FUTBOL HAKEMLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI SPORTMENLİK DIŞI DAVRANIŞLARIN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı; futbol hakemlerinin karşılaştıkları sportmenlik dışı davranışların belirlenmesi ve bu davranışların hakemlerin çeşitli değişkenleri açısından incelenmesidir. Araştırmaya 2007–2008 sezonunda Türkiye futbol liglerinde maç yöneten 129 adet gönüllü futbol hakemi katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi ve Görüş Formu” ve “Sportmenlik Dışı Davranışlar Anketi” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, futbol hakemlerinin sportmenlik dışı davranışlar anketinden aldıkları puanlara bakıldığında seyirci kaynaklı sportmenlik dışı davranışlarla hakemlerin yönettiği ortalama maç(P<0.01) ve lisanslı sporculuk geçmişi(P<0.05) arasında; hakeme yapılan sportmenlik dışı davranışlarla hakemlerin lisanslı sporcu geçmişi arasında(P<0.05), rakip seyircilere yapılan davranışlarla yönetilen ortalama maç arasında (P<0.01); hakemlerin yaşıyla konsantrasyon bozma(P<0.05), ve rakibi şikayet(P<0.01) davranışı arasında; hakemlerin cinsiyetiyle malzemeye zarar verme(P<0.05) davranışı arasında; hakemlerin hakemlik yaşıyla protesto(P<0.05) ve rakibi şikayet(P<0.05) davranışları arasında; hakemlerin klasmanıyla tehdit(P<0.05) ve sportif erdeme aykırılık(P<0.05) davranışları arasında; hakemlerin yönettiği ligle tahrik(P<0.05), protesto(P<0.05), hakemi şikayet(P<0.05) ve rakibi şikayet(P<0.05) davranışları arasında; hakemlerin yönettiği ortalama maç ile saygısızlık(P<0.05), tahrik(P<0.05), protesto(P<0.01), psikolojik baskı(P<0.05), konsantrasyon bozma(P<0.05) ve hakemi şikayet(P<0.05) davranışları arasında; hakemlerin lisanslı sporculuk geçmişiyle saygısızlık(P<0.01) ve itiraz(P<0.05) davranışları arasında anlamlı ilişkiler olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra, araştırma sonucunda sportmenlik dışı davranışlar bakımından futbol ligleri arasında farklılıklar araştırılmış ve elde edilen veri sonucunda futbol ligleri arasında yapılan davranışın türüne göre boyutunda anlamlı farklılıklar olduğu ortaya koyulmuştur (P<0.05)

Anahtar Kelimeler:

Sportmenlik, Hakem, Futbol

ANALYSING THE UNSPORTSMANLIKE BEHAVIORS THAT FOOTBALL REFEREES’ MEET

The purpose of this study is to analyse the unsportsmanlike behaviors that football referees’ meet and analysing those behaviors considering some variables of referees. 129 football referees officiating in Turkey’s 1st, 2nd and 3rd league of football in the season of 2007-2008 voluntarily participated in this study. “Personal Information and Opinion Form” and “Unsportsmanlike Behaviors Questionnaire” were used in the study as the data-collection tools. At the end of this research, the opinion’s of football referees were evaluated; in addition, we suggest that there are significant differences between unsportsmanlike behaviors made from spectators and number of matches officiated (P<0.01) and whether the referee professionally participated in that particular sport (P<0.05); between unsportsmanlike behaviors made to referee and whether the referee professionally participated in that particular sport(P<0.05); between unsportsmanlike behaviors made to opponent spectators and number of matches officiated(P<0.01); between age of the referees and destroying concentration(P<0.05) and complaining the competitor(P<0.01); between the sex of referees and harm on sports equipment(P<0.05); between referees years of officiating and protest(P<0.05) and complaining the opponent(P<0.05); between the classification of the referees and threat(P<0.05) and behaving against the sporting virtue(P<0.05); between the referees’ officiating league of previous season and incitement(P<0.05), protest(P<0.05), complaining the referee(P<0.05) and complaining the opponent(P<0.05); between the number of matches officiated and disrespect(P<0.05), incitement(P<0.05), protest(P<0.01), psychological pressure(P<0.05), destroying concentration (P<0.05) and complaining the referee(P<0.05); between whether the referee professionally participated in that particular sport and disrespect(P<0.01) and objection(P<0.05). Furthermore, football league division comparisons in terms of the unsportsmanlike behaviors were compared and it has been supported with the data that unsportsmanlike behaviors and their magnitude found to be representing differences from division to division (P<0.05)

Keywords:

Sportsmanship, Referee, Football,

PDF

___

Güven, Ö., Türklerde Spor Kültürü. Geliştirilmiş 2. Baskı, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1999.
Balcıoğlu, İ., Sporun Sosyolojisi ve Psikolojisi, 1. Baskı, Bilge Yayınları, İstanbul, 2003.
Erdemli, A., Spor Yapan İnsan, 1. Baskı. E Yayınları, 2008.
Johnson, J.D., Current Perceptions of Mississippi Soccer Coaches, Game Officials and Administrators on Youth Sport Misconduct. Doctorate Thesis, The University of Southern Mississippi, Mississippi, 2004.
Kampf, S., A Study of Division 1 Men’s Collage Basketball Official’s Perceptions of Sportsmanship, Doctorate Thesis, State University of Buffalo, New York, 2005.
Powell, J.T., Origins and aspects of Olympics. Champaign, Human Kinetics, IL, 1994.
Rainey, D.V., Duggan, P., “Assaults On Basketball Referees A Statewide Survey”, Journal of Sport Behav. (JSB), 21(1), pp.113 – 120, 1998.
Satcher, N.D., Social and Moral Reasoning of High School Athletes and Non-Athletes. Doctorate Thesis. The University of Southern Mississippi, Mississippi, 2006.
Toohey, K., Veal, A.J., The Olympic Games: A Social Science Perspective, Library of Congress Cataloging, 2000.
Doğan, O., Spor Psikolojisi, 2. Baskı, Nobel Kitabevi, Adana, 2005.
Başer, E., Uygulamalı Spor Psikolojisi, 3. Baskı, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 1998.
Başkan, M., Türkiye Altıncı Bölge C Klasman Futbol Hakemlerinin Hakemlik Performanslarına Etki Eden Bazı Değişkenlerin
Araştırılması, Yüksek Lisans, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2003.
Ekmekçi, R., Basketbol Hakemlerinin Genel Profili ve Saldırgan Davranışlarla Karşılaşma Durumu, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, 2004.
Gürpınar, B., Basketbol Ve Futbol Hakemlerinin Karşılaştıkları Sportmenlik Dışı Davranışlar Ve Bu Davranışların Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi Ve Spor Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara, 2009.
Barrow, H. M., Man and Movement: Principles Of Physical Education (2nd edition), Lea & Febiger, Philadelphia, 1977.
Ryska, T. A., “Sportsmanship In Young Athletes: The Role Of Competitiveness, Motivational Orientation, And Perceived Purposes Of Sport”, The Journal of Psychology, 137 (3), pp.273–293, 2003.
Sigauw, J. A., Rockness, J. W., Hunt, T. G., & Howe, L. V., Ethical Values And Leadership: A Study Of AACSB Business School Dean, Academy of Management Annual Meeting, San Diego, CA, 1998.
Stornes, T., “Sportspersonship In Elite Sports: On The Effects Of Personal And Environmental Factors On The Display Of Sportspersonship Among Elite Male Handball Players”, European Physical Education Review, 7 (3), pp. 283–304, 2001.
2007/2008 Oyun Kuralları. Türkiye Futbol Federasyonu. [İnternette]. 2007 [okundu 03.05.2011].
http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/Oyun%20Kurallar%202007_1.pdf .
Erkuş, A., Bilimsel Araştırma Sarmalı. 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005.
Özmaden, M., Seyircilere Göre Futbolda Saldırganlığı Teşvik Eden Faktörler Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2004.
http://www.dailymotion.com/video/xb6frn_1991-1992-sezonu-fb-bjk-macy-gol-ta_sport okundu 10.02.2011.
Hughes, S., New Mexico High School Sports Officials’ Perceptions of Athlete Coach and Spectator Conduct. Doctorate Thesis.: The University of New Mexico, Albuquerque, 2001.
Goodman, S.M., An Analysis of Behavior and Emotional Involvement of Spectators During Professional Hockey Games. Doctorate Thesis. Boston University, Massachusetts, 1989.
Var, L., Futbol Seyircilerinin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma Kırşehir İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2008.
Bahadır, Z., Futbol Seyircisinin Sosyo-Ekonomik Kültürel Yapısının Şiddet Eylemine Etkisi Konyaspor Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde, 2006.
Kılcıgil, E., Partal, M., “Süper Ligde Oynayan Bir Futbol Takımı Taraftarlarının Şiddete Neden Olan Tahrik Olma Unsurları Üzerine Bir Araştırma”, Gazi BESBD, (2), pp. 43–52, 2003.
Acet, M., Futbol Seyircisini Fanatik ve Saldırgan Olmaya Yönelten Sosyal Faktörler, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2001.
Türkiye Futbol Federasyonu Merkez Hakem Kurulu Hakemliğe Giriş Unvan Ve Klasmanlara Ayrılma İle Vize Yenileme Kural, Prensi p Ve Yöntemleri iç Talimatı. . [İnternette]. 2008 [okundu 05.05.2011].
http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TFF/talimatlar/talimat2008/Hakemli%C4%9Fe%20giri%C5%9F%20gm1%20son%20 v4.pdf.
Disiplin Talimatı. Türkiye Futbol Federasyonu. [İnternette]. 2010 [okundu 04.05.2011].
http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/002011/TFF/Talimatlar/Futbol-Disiplin-Talimati-12-08-2010.pdf.
Wigley, B.J., Ethical Values and Behavioral Intentions of Head Coaches in NCAA Division I And Division III Collegiate Athletic Departments, Doctorate Thesis, University of Texas, Austin, 2002.
Gargano, M., A Study to Determine Whether or Not The Principles of Sportsmanship and Ethical Conduct Can Coexist With The Competing Principles, Dissertation Higher Education, George Washington University, Washington, 2001.