BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA CASUSLUK OKULLARI, CASUSLUK UYGULAMALARI VE OSMANLI DEVLETİ’NİN CASUSLUĞU ÖNLEME FAALİYETLERİ

ÖZETHiç şüphesiz casusluk gibi “kapalı kutu” bir mesleğin kendine özgü, karmaşık ve ne kadar araştırılırsa araştırılsın gizli kalacak yanları vardır. Bu casusluğun doğası gereği normal karşılanması gereken bir durumdur. Ama sonuçta hepsinin ortak bazı noktaları, geçtikleri bazı evreler ve kullandıkları araçlar vardır. Her casus işlevi ne olursa olsun belli kurallara göre bilgi toplar ve “istihbarat Kaynakları”na başvurur. Birinci Dünya Savaşı’nda da casusların uygulamış oldukları teknikler farklılıklar arz etse hemen hemen hepsi de kullanılan yöntemler hakkında bilgi sahibidirler. Görevlendirdikleri iş ve bölgeye göre değişik casusluk yöntemleri kullanmışlardır. Bu yöntemler de bir casusun sahaya çıkmadan almış olduğu eğitimin başarısına göre şekillenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Casus, Casusluk, Casusluk Okulları, Casusluk Uygulamaları, Karşı Casusluk, İstihbarat, Birinci Dünya Savaşı, İttifak Devletleri, İtilaf Devletleri

The Espionage Activities, Schools and Preventation of Ottoman from Those Activities in World War One (WWI)

It is sure that espionage is like an inscrutable box and has its own complex structure, so that some parts can still be unknown through researches. This is nature of espionage. But still, espionage has some common points and instruments. What ever the content is, a spy will gather informations according to some rukes and will need an intelligence source. Even in WWI although the spies applied different tecniques, they also knew the different tecniques that were applied by different spies. In espionage activities according to duty and region different tecniques were applied. These tecniques took form according to the success of spys education.

Keywords:

Spy, Espionage, Espionage schools, Espipnage activities, Cross Espionage Activities, İntelligence, World War One (WWI), Central Powers, The Entente Powers,

PDF

___

KAYNAKÇA
A- ARŞİV BELGELERİ
Genelkurmay ATASE Daire Başkanlığı Arşivi Belgeleri: Birinci Dünya Harbi KoleksiyonuBDH, K:15, D:79/74BDH, K:243, D:1010/30.BDH, K:247, D:404/1024.BDH, K:285, D:406/1165.BDH, K:289, D:1177.BDH, K:383, D:390/1521BDH, K:391, D:39/1549BDH, K:403, D:386/1588,BDH, K:2706, D:326,BDH, K:3437, D:21,BDH, K:3456, D:91,BDH, K:3468, D:135,BDH, K:3617 D: 74,BDH, K:3919, D:84,BDH, K:4391, D:157Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri: Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Nezareti, Şifre Evrakı:BOA, DH. ŞFR,47/291; 2 Aralık 1914.BOA, DH. ŞFR, 465/96; 19 Mart 1915.Başbakanlık Osmanlı Arşivi Hariciye Nezareti, Siyasi Kalemi Evrakı:BOA, HR.SYS. 2266/15.BOA, HR.SYS.2267/45.Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Nezareti, Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti Beşinci Şube Belgeleri:BAO. DH. EUM. 5. Şube 21/61-A.BAO.DH.EUM. 5.Şube.31/1.BOA, DH. EUM. 5.Şube 61/26.BOA.DH.EUM.5.Şb.84/3.Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Nezareti, Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti Altıncı Şube Belgeleri:BOA, DH, EUM, 6. Şb, 2/24B- ARAŞTIRMA VE İNCELEME ESERLERAkad, Mehmet Tanju; Tarihten Günümüze İstihbarat, Kavramlar, Aldatma ve Örtülü Operasyonlar, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 2018.Akar, Atilla; Casuslar Derin Savaşın Sıradışı Neferleri, TİMAŞ Yayınları, İstanbul, 2005.Alkan, Necmettin; Ortadoğu’da Casuslar Savaşı Nili, Kronik Kitap, İstanbul, 2017.Altındal, Aytunç; Türkiye’de ve Dünyada Casuslar; Truva Yayınları, İstanbul, 2008.Alpat, Levent; Bir Osmanlı Askerinin Anıları, Balkan Savaşı’ndan Kurtuluş’a, Yayına Hazırlayanlar: Ahmet Mehmetefendioğlu- Ozan Arslan, Şenocak Yayınları, İzmir, 2010.Arıklı, Ercan; Başlangıcından Bugüne Kadar Dünya Casusluk Tarihi, Artel Yayınları, c.I, İstanbul, 1974.Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’da İstihbarat; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, İstanbul, 2017.Atilhan, Cevat Rifat; Filistin Cephesinde Yahudi Casuslar Suriye’nin Mataharisi Simi Simon, Üstün Eserler Neşriyat Evi, Güven Basımevi, İstanbul, 1947.Aydın, Nurullah; İşte İstihbarat, Kum Saati Yayın Dağıtım, İstanbul, 2008.Denker, Arif Cemil; Birinci Dünya Savaşı’nda Teşkilat-ı Mahsusa, Yayına Hazırlayan: Metin Martı, Arma Yayınları, İstanbul, 2. Baskı.Ersöz, Mustafa; Dünyanın Yörüngesini Değiştiren Casuslar, Yason Yayıncılık, Ankara, 2015.Güztoklusu, Murat; Özdemir Bey’in Filistin-Suriye Kuvva-i Milliyesi ve Elcezire Konfederasyonu, Bengi Yayınları, İstanbul, 2010.Harb’de Fransız İstihbarat Şubesinin Dâhili Faaliyeti; Erkan-ı-Harbiye-i Umumiye Talim ve Terbiye Dairesince, 1925 yılında yayınlanmış olan “Harb'de Fransız İstihbarat Şubesinin Dâhili Faaliyeti” isimli bu kitap; Binbaşı Aziz Hüdai tarafından Fransızcadan Osmanlıcaya tercüme edilmiş ve Piyade Tabur Kumandanı Ş.Paki tarafından da yazılmıştır. Tarafımdan günümüz Türkçesine aktarılarak yayına hazır hâle getirilmiştir. Şu an basım aşamasındadır.İstihbarat, Birinci Kitap, Milli Emniyet Hizmetleri tarafından1928 yılında, istihbarat alanındaki gelişmeleri ilgililerine anlatmak üzere Osmanlıca olarak hazırlanan kitap, tarafımdan günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Yayın aşamasındadır. Karabekir, Kâzım; Gizli Harp İstihbarat, Yayına Hazırlayan: Emrullah Tekin, Kamer Yayınları, İstanbul, 1998.Kandemir, Feridun; Fahreddin Paşa’nın Medine Müdafaası Peygamberimizin Gölgesinde Son Türkler, Yağmur Yayınları, İstanbul, 2018.Kramer, Ann; Dünya Savaşlarında Kadın Casuslar, Çeviren: Tülin Er, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2014.Öke, Mim Kemal; Siyonizm-Filistin Sorunu (1880-1923), TİMAŞ Yayınları, İstanbul, 2018.Öke-Mim Kemal- Karaman, M.Lütfullah – Emir, Turan – Baydur, Mithat - Koloğlu, Orhan; Kutsal topraklarda Casuslar Savaşı, İrfan Yayımcılık, İstanbul, 1995. Özdağ, Ümit; İstihbarat Teorisi, Kripto Kitaplar, Ankara, 2008.Tekin, Emrullah; Alman Gizli Operasyonları ve Türkler, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2001.Tezsever, Serdar; Millî Güvenliğimiz İçinde İstihbarat-Türkiye Cumhuriyeti ve İstihbarat Olgusu, İstanbul, 1999.Yüksel, Ahmet; II. Mahmud Devrinde Osmanlı İstihbaratı, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2017.C- MAKALELERAvşar, Servet; Birinci Dünya Savaşı’nda Irak Cephesi’nde Aşiretler ve Casusluk Faaliyetleri, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 52, Ankara, 2002, s.129 -145.Bozkurt, Abdurrahman; Birinci Dünya Savaşı Başlarında Casusluk Faaliyetleri, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, OTAM, Sayı 36, Ankara, 2015, s.1-45.Kapcı, Hikmet Zeki; Matbuat ve İstihbarat Umum Müdürlüğü’nün İstihbarat Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme, The Journal of Acaddemic Social Science Studies, no.3, 2015, s. 262.Özdemir, Mehmet; “Birinci Dünya Savaşı’nda Propaganda ve Casusluğa Karşı Alınan Tedbirler”, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4, Ankara, 2004, s.55-74.Özer, Sevilay; Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Posta Güvercinleri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, c.55, Sayı: 2, Ankara, 2015, 167-188.Sayılır, Burhan; Çanakkale Kara Savaşları Sırasında Casusluk Olayları ve Türklerin Aldıkları Tedbirler, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 8, Ankara, 2006, s. 100-108.