Adölesanların HIV/AIDS bilgi düzeyleri ve hastalığa karşı sosyal önyargıları

HIV/AIDS gerek Türkiye gerekse dünyada hızla yayılmaktadır ve toplumda hastalığa karşı önyargı, korku ve damgalama da yaygın olarak sürmektedir. HIV/AIDS konusundaki önyargı ve damgalamanın, insanların riskli davranışlarını etkilediği, hastalığın bildirimini engellediği ve toplumsal korkunun bulaşmayı artırdığı belirtilmektedir. Bu bağlamda bireylerin aktif cinsel yaşama geçmeden önce konu ile ilgili olarak eğitilmeleri gerekmektedir. Bu çalışma bir ilköğretim okulunda öğrenim gören adölesan yaş grubu öğrencilerin HIV bulaşma bilgilerini ve hastalığa karşı sosyal önyargılarını belirlemek amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı tipteki çalışmanın örneklemini 12-16 yaş grubunda 164 öğrenci oluşturmuştur. Veriler, araştırıcılar tarafından geliştirilen "AİDS Bilgisi ve Sosyal Önyargı" formu ile toplanmıştır. Öğrencilerin %48.2'si kız, %51.8'i erkektir. Hastalığın bulaşma yolu ile ilgili olarak en çok "anneden bebeğe geçiş" yolu (%75) belirtilmiştir. Sosyal önyargı olarak ise kızlar en çok "AiDS'ten korunulamayacağını", erkekler ise "AlDS'li birey ile aynı işte çalışmak istemeyeceğini" belirtmişlerdir. Bulgular bu gruba hazırlanacak eğitim programları için temel veri sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hastalık bulaşması, enfeksiyöz, Anketler, Bulaşıcı hastalıklar, Ergen, Edinilmiş immün yetmezlik sendromu, Sağlık bilgisi, tutumları, uygulamaları, HIV, Önyargı

The knowledge status of adolescents about HIV/AIDS and their social prejudices about the disease

HIV/AIDS is rapidy spreading both in Turkey and the world; and prejudice, fear and stigmatisation related to the disease widely persist. It is reported that prejudice and stigmatisation about HIV/AIDS affect risky behaviours of people, prevent the open declaration of the disease, and that social fear promotes transmission. In this aspect, individuals need to be educated about this issue before they engage in active sexual life. This study was designed to determine the knowledge on HIV transmisslon and social prejudices of adolescent students attending a primary school. The sample of this descriptive study was 164 students, aged 12- 16. The data was collected using the "Questionnaire on Knowledge and Social Prejudice about AIDS", which was prepared by the researchers. 48.2% of the students were girls and 51.8% were boys. The most frequent answer regarding the route of transmission was indicated as "transmission from mother to infant" (75%). As a social prejudice, girls mostly indicated that "one cannot be protected from AIDS" and boys indicated that they "do not want to work in the same place with someone who has AIDS". Findings have provided a basic data for educational programs designed for this group.

Keywords:

Disease Transmission, Infectious, Questionnaires, Communicable Diseases, Adolescent, Acquired Immunodeficiency Syndrome, Health Knowledge, Attitudes, Practice, HIV, Prejudice,

___

1. Turner A, Ünal S. Dünyada ve Türkiye'de HIV infeksiyonu epidemiyolojisi. Modern Tıp Seminerleri: AİDS. Ünal S, ed, Güneş Kitabevi, Ankara, 2000.
2. UNAIDS /WHO. AIDS Epidemic Update. UNAIDS/WHO, Geneva; 2003.
3. Yaş ve Cinsiyete Göre Türkiye'de Bildirilen AİDS Olgu Taşıyıcısı Sayısı, http://www.saglik.gov. tr/extras/ birimler/apk/2003istatistik/ 81sayfa.htm.
4. Burkholder GJ, Harlow LL, Washkwich. Social stigma, HIV/AIDS knowledge, and sexual risk. Journal of Applied Biobehavioral Research 1999; 4 (1): 27-44.
5. Herek GM, Capitanio JR Widaman KF. HIV-related stigma and knowledge in the United States:prevalence and trends, 1991-1999. American Journal of Public Health 2002, 92 (3):2-14.
6. Özgür G. AIDS tanısı almış bireylerin aileleri, eşleri ve arkadaşları. AİDS 2001; 9 (15-16): 40.
7. Çalangu S. AiDS'in sosyal yönü. AİDS Savaşım Bülteni 1999; 29: 3-6.
8. Duyan V. HIV/AIDS hastalığının sosyal boyutu. http://www.hatam.hacettepe. edu.tr/sosyal.shtml. (Erişim tarihi 07 Nisan 2004).
9. ICN. Nurses: Fighting AIDS Stigma, Caring For All. Information and Action Toolkit. Geneva. 2003.
10. Akın L, Özcebe H. Ankara'da lise öğrencilerinin AIDS bulaşma yolları ve korunması hakkındaki bilgileri. IV. Türkiye AİDS Kongresi Bildiri Kitabı, 8- 10 Nisan 1999, İzmir, s. 187 (özet).
11. Dönmez L, Şenol Y. Antalya'da çıraklık eğitim merkezindeki berber ve kuaför çırakların HIV/AIDS hakkındaki bilgi ve tutumları. IV Türkiye AİDS Kongresi Bildiri Kitabı, 8-10 Nisan 1999, İzmir s. 192 (özet).
12.Aytaç N, Karaömerlioğlu Ö, Apan E, Tanır F, İnandı T, Tunçer A, Akbaba M. Adana lise son sınıf öğrencilerinin AİDS konusunda bilgilerinin değerlendirilmesi. 2. Türkiye AİDS Kongresi Bildiri Kitabı,21-24 Mart 1995, İstanbul, s.70-71 (özet).
13. Öztürk M, Arslankoç R, Akgün S, Himmetoğlu HH, Çakmak A, Bedelli E, Yılmaz H. İsparta'da lise öğrencilerinin AiDS'e ilişkin düşünceleri ve bilgi düzeyleri. IV Türkiye AİDS Kongresi Bildiri Kitabı, 8-10 Nisan 1999, İzmir, s. 188 (özet).
14. Dalgıç N, Sarp N, Yalçın M. An Evaluation of Knowledge of AIDS of Third Grade High School Students. Türk HIV/AIDS Tıp Dergisi, Nisan- Mayıs-Haziran 1999.
15. Guide to implementing TAP (Teens for AIDS Prevention). A Peer Education Program to Prevent HIV and STI. (2nd Edition). Advocates for Youth. Washington, DC, 2000.
16. Duyan V, Duyan G. Okullarda HIV/AIDS. Türk HIV/AIDS Tıp Dergisi, Nisan-Mayıs-Haziran 2004.
17. Kutlu Ö, Babadoğan C. İlköğretim programları ve ders kitaplarında HIV/AIDS konularının yeri ve ele alınış biçimleri. Türk HIV/AIDS Tıp Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül 2003.
18. Güler N, Bekar M, Ulusoy H. Lise öğrencilerinin HIV/AIDS konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Türk HIV/AIDS Tıp Dergisi, Temmuz- Ağustos-Eylül 2004.
19.Savaşer S. Knowledge and attitudes of high school students about AIDS. Public Health Nursing 2002,20(1): 71-79.
2O.Erefe İ, Bahar Z, Bayık A, Özsoy S.A, Türkistanlı E. Bornova bölgesinde öğrenim gören öğrencilerin AIDS hastalığına ilişkin bilgi ve tutumları, IV.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Özet Kitabı, 12-16 Eylül 1994, Didim, s. 546-550.

ISSN: 1300-0853
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 1992
Yayıncı: TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Sakarya’da bir sağlık kuruluşuna başvuran gebelerin sigara içme durumlarıyla ilgili bazı özellikler

Olcay SEMİZ, Cefariye SÖZERİ, Reyhan CEVAHİR, SEVİL ŞAHİN, Sibel Serin KILIÇOĞLU

Adölesanların HIV/AIDS bilgi düzeyleri ve hastalığa karşı sosyal önyargıları

Serap BULDUK, M. Nihal ESİN, Nihal UMUT

İstanbul'da bir sağlık ocağına başvuran kadınların genel saðlık anketine göre ruhsal durumlarının değerlendirilmesi

SEVİM BUZLU, NİHAL BOSTANCI DAŞTAN

Birinci basamak sağlık hizmetlerinde kapıtutuculuk nedir? Türkiye’de uygulanabilir mi?

Zeliha A. ÖCEK, Meltem ÇİÇEKLİOĞLU, Meral TÜRK