Turgut KAPLAN

FUTBOLDA ŞİDDET SORUNUNUN BOYUTLARI

Bu çalışmada, alanyazını taranarak futboldaki şiddet sorununun boyutları incelenmeye çalışılmıştır. Günümüzde futbol, dünyanın en yaygın spor dallarından birisidir ve milyonlarca kişi değişik sebep ve gerekçelerle bu oyunla ilgilenmektedir. Söz konusu potansiyel bir taraftan futbola özgü ekonomi, edebiyat ve sinema kültürü ile birlikte bir sanat niteliğinde tribünlerdeki görsel tabloları oluştururken diğer taraftan yine kendine münhasır şartlar içerisinde rekabet ve mücadele ekseninde şiddet sarmalına dönüşebilmektedir. Bu süreç müsabaka öncesi, esnası ve sonrasında farklı zaman ve mekanlarda sürekli olarak yinelenmekte bazen de kontrol edilemez ve dayanılmaz bir saldırganlık halini alabilmektedir. Alanyazında fanatizm, saldırganlık ve şiddet olarak yerini alan toplumsal olaylar incelendiğinde konu; futbolu yönetenler, takip edenler, uygulayanlar ve futbol dışı gruplar başlıkları altında dört boyutta ele alınabilir. Bu boyutların koordinatlarını ise, yönetici, amigo, menajer, seyirci, medya, hakem, antrenör, futbolcu ve mafya-şike- bahis başlıkları altında sıralamak mümkündür. Dolayısıyla futboldaki şiddet olgusunun bu temel kavramların amaç ve fonksiyonlar bakımından tam olarak betimlenmesi ile daha kolay anlaşılabileceği düşünülmektedir.

DIMENSIONS OF VIOLENCE IN SOCCER

The aim of study was to examine the dimensions of violence problem in soccer by reviewing literature. Today, soccer is one of the most common sport branches in the world and millions of people are interested in this sport for different reasons. The potential in question can create visual scenes in the tribunes with economy, literature and cinema culture specific to soccer, while on the other hand it can turn into violence on the axis of competition. This process is repeated before competition and after competition, at different times and in different places. In literature, when social events called vandalism and violence are examined, it can be seen that the issue can be discussed under four dimensions as managers, spectators, players and groups outside of football. It is possible to list the coordinates of these dimensions as spectators, managers, securities, media, tribune leaders, referees, soccer players, coaches and mafia-set-up-bet. Thus, it is thought that violence in soccer can be understood more easily with the definitions of these basic concepts in terms of purposes and functions.

PDF

___

1. Orhan Ü. 5149 sayılı sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine dair kanun çerçevesinde spor güvenliği. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; 2007. 2. Gültekin H, Soyer F. Türk futbolunda şiddetin önlenmesine yönelik emniyet uygulamalarının yasalar çerçevesinde incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2010; 7(1): 1219-1243. 3. Demir F. Futbol Olgusu ve Futbolda asayiş yönetimi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara; 2005. 4. Türkmen M, Yıldız K, Zekioğlu A. Sosyolojik açıdan sporda şiddet ve çirkin tezahüratın nedenlerinin araştırılması, Manisaspor taraftarları örneği. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 2013; 8(2): 15-34. 5. Çakmak NM. Türk Futbol Federasyonunun hukuki statüsü. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara; 1999. 6. Üçışık F. Sporda sorunlar ve çözüm önerileri. Özener Matbaacılık, İstanbul, 1995. 7. Yılmaz H. Spor güvenliği. TFF Futbol; 2004. 8. Kazancıoğlu M. UEFA müsabaka talimatlarından günümüz seyircisine. TFF Futbol; 2004. 9. Var L. Futbolda seyircilerin spor alanlarındaki saldırganlık davranışları hakkında betimsel bir çalışma (Kırşehir ili örneği). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara; 2008. 10. Kılıç E. Kirli kramponlar. Emre Matbaacılık, 1. Baskı, İstanbul; 2003. 11. Sert M. Gol atan galip, futbola sosyolojik bir bakış. Bağlam Yayınları, 1. Baskı, İstanbul; 2000. 12. Rona MŞ. Futbol müsabakalarında şiddet olaylarına karışarak adli kayıtlara geçen seyircilerin psiko-sosyal analizleri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara; 2003. 13. Bahadır Z. Futbol seyircisinin sosyo-ekonomik-kültürel yapısının şiddet ve eylemine etkisi (Konyaspor örneği). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Niğde; 2006. 14. Demirel G. Emniyet mensuplarına göre futbol seyircisini saldırganlık ve şiddete yönlendiren futbol etkenlerinin araştırılması. Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir; 2013. 15. Fındıklı R. Polis mesleğinin özellikleri ve mesleki kimlik olgusu. Polis Bilimleri Dergisi, 2000; 2(5-6):1-16. 16. Kurtiç N, Yaman M. Futbol taraftarını saldırganlığa iten psiko-sosyal nedenler. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006; 12; 45-54. 17. Pulur A, Kaynak İ, Orhan S. Polislerin spor müsabakalarındaki saldırgan seyirciye müdahalede kendi taraftarlığının etkisinin araştırılması. Gazi Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi, 2004; 5 (2): 241- 260. 18. Arıkan Y. Futbolda şiddet ve polis. Polis Bilimleri Dergisi, 2007; 9: 109-132. 19. Arıkan Y. Sporda şiddetin kökenleri. Sporda Şiddetin Temelleri ve Önlenmesi Yönündeki Stratejiler Sempozyumu. 6-7 Haziran, Samsun; 2013. 20. İmamoğlu O, Kılcıgil E, Şahin M. Türkiyede futbolcu temsilciliği ve futbolcu ilişkisi. Spormetre, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2007; V (3) 129-133. 21. www.hursertekinoktay.com.tr/profesyonel-futbolcu-menajer-146876.htm. TFF ve menajerlik skandalından haberler, Bölüm; VI 13 Kasım 2010; (8.03.2015 erişim tarihi). 22. Öğüteker G. Futbolun dayanılmaz çekiciliği, büyüleyen taraftar portresi, fanatizm ve Beşiktaş, 2007, http://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/85/19_.pdf. 23. Çağlayan H. Futbol seyircisinin sosyo-ekonomik-kültürel yapısının şiddet eğilimdeki rolü. Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya; 2003. 24. Aydın B, Hatipoğlu D, Ceyhan Ç. Endüstriyel futbol çağında taraftarlık. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2008; 26: 289-316. 25. Eskiler E, Sarı İ, Soyer F. Takıma psikolojik bağlılık ölçeğinin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2011; 8(1): 1428-1440. 26. Mirioğlu M. Futbol haberlerinin sunumunda şiddet: Hürriyet, Zaman ve Birgün gazetelerinden futbol sunumlarının analizi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir; 2007. 27. Ayan S. Şiddet ve fanatizm. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2006; 7: 191-209. 28. Taşmektepligil MY, Çankaya S, Tunç T. Futbol taraftarı fanatiklik ölçeği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi,2015; 6(1): 41-49. 29. Yüksel H, Doğan B, Moralı S, Acar MF. Futbolda şiddetin toplum bilimsel boyutları. Hacettepe Üniversitesi, Futbol Bilim ve Teknolojisi Dergisi, 1998; 5(1): 2226. 30. Kuru, E. Sporda Psikoloji, Gazi Üniversitesi, İletişim Basımevi, 1. Baskı, Ankara; 2000. 31. Hortaçsu N. Grup içi ve gruplar arası süreçler. İmge Kitapevi, 1. Baskı, Ankara; 1998. 32. Peker E. Futbolda şiddetin içsel bir olgu haline gelmesinde yazılı basının rolü. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; 2007. 33. Gümüş S. Şiddet nerede başlıyor? Gazete Pazar, 21 Şubat; 1997. 34. Özsoy, S. Spor gazetelerinin başlıklarında militarist ve şiddet içerikli metaforlar, Gümüşhane Üniversitesi, İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2011; 1: 88-114. 35. Girginer N, Aydın S, Çavdar S. Üniversite öğrencilerinin sporda şiddet konusuna yaklaşımları: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir uygulama. ESOGU Sosyal Bilimler Dergisi, 2006; 7(2): 169-197. 36. Özmaden M, Yıldıran İ. Futbola ilişkin dışsal etkenlerin seyirci saldırganlığı üzerindeki etki düzeylerinin araştırılması. Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi Bildiriler Kitabı. 4-6 Ocak, Belge Matbaacılık, Ankara; 2003. 37. Karagözoğlu C, Ay SM. Futbol seyircisinde saldırganlık eğilimleri (İstanbul örneği). Hacettepe Üniversitesi Futbol Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1999; 6(3), 27-31. 38. Acet M. Futbol seyircisini fanatik ve saldırgan olmaya yönelten sosyal faktörler. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara; 2001. 39. Keten M. Türkiye'de spor. Polat Ofset, 2. Baskı, İstanbul; 1993. 40. Doğan B, Moralı S. Futbolda seyirci taşkınlıkları ve bunun altında yatan psiko-sosyal nedenler, Futbol Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1996; 2(4), 19-24. 41. Özmaden M. Seyircilere göre futbolda saldırganlığı teşvik eden faktörler üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara; 2004. 42. Biber E, Ersoy A, Acet M, Küçük M. Türk futbol antrenörlerinin tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2010; 12 (2): 134-143. 43. Tutkun E, Güner ÇB, Ağaoğlu SA, Soslu R. Takım sporları ve bireysel sporlar yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2010; 1(1): 23-29. 44. Cengiz R. Seyirci ve onun rakipleri arasında subjektif bir şiddet alanı: futbol. Şiddetin Temelleri ve Önlenmesi Yönündeki Stratejiler Sempozyumu. 6-7 Haziran, Samsun; 2013. 45. Hasırcı S. Türkiyede sporda şiddetin nedenleri ve çözüm önerileri ile Avrupada bu konuda yapılan çalışmalar. Şiddetin Temelleri ve Önlenmesi Yönündeki Stratejiler Sempozyumu. 6-7 Haziran, Samsun; 2013. 46. Erdem N. 6222 Sayılı sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine dair yasa. Spor hukuku ve çözüm önerileri. http//www.sporhukuku.org.tr (Erişim tarihi 18.02.2015).