Su ürünleri tüketim yapısı ve tüketim sıklığını etkileyen etkenlerin incelenmesi

Bu araştırmada İzmir (kıyısal bölge), Adana (karma bölge) ve Ankara (karasal bölge) illerinde ikamet eden tüketicilerin güncel su ürünleri tüketim deseni, tüketici profili, su ürünleri tüketimi miktarı ve sıklığını olumsuz yönde etkileyen faktörler araştırılarak, ileriye yönelik sektörel girişimlerin yönlendirilmesi, tüketici alışkanlıkları üzerine daha kapsamlı araştırmalar yapılması için araştırmacılara ve ilgili kurum ve kuruluşlara kaynak sunulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda gayeli olarak 3 gruba ayrılan ana kitle, farklı coğrafya bölgelerinden denize uzaklığı ve bölge içi nüfus kriterlerine göre belirlenmiş ve 3 ilin nüfusları dikkate alınarak belirlenen 400 adet anketin % 43' ü Ankara, % 36' sı İzmir, % 21'i Adana ilinde tüketicilerle yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Anket sonuçlarına göre katılanların %6'sının hiç su ürünleri tüketmediği, %25'inin ayda bir, %28' inin iki haftada bir, %42'sinin ise haftada bir ve daha fazla su ürünleri tükettiği tespit edilmiştir. En sık su ürünleri tüketimi kıyısal bölge olan İzmir'de tespit edilmiştir. Tüm bölgelerdeki tüketicilerin % 90' ı su ürünlerini öncelikle taze olarak tüketmeyi tercih etmektedirler. Ankete katılan tüm tüketicilerin cevaplarına göre su ürünleri tüketim tercih ve alışkanlıklarını olumsuz yönde etkileyen başlıca 4 etken "yüksek fiyat, pazarda kolaylıkla bulunamaması, su ürünleri çeşitlerinin tanınmaması ve lezzetinin beğenilmemesi" olduğu saptanmıştır. Tüketicilerin öğrenim düzeyi ile su ürünleri tüketim sıklığı değişkenleri arasındaki ilişki doğrusal yönlü ve kuvvetli olup su ürünleri tüketim sıklığı ile tüketici yaşı değişkenleri arasındaki ilişki ters yönlüdür. Su ürünleri tüketim tercihini olumlu yönde etkileyen etkenler konusunda tüketicilerin %71 'i sağlığa olumlu etkilerini ve lezzetini en önemli tercih nedeni olarak belirtmişlerdir. Tüketicilerin su ürünleri tüketimi eğilimi ile sağlığa olumlu etkileri faktörleri arasındaki ilişki doğrusal ve kuvvetlidir.

Determination of factors affecting seafood consumption pattern and consumption frequency

Current seafood consumption pattern, consumer profile and factors affecting seafood consumption amount and frequency of the consumers residing in coastal region (İzmir), mixed region (Adana) and countryside region (Ankara) of Turkey were researched in this study. It is aimed to provide source to researchers and relevant institutions who are willing to guide the future sectoral initiatives and conduct more extensive research on seafood consumer habits. In this context, the research population was determined according to their distance to the sea and their populations by purposive sampling method. 43 % of total 400 survey was conducted in Ankara, 36% in İzmir and 21% in Adana by face to face interviews. According to the survey results, 6% of respondents never consume seafood, 25% once a month, 28% once every two weeks, and 42% consume once and more than once in a week. The most seafood consumption frequency was identified in Izmir. Nearly 90% of consumers in the entire regions prefer to consume seafood in fresh type. According to the answers of all consumers 4 major factors affecting seafood consumption preferences and habits in a negative way were "high price, cannot be easily found in the market, not recognition of seafood varieties and disfavor of the flavor of seafood". The relationship between frequency of seafood consumption and education level of consumer's variables is determined as linear and strong but the relationship between consumer age and seafood consumption frequency is determined as reverse. On the factors affecting choice of seafood consumption in a positive way, 71% of consumers stated the beneficial to health perception and taste of seafood as the most important reason for their preference. Therefore, the relationship between consumption trend and beneficial to health perception of seafood is determined as linear and strong.

PDF

___

Adıgüzel, F., Civelek, O., Sayılı, M. & Büyükbay, E. O. (2009). Fish Consumption of Households in Almus County of Tokat Province (in Turkish with English abstract) Gaziosmanpaşa University Journal of Agriculture Faculty, 2009(2).
Aydın, M. & Karadurmuş, U. (2012). Consumer Behaviours for Seafood in Ordu Province. Yunus Research Bulletin, 2012(3).
Aydın, M. & Karadurmuş, U. (2013). Consumer Behaviors for Seafood in Giresun and Trabzon Province (in Turkish with English abstract). The Black Sea Journal of Sciences, 3(9): 57-71.
Babicz-Zielinska, E. (1999). Food preferences among the Polish young adults. Food quality and Preference, 10(2): 139-145. doi: 10.1016/S0950-3293(99)00005-1
Baysal, A. (2003). Sosyal eşitsizliklerin beslenmeye etkisi (in Turkish). CÜ Journal of Faculty of Medicine, 25(4): 66-72.
BSGM. (2014). Fisheries statistics (pp. 13). Ankara: General Directorate of Fisheries and Aquaculture
Çolakoğlu, F. A., İşmen, A., Özen, Ö., Çakır, F., Yığın, Ç. & Ormancı, H. B. (2006). The evaluation of fish consumption in Çanakkale (in Turkish with English abstract). Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 23(3): 387-392.
Elbek, A. G., 1995. Market research in seafood (in Turkish) (Vol. 48). İzmir: Ege University Faculty of Fisheries Publications.
Elbek, A. G., Oktay, E. & Saygı, H. (2002). Statistics (in Turkish) (Vol.19). İzmir: Ege University Faculty of Fisheries Publications.
Elbek, A. G., Saygı, H. & Emiroğlu, D., 1999. Seafood consumption in İzmir province (in Turkish). İzmir: Ege University Faculty of Fisheries Publications.
Erdal, G. & Esengün, K. (2008). The analysis of the factors affecting fish consumption in Tokat province by logit model (in Turkish with English abstract). Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 25(3): 203-209.
FAO. (2014). Fishery Commodities Global Production and Trade (online query). Retrieved from: http://www.fao.org/fishery/topic/16140/en, (24.11.2014)
Gedrich, K. (2003). Determinants of nutritional behaviour: a multitude of levers for successful intervention? Appetite, 41(3): 231-238. doi: 10.1016/j.appet.2003.08.005
Güler, S. (2010). Turkish Kitchen Culture and Eating and Drinking Habits (in Turkish with English abstract). Dumlupınar University, Journal of Social Sciences, 26: 24-30.
Hatırlı, S. A. & Demircan, V. (2004). An analysis of households' fish consumption in Isparta province (in Turkish with English abstract). Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 9(1):245-256.
İnan, E. Y. Y. O. İ. (2009). Determination of Consumer Behaviour Dynamics Relating to Food Products: "Trakya Region Example" (in Turkish with English abstract). Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 6(1): 01-10.
Kızılaslan, N. & Kızılaslan, H. (2008). Knowledge Level and Attitudes of the Consumers Related to the Food Products They Buy (Tokat City Example) (in Turkish with English abstract). Journal of Agricultural Faculty of Uludag University, 22(2): 67-74.
Myrland, Ø., Trondsen, T., Johnston, R. S. & Lund, E. (2000). Determinants of seafood consumption in Norway: lifestyle, revealed preferences, and barriers to consumption. Food quality and Preference, 11(3): 169-188. doi: 10.1016/S0950-3293(99)00034-8
Oğuzhan, P., Angiş, S. & Atamanalp, M. (2009). A research on the habits fish products consumption of consumers determination in Erzurum (in Turkish with English abstract). XV. National Fisheries Symposium, 01-04 July 2009, Rize: 01-04.
Orhan, H. & Yüksel, O. (2010). Fishery product consumption survey in Burdur Province (in Turkish with English abstract). Süleyman Demirel University Journal of Agriculture Faculty, 5(1): 1-7.
Şen, B., Canpolat, Ö., Sevim, A. F. & Sönmez, F. (2008). The Evaluation of Fish Consumption in Elazığ (in Turkish with English abstract). Science and Eng. J of Fırat Univ, 20(3): 433-437.
Şenol, Ş. & Saygı, H. (2001). Econometric model for seafood consumption (in Turkish with English abstract). Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 18(3): 383-390.
Tolon, T. & Emiroğlu, D., (2012). Consumer Oriented Marketing: Seafood Consumption Among Children. ISSD 2012:3rd International Symposium on Sustainable Development. doi: 10.13140/RG.2.1.2276.0569
Yüksel, F., Kuzgun, N. K. & Özer, E. İ. (2011). Determination of the Fish Consumption Habits of Tunceli Province (in Turkish with English abstract). The Black Sea Journal of Science, 2(5):28-36.