1998. Modifiye nişaşta eldesi ve fırın ürünlerinde kullanımı. Atatürk Üniversitesi Dergisi 29 (2) 359-368.
[34] Nural, A.,ShiagenobL.S.M.,. Hasbimoto,Z. T. N,,M.eH. Yamouchi,C., Noda,T. 2009. Enzymatic hydrolysis of potato starches containing different amounts of phosphorus. Food Chemistry. 112(1): 57-62.
[35] Karlsson, M. E., A. M., Leeman. İ. M. E.,Björck. A.,Eliasson, C. 2007. Some physical and nutritional characteristics of genetically modified potato varying in amylose/amylopectin ratios. Food Chemistry 100: 136-146.
[36] Karadoğan T. 1995. Bazı Patates Çeşitlerinin Yumru Anormallikleri Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Der. 26(2) 223.