TÜKETİMCİ KAPİTALİZMİN VE TÜKETİM KÜLTÜRÜNÜN ELEŞTİRİSİ

Günümüz toplumları uzun bir süredir üretmekten çok tüketmeyi esas alan ve tüketimi küresel düzeyde gerçekleştirmeyi hedefleyen neoliberal politikalarla yönetilmektedirler. Tüketim toplumuna giden yolda hiç şüphesiz ki üç temel süreç -serbest piyasa ekonomisi, geç kapitalizmin kültürel mantığı ve tekelleşen sermayenin emek sömürüsü- etkili olmuştur. Bu süreçlerle beraber neo-liberalizmin sınıf yerine nesnelerin imajına hapsolmuş bir kişilik yapısını ve gösterge ile semboller tarafından kuşatılmış ve parçalanmış olan bir kimlik politikasını öne çıkartması, her şeyden önce varlığını tüketim ekonomisine borçlu olan kapitalist sistemin sürdürülebilirliğini sağlamıştır. Kapitalist sistemin tüketim politikası, sadece arzu ve duyguları harekete geçirmede ya da konformizme dayanan bir kitle kültürünü yaygınlaştırmada değil, sosyal kimliği inşa ve ifşa etmede de hayati bir rol oynamıştır. Dolayısıyla tüketim kültürünün, tüketim toplumunun bir ürünü olarak bireysel ve sembolik düzlemde sosyal farklılaşmayı ve sınıfsal hiyerarşiyi, küresel ölçekte de üretimin genişlemesini ve sermayenin egemenliğini sağlayan bir enstrüman olarak işlev gördüğünü söylemek mümkündür. Bu makalede, tüketimci kapitalizmin ve tüketim kültürünün genel bir eleştirisi yapılacaktır

A Critique of Consumer Capitalism and Culture of Consumption

For a long time, contemporary societies have been governed by consumption based neoliberal policies that attempt to move consumption to the global scale. Undoubtedly, three major processes effectively led to consumer societies: free market economy, late capitalism culture and monopolized capital's labor abuse. In addition to these processes, neoliberalism's advertisement of characteristics that are bound to object based images rather than classes, and an identity policy that is surrounded, filled and shattered by symbols and manifestations, ensured the continuation of the capitalist system which owes its existence to consumer economics. Capitalist system’s consumption policies played a critical role in not only the proliferation of a conformism based culture, but also the construction and exposure of the social identity. Therefore, it is possible to claim that as a product of consumer societies, consumer culture, functions as an instrument that enables social differentiation and class hierarchy in the individualistic and symbolic level, and the increase in the production and hegemony of the capital in the global scale. In this paper, a general critique of consumer capitalism and consumer culture will be presented

Keywords:

Consumption, Consumer culture, Consumer society, Consumer capitalism Neoliberalism,

PDF

___

ADORNO, W. T., 2011, Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi (Çev. N.Ülner, M.Tüzel,

E.Gen), İstanbul: İletşim Yayınları. ARGIN, Ş., 1992, “Boş Zamanların Toplumsal Anlamı Üzerine Notlar”, Birikim, Sayı 43, , 37, aktaran, Filiz Aydoğan, “Tüketim Kültürünün Gölgesinde Kentler”, Marmara

Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, XXVII (II), 2009:205 (203-215).

ARTHUR, B., 2009, The Nature of Technology: What It Is and How It Evolves, New York:

Free Press, (aktaran) D. Harvey, 2015, On Yedi Çelişki ve Kapitalizmin Sonu (Çev. E.

Soğancılar). İstanbul: Sel Yayıncılık. BAUDRILLARD, J., 1983, Simulations. New York: Semiotext(e),

BAUDRİLLARD, J., 2004, Tüketim Toplumu (Çev. H. Deliceçaylı, F.Keskin), , İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

BAUMAN, Z., 2000, Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri, (Çev.N.

Demirdöven), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. BAUMAN, Z., 2003, Modernlik ve Müphemlik (Çev.İ.Türkmen), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

BAUMAN, Z., 2015, Akışkan Modern Toplumda Kültür (Çev.İ.Çapcıoğlu-F.Ömek),

İstanbul: Atıf Yayınları. BAUMAN, Z.,, 1999, Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksulluk (Çev.Ü.Öktem), İstanbul: Sarmal Yayınevi.

BOCOCK, R., 1997, Tüketim (Çev. İ. Kutluk). Ankara: Dost Yayınları.

CRANE, D., 2003, Moda ve Gündemleri (Çev. Ö. Çelik). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

CRARY, J., 2015, 7/24 Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu (Çev. N. Çatlı). İstanbul: Metis Yayınları.

CURTIS, N., 2015, İdiotizm Kapitalizm ve Hayatın Özelleştirilmesi (Çev. M. Ratip).

İstanbul: İletişim Yayınları. DEBORD, G., 1996, Gösteri Toplumu (Çev. A. Ekmekçi, O.Taşkent). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

DOUGLAS, M., ISHERWOOD, B., 1999, Tüketimin Antropolojisi (Çev. E. A. Aytekin).

Ankara: Dost Kitabevi. FARRELYY, E., 2015, Mutluluğun Sakıncaları (Çev. E. Gökyaran). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

FEATHERSTONE, M., 2015, Postmodernizm ve Tüketim Kültürü (Çev .M. Küçük.

İstanbul: Ayrıntı Yayınları. FOUCAULT, M., 2015, Hapishanenin Doğuşu (Çev. M.Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitapevi.

FREYER, H., 2014, Sanayi Çağı (Çev. B. Akarsu, H. Batuhan). Ankara: Doğu kj nn Batı

GALEANO, E., 2013, Biz Hayır Diyoruz (Çev. B. Kale). İstanbul: Metis Yayınları.

GIDDENS, A., 1997, Sosyoloji (Çev. M. R. Esengün, İ. Öğretir). İstanbul: Birey Yayıncılık.

HARVEY, D., 2015, On Yedi Çelişki ve Kapitalizmin Sonu (Çev. E. Soğancılar). İstanbul: Sel Yayıncılık.

HOBSBAWM, E., 1999, The Age of Extremes : The Short Twentieth Century : 1914- Londra: Abacus.

HOBSBAWM, E., 2007, Globalisation, Democracy and Terrorism. Londra: Little Brown.

ILLICH, I., 1990, Tüketim Köleliği (Çev. M.Karaşahan). , İstanbul: Pınar Yayınları.

KABAN KADIOĞLU, Z., 2014, Tüketim İletişimi, İstanbul: Pales Yayınları, İstanbul.

KÖSE, H., 2010, Medya ve Tüketim Sosyolojisi. Ankara: Ayraç Yayınları.

LEFEBVRE, H., 1998, Modern Dünyada Gündelik Hayat (Çev. I. Gürbüz). İstanbul: Metis Yayınları.

MARX, K., 1970, Capital I, Londra: Lawrence and Wishart.

MOUFFE, C., 2015, Dünyayı Politik Düşünmek (Çev. M. Buzluolcay). İstanbul: İletişim Yayınları.

ODABAŞI, Y., 1999, Tüketim Kültürü. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

POSTMAN, N., 2004, Televizyon: Öldüren Eğlence (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

POSTMAN, N., 2009, Teknopoli (Çev. M. E. Yılmaz), İstanbul: Paradigma Yayınları.

RITZER, G., 2010, Toplumun MacDonaldlaştırılması (Çev .Ş. S. Kaya). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

SAAD, G., 2012, Tüketim İçgüdüsü (Çev. N. Özata). İstanbul: Mediacat Yayınları.

STEGER, B. M., 2006, Küreselleşme (Çev. A. Ersoy). Ankara: Dost Yayınları.

TURNER, B., 1997, Eşitlik (Çev. B. S. Şener). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.

URRY, J., 1999, Mekânları Tüketmek (Çev. R. Ö. Öğdül). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

ÜNAL, S., 2014, Göstergebilimsel Açıdan Sembolik Tüketim. Ankara: Detay Yayıncılık.

ÜSTÜN, B., TUTAL, O., 2008, “Tüketim Alışkanlıklarındaki Değişimler ve Bu değişimlerin

Alışveriş Mekânlarına Etkisinin Eskişehir Örneğinde İrdelenmesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 259-282. VEBLEN, T., 2005, Aylak Sınıfın Teorisi (Çev .Z. Gültekin), İstanbul: Babil Yayınları.

WAQUET, D., LAPORTE, M., 2011, Moda (Çev.I.Ergüden). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.

WILLIS, S., 1993, Gündelik Hayat Kılavuzu (Çev.A.Bora-A.Emre). İstanbul: Ayrıntı

YANIKLAR, C., 2010, “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki

Üzerine Bir Araştırma”, C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi, 34 (1), 25-32.