SOSYOLOJİK PERSPEKTİFTEN DEMOGRAFİK YAŞLANMA: TOPLUMSAL, EKONOMİK VE POLİTİK ALANLARDA YAŞLI FAİLLİĞİ

Hem mikro düzeyde bireysel; hem de makro düzeyde demografik olarak deneyimlenen yaşlanma sürecini konu alan tezde, bu çok düzeyli yaklaşıma paralel bir biçimde hem nicel hem de nitel teknikler bir arada kullanılmıştır. Çalışmanın nicel verisi, İzmir’de yaşayan 65 ve üzeri yaşlardaki 416 kişi ile yapılan yapılandırılmış görüşmelerden; nitel verisi ise yine aynı evrene ait 16 yaşlıyla gerçekleştirilen derinlemesine görüşmelerden elde edilmiştir. Elde edilen bu veri yoluyla çalışmada, yaşlıların toplumsal yapının sunmuş olduğu kaynaklar ve kısıtlar tarafından çerçevesi çizilmiş olan bir dönüştürme kapasitesine sahip oldukları ve böylece fail olarak eyleyebildikleri gösterilmiştir. Bu çalışmaya kaynaklık eden böylesi bir tez, Anthony Giddens tarafından yapı ya da faili öncüleyen kuramlar arasında arabulucu bir kuram oluşturma iddiasıyla ortaya konmuş olan Yapılaşma Kuramı’na dayandırılarak açıklanmaya ve anlaşılmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte, çalışmada, yaşanılan yer, eğitim durumu, gelir, yaş, medeni durum, öznel sağlık durumu, cinsiyet ve yaşam aranjmanı parametrelerinin yaşlıların toplumsal, ekonomik ve politik failliklerinin biçim ve düzeylerinde farklılık yarattığı ve böylece yaşlıların oldukça heterojen bir grup oldukları sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada, modern kapitalist toplumun sınırları içerisinde tanımlanan, ekonomik üretkenlik temelli bir bakış açısı tarafından yaşlılara atfedilen değerin eleştirisi yapılarak, zaman zaman akademik literatürde ve sıklıkla da gündelik söylemde yer aldığı üzere yaşlıların bir eksiklik ve bir yetersizlik üzerinden tanımlanamayacakları; aksine çeşitli parametrelere göre farklı düzeylerde de olsa onların toplum içerisinde pek çok alanda failliklerini sürdürdükleri ortaya konmuştur. Yakın gelecekte Türkiye toplam nüfusu içerisinde yaşlıların hem mutlak sayı hem de oran bakımından büyük ölçüde artacağına ilişkin projeksiyonlara dayanarak, yaşlıların failliklerine dikkat çekilmiş ve bu bağlamda Türkiye’de yaşlılığa ilişkin bir takım öneriler geliştirilmiştir

Demographic Ageing from Sociological Perspective: Agency of Elderly in Social, Economical and Political Aspects

In this study, which deals with the aging process as experienced both individually at the micro-level and demographically at the macro-level, quantitative and qualitative techniques are used together to parallel the multilevel approach. The quantitative data was gathered through structured interviews conducted with a sample of 416 people aged 65 and over and living in Izmir; the qualitative data was gathered through in-depth interviews conducted with 16 people chosen from the same research population. These data indicate that older people have a transformative capacity in society which is framed by the social structure’s resources and constraints, and that they therefore act as social agents. This argument is supported and explained by drawing upon Anthony Giddens’ Structuration Theory, which attempts to mediate between theories that highlight structure and theories that highlight the individual agents. Moreover, this study concludes that a set of parameters cause differences in the forms and levels of agency of old people in social, economic, and political fields. These parameters are: the area where they live, educational background, income, age, marital status, subjective health, gender, and living arrangements. In this respect, old people are viewed as a very heterogeneous group. This study criticizes a perspective that puts high value on economic productivity as defined by modern capitalist society. In doing so, it argues that old people cannot be portrayed through deficiency and insufficiency, as is occasionally done in academic literature and is frequently done in the discourse of everyday life. Instead, old people maintain their agency in many areas, but at different levels according to the various parameters studied. Noting that in the near future the absolute and relative numbers of old people in the population of Turkey will increase dramatically, this study emphasizes the agency of the elderly; in this context, a set of suggestions concerning old age in Turkey are developed

___

  • GIDDENS, Anthony, 1999, Toplumun Kuruluşu, (çev. Hüseyin Özel), Bilim ve Sanat Yayınları: Ankara
  • TÜİK, 2007, Bölgesel İzleme Göstergeleri TR31 İzmir, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası: Ankara
  • UNITED NATIONS, 2008, World Population Prospects: The 2008 Revision Population Database, (www.un.org)
  • UNITED NATIONS, 2010, World Population Ageing 2009, Department of Economics and Social Affairs, Population Division, United Nations: New York (www.un.org)