Vildan GÜNDOĞDU, Ahmet KACATAŞ

Gediz Nehir Havzası Yönetim planı oluşturulmasına yönelik bir yaklaşım

Dünya nüfusunun hızla artması, kentleşme, sanayileşme ve tarımsal alanlarda bilinçsiz aşırı ilaç ve gübre kullanımının beraberinde getirdiği çevre kirliliği, su kaynaklarının kalitesini bozmuş ve su kaynakları adeta atıkların boşaltıldığı alıcı ortamlar haline dönüşmüştür. Gereksinim duyulan içme ve kullanma suyunun temini, arıtılması, dağıtımı bu nedenle çok zor ve pahalı bir hale gelmiştir. Bu noktadan hareketle su kaynaklarının korunması, planlanması ve yönetimi kaçınılmaz olmuştur. Modern entegre su kaynakları kullanım planlaması ve yönetiminin amacı, sistematik bir yaklaşıma olanak tanımaktır. Bu yalnızca yenilenebilir doğal kaynakları değil, bu kaynakların etkileşim içinde olduğu ekosistemi tümüyle göz önüne alan bir yaklaşımdır. Su kaynakları özellikle nehirler, tek bir idari sınır içinde kalmayıp, birkaç idari yapıyı ilgilendirmekte ve dolayısıyla farklı kullanıcılar tarafından kullanılıp, kirletilmektedir. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri Gediz Nehir Havzası’dır. Gediz Nehri; Kütahya’nın Gediz İlçesi’nden doğup, Uşak ve Manisa İllerinden geçtikten sonra İzmir İlinde denize dökülmektedir. Bu tip nehirler için yönetim planlamasının havza bazında yapılması zorunludur. Bu çalışmada; Gediz Nehir Havzası tanımlanmış, nehir havzası boyunca kirletici kaynaklar tespit edilmiş, 19 noktada yapılan kirlilik izleme ve tespit çalışması, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nde belirtilen Tablo 1’e göre değerlendirilmiştir. Çalışmanın son bölümünde, Havza Yönetim Planına doğru adım atılmış, Gediz Havzası’nda bugüne değin yönetim planlaması ile ilgili olarak yapılan çalışmalar ile, Havzada planlama ve kirliliği azaltmaya dair çözüm önerileri geliştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

planlama, su kaynakları, Türkiye

An approach towards the formation of Gediz River basin management plan.

An approach towards the formation of Gediz River basin management plan. The rapid increase of world population, urbanization, industrialization and unconscious and excess use of agricultural drug and fertilizer in agricultural areas coming with environmental pollution destroy the quality of water resouces and the water resources almost turn into the environments wastes are pourd in. For this reason, the assurance of drinking and using water we need, its treatment and distribution are very difficult and expensive. As a result, protection, planning and management of water resources become unavoidable. The aim of Modern Integrate Water Resources Usage Planning and Management is to provide an opportunity for a systematic approach. This approach does not only envisage renewable natural resources, it also envisages whole ecosystem influenced with these resources. On the other hand, water resources, especially rivers, are not found in only one administrative border, several managements are interested in them. They are used and polluted by different users. One of the most suitable examples of that is Gediz River Basin. Gediz River arises from Gediz, an administrative district of Kütahya City, and after crossing the provinces of Uşak and Manisa, it pours in Aegean Sea in Izmir City. For this kind of rivers management plans have to be done in river basin base. In this study, Gediz River Basin has been defined, along the river basin. Pollutants have been determined, in 19 points pollution monitoring and determination studies have been done and these data have been evaluated according to Table 1 in Water Pollution Protection Regulation. In the last part of the study, the management plan for Gediz River Basin has been tried to be formed, until now, the studies on River Basin Plans have been evaluated, and then the solution proposals about the planning and the pollution removal have been tried to be improved.

Keywords:

planning, water resources, Turkey,

PDF

___

Alpaslan, N. ve Harmancıoğlu, N. B., 1990. Water quality monitoring-site selection Stuttgart, seminer Umweltschutz, September, S.185–205.

Alpaslan, N. ve Harmancıoğlu, N. B., 1991a. Consideration of Water Quality Observations in Turkey and in the World (Dünyada ve Türkiye’de Su Kalite Gözlemlerinin İrdelenmesi), TMMOB İnşaat Mühendisliği XI. Teknik Kongresi, 8–11 Ekim 1991, Bildiriler Kitabı, 1.Cilt, S.326-337, İstanbul.

Alpaslan, N. ve Harmancıoğlu, N. B., 1991b. The Priority of Measurement Network in Water Pollution and Control (Su Kirlenmesi ve Kontrolünde Ölçüm Ağı Teşkilinin Önceliği), Türkiye’de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu, S.471-492.

Anonim, 1999. Integrated Water Resources Management and Pollution Protection Project in Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz and North Aegean River Basins (Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Kuzey Ege Nehir Havzaları Entegre Su Kaynakları Yönetimi ve Kirlilik Kontrolü Projesi), T.C. Çevre Bakanlığı, Fransız Ortak Projesi, S.17.

Anonim, 2000. Course Notes of Management Planning in Wetlands (Sulak Alanlarda Yönetim Planlaması Kurs Notları), T.C. Çevre Bakanlığı, s:10.

Anonim,2001. Water Resources Management and Pollution Control Project Final Report in Gediz River Basin (Gediz Nehir Havzası Su Kaynakları Yönetimi Ve Kirlilik Kontrolü Pilot Projesi Final Raporu) Aralık 2001, NEN Mühendislik Danışmanlık Ltd. Şti., T.C. Çevre Bakanlığı Eurosite,1992. European Guidelines for the Preparation of Site Management Plans, S.11

Eurosite, 1996. European Guidelines for Management Plans (Yönetim Planları Avrupa Rehberi), S.8.

Greenberg, A.E., Clesceri, L.S.,&Eaton, A.D.(EdS), 2005. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater.(21st ed.).Washington D.C., USA.:APHA, AWWA, WEF.

Gündoğdu,V., 1991. Special Design of Water Quality Monitoring Network, Master Tezi, DEÜ, Müh Mim. Fak. Fen Bilimleri Enstitüsü S.10–20. MedWet, 1996. A Practical Guide Book For The Mediterranean Wetland Manager, S.10–11.

Sanders, T.G., Ward, R.C., Loftis, J.C., Steele, T.D., Adrian, D.D. and Yevjevich, V., 1983. Design of Networks for Monitoring Water Quality, Water Resources Publications, Littleton, Colorado, S.328.

Tirsch, F.S. and Male, J.W., 1984. River Basin Water Quality Monitoring Network Design: Options for Researching Water Quality Goals, ed. by T.M. Schad, Proceedings of Twenteeth Annual Conference of American Water Resources Associations, AWRA Publications, S.149–156.

Ward, R.C. and Loftis, J.C., 1986. “Establishing Statistical Design Criteria for Water Quality Monitoring Systems: Review and Synthesis”, Water Resources Bulletin, AWRA, 22(5): S.759–767.