“Sigarayı Bırak, Hayatı Bırakma’’ Sloganlı Kamu Spotları Örneklemlerinin Alımlama Analizi Yöntemi İle İncelenmesi
Özet: Kitle iletişim araçlarının içeriğinde daha sık yer bulan ve önemi gün geçtikçe artan sağlık haberleri, sağlık iletişimi olgusunu gündeme getirerek, yükselen bir değer olarak bireylerin ve toplumların yaşamlarında yerini almıştır. Sağlık iletişimi söylemlerinin homojen bir bütün olarak kabul edilen izler kitleye ulaştırılmasının başat unsuru kabul edilen kamu spotları, uhdesinde barındırdığı gücü ve etkileri ile günümüzün şartlarında, mevcut iktidarın gücünü de kullanmak sureti ile kitle iletişim araçları içerisinde her geçen gün kendine daha fazla yer edinmeye başlamıştır. Kamusal fayda gözetilerek, izler kitleye bilinç edindirme ve farkındalık kazandırma amaçları ile hazırlanan ve yasal zorunluluk düsturuna dayanılarak oluşturulan kamu spotları, kitle iletişim argümanları aracılığı ile yönlendirilen ve dahi yönetilmeye çalışılan toplumlar tarafından izlenerek, toplumsal ahlaki bütünlüğün oluşturulması adına kurgulanan deneyim ve pratiklerin birlikte yer edindikleri metinlerdir. İzler kitlenin homojen bir bütünü oluşturma algısının aksine, her bir bireyin metinleri ve söylemleri farklı okuma pratiklerine haiz olduğu anlayışının hakim olduğu alımlama yöntemi, çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Sigara metaforu kullanılarak hazırlanan ‘’Sigarayı Bırak, Hayatı Bırakma’’ söyleminden hareketle kamuya yayılan kamu spotları çalışmanın örneklemini teşkil etmektedir. Sigara maddesini günlük yaşamında kullanan ve kullanmayan iki farklı grup ile odak (focus) bazlı gerçekleştirilen alımlama çalışmasında, ‘’Sigarayı Bırak, Hayatı Bırakma’’ söylemi ile hazırlanan kamu spotunun izler kitlenin tutum, eğilim ve davranışları üzerindeki etkileri saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmada, iki farklı bakış açısına sahip ve iki farklı eğilim (sigara kullanan ve kullanmayan) içerisinde olan izler kitlenin kamu spotlarını okuma biçimleri analiz edilerek, tariflenmiştir. Çalışma ile literatürde, Sağlık İletişimi disiplinine ve kamu spotları analizlerine dair mevcut ihtiyacı tamamlayabilmek amaçlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kamu Spotu, Sigara Bağımlılığı, Alımlama Analizi.
Anahtar Kelimeler:
Kamu Spotu, Sigara Bağımlılığı
___
- 1. ‘’Kamu Spotları Yönergesi’’, Erişim Tarihi: 30.10.2017, https://www.rtuk.gov.tr/kamu-spotlari/5029/3985/kamu-spotlari-yonergesi.html,.
- 2. ‘’Kamu Spotu Sorunu’’, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://blog.milliyet.com.tr/kamu-spotu-sorunu/,.
- 3. ‘’T.C. Anayasası’’, Erişim Tarihi: 30.10.2017, https://www.saglik.gov.tr/TR,11472/tcanayasasi-56madde.html,.
- 4. Ayla Okay, ‘’Sağlık İletişimi’’, Derin Yayınları, İstanbul 2016.
- 5. Hakan Aytekin, ‘’Görsel-İşitsel Medyada Sağlık-Güvenlik Halleri: Tartışılması Gereken Bir Alan Olarak Kamu Spotu’’, Selçuk Üniversitesi İletişim Dergisi, Cilt 9, Sayı 4, Konya 2017.
- 6. İnsan Hakları Derneği, ‘’İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’’, Erişim Tarihi: 30.10.2017, https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/
- 7. Nazife Güngör, ‘’İletişim, Kuramlar Yaklaşımlar’’, Siyasal Kitabevi, Ankara 2011.
- 8. Ruhi Selçuk Tabak, ‘’Sağlık Eğitimi’’, Somgür Yayınları, Ankara 2000.
- 9. T.C. Sağlık Bakanlığı Havanı Koru-Dumansız Hava Sahası, ‘’Tütünle Mücadele Süreci’’, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://www.havanikoru.org.tr/surec.html,.
- 10. T.C. Sağlık Bakanlığı, ‘’Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü’’, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://sggm.gov.tr/TR,3948/saglik-iletisimi-daire-baskanligi.html,.
- 11. T.C. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Başkanlığı, ‘’Küresel Yetişkin Tütün Araştırması, 2012’’, Sayı: 13142, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13142
- 12. T.C. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Başkanlığı, ‘’Sağlık Harcamaları İstatistikleri’’, Sayı: 24574, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24574,.
- 13. T.C. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Başkanlığı, ‘’Türkiye Sağlık Araştırması, 2016’’, 31 Mayıs 2017, Sayı: 24573, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24573,.
- 14. Tülay Şeker., Selahattin Çavuş., ‘’Behzat Ç. Bir Ankara Polisiyesi Dizisinin Alımlama Analizi’’, Global Media Journal Turkish Edition, Güz Sayısı 2011, Erişim Tarihi: 30.10.2017, http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/,.
- 15. Zuhal Baltaş, ‘’Sağlık Psikolojisi: Halk Sağlığında Davranış Bilimleri’’, Remzi Yayınları, İstanbul 2000.
- ISSN: 2587-2621
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Mehmet Ali KARAMAN