Safahat’ta Romana Açılan Yapı: Mehmet Akif’in Safahat Eserinin Tefrika Süreci İçerisinde Türsel Konumu

Mehmet Akif’in yedi ayrı kitabının bir araya getirilmesi ile oluşan Safahat eserinin içerdiği şiirler Türk edebiyatında manzum hikâye türünün en önemli örnekleri arasında gösterilir. İkinci Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar uzanan süreçte yayın hayatına devam eden Sıratımüstakim ve Sebilürreşad dergilerinde tefrika edilen bu şiirler dönemin sosyal ve politik olaylarına sıkça değinmektedir. İdeolojik bir yayın organında yer alan, toplumsal meselelerin ele alındığı şiirlerde metindeki yapının, içeriğin ve şiir sesinin konumu da dönemsel koşullara göre değişmekte ve roman türüne yaklaşmaktadır. Bu çalışmada Safahat külliyatındaki şiirlerin tefrika yayın süreci içerisinde değişen ve roman türüne yaklaşan türsel yapısı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Akif, Safahat, Bakhtin, tefrika, tür kuramları

ROMANESQUE STRUCTURE in SAFAHAT: ANALYZING MEHMET AKİF'S SAFAHAT AS A SERIAL NOVEL IN THE CONTEXT of NOVEL THEORIES

The poems included in Safahat, which was formed by bringing together seven different books of Mehmet Akif, are shown among the most significant precedents of the verse-story genre in Turkish literature. These poems, which were serialized in Sıratımüstakim and Sebilürreşad magazines, which continued to be published in the period from the Second Constitutional Monarchy to the first years of the Republican Period, frequently refer to the social and political events. In poems that take place in an ideological publication where social issues are discussed, the structure, content, and voice of poetry in the text also change according to the conditions of the period and approach the genre of the novel. In this article, the generic structure of the poems in Safahat that changed during the serial publication and converged to the genre of the novel will be discussed.

Keywords:

Mehmet Akif Safahat, Bakhtin, serial, genre theories, novel,

PDF

___

Bakhtin, Mikhail Mikhailovich (2001). Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bakhtin, Mikhail Mikhailovich (2004). Dostoyevski Poetikasının Sorunları. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Metis Yayınları
Bakhtin, Mikhail Mikhailovich (2005). Sanat ve Sorumluluk: İlk Felsefi Denemeler. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Benjamin, Walter (2001). Son Bakışta Aşk. Çev. Nurdan Gürbilek. İstanbul: Metis Yayınları.
Brooks, Peter (1992). Reading for the Plot: Design and Intention in Narrative. Londra: Harvard University Press.
Debus, Ester (2009). Sebilürreşad. İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
Doody, Margaret (1998). The True Story of Novel. London: Fontana Press.
Enginün, İnci (2006). Yeni Türk Edebiyatı: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923). İstanbul: Dergâh Yayınları
Erişirgil, Mehmet Emin (2017). Mehmet Akif: İslamcı Bir Şairin Romanı. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
Ersoy, Mehmet Akif (2016a). Kavaid-i Edebiye: Edebiyat, Dil ve Eğitim Yazıları. Yay. Haz. Yusuf Turan Günaydın. İstanbul: Büyüyenay Yayınları
Ersoy, Mehmet Akif (2016b). Safahat. Yay. Haz. Ertuğrul Düzdağ. İstanbul: İz Yayıncılık.
Konrapa, Mehmet Zekai (2014). Osmanlı Edebiyatı Ders Notları: 1908-1909 Eğitim Dönemi. İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Köroğlu, Erol (2012). “Aşırılık ve suç Düzenini (Tefrika) Romanda Yazmak: Dürdane Hanım Örneği.” Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. Sayı 47. (127-170).
Kabaklı, Ahmet (1985). Türk Edebiyatı. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
Kaplan, Memhmet (1998). Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergâh Yayınları
Mancing, Howard (2005). “The Novel.”In Routledge Encyclopedia of Narrative Theory. Edited by D. Herman, M. Jahn and M. L. Ryan. New York: Routledge.
Moretti, Franco (2000). “Conjectures on Worl Literature.” New Left Review. 1. (54-68).
Plato (1991). The Republic. Translated by A. Bloom. New York: Harpercollins Publisher.
Russel, Bertrand (1983). Batı Felsefe Tarihi 1. Çev. Muammer Sencer. İstanbul: Say Yayınları.
Şinasi (1974). “Tefrika ve Gazete Hakkında.” Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi: 1839-1865 Cilt 1. Yay. Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (1988). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
Uğur, Veli (2016). “Safahat’ı Bakhtin’le Okumak.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı 43. (457-466).
Underwood, Doug (2008). Journalism and the Novel: Truth and Fiction 1700-2000. New York: Cambridge University Press.
Watt, Ian ve Roland Barthes (2002). Roman ve Gerçek Etkisi. Çev. Mehmet Sert. İstanbul: Donkişot Yayınları
Watt, Ian (2007). Romanın Yükselişi: Defoe, Richardson ve Fielding Üzerine İncelemeler. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Metis Yayınlar